Typ centralnoazjatycki (LM)

Szczegóły: Kategoria: Indywidualna typologia rasowa - szkoła morfologiczno-porównawcza

W typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego typ mieszany odmiany żółtej rasy laponoidalnej (L) w wariancie azjatyckim laponoidalnej (L) w wariancie azjatyckim i rasy mongoloidalnej (M) . Typ centralnoazjatycki oznacza się symbolem LM. In English: Central-Asiatic type (LM).

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

wzrost różny
głowa brachycefaliczna (83-x)
czoło niewysokie, średnio szerokie, o słabych łukach nadoczodołowych
twarz szeroka (x-83), kości policzkowe nie wystające w około 1/3 przypadków
profil poziomy twarzy: płaski
profil pionowy twarzy: bardzo często prognatyzm zębodołowy
nos co najmniej średnio szeroki (70-x), niski, profil od wklęsłego do garbatego
oczy ciemne, z rzadka zielonawopiwne (1-7)
oprawa oka: fałda mongolska bardzo silna, szpara oczna przeważnie ukośna, wąska
włosy bardzo ciemne (X-Y), proste do sfalowanych, niezbyt gęste
skóra przeważnie dość jasna
zarost i owłosienie ciała słabe

Frakcje:

frakcja mongoloidalna (lM) - wzrost wysoki (170-x), głowa albo o wskaźniku głównym 83-85, i / albo o wskaźniku wys-długościowym niższym niż 70
frakcja pośrednia (lm) - wzrost średni (165-169), głowa o wskaźniku głównym 83-85 i o wskaźniku wys-długościowym wyższym niż 70; względnie wypukły / garbaty nos
frakcja laponoidalna (Lm) - wzrost niski (x-164); głowa o wskaźniku wys-długościowym wyższym niż 70 i / albo wypukły / garbaty nos; względnie duże / bardzo duże rozmiary bezwzględne głowy i twarzy (szczególnie szerokość)

Różnice z innymi typami:

od typu mongoloidalnego (♂) różni się alb o niższą i mniej wysklepioną głową; albo / i niższym zakresem wskaźnika głównego (83-85); względnie niższym wzrostem; pigmentacja oczu jest też niekiedy jaśniejsza (6-7)
od typu laponoidalnego (L) rózni się albo wyższym wzrostem albo / i wyższą i bardziej wysklepioną głową; opcją wystąpienia proflu nosa wypukłego / garbatego; poza tym większym nasileniem cech odmiany żółtej jak silna fałda mongolska; spłaszczenie twarzy itp.

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.

wzrost:

wzrost zróżnocwany

głowa / czaszka:

wskaźnik główny: brachycefaliczny (83-x)

czoło:

czoło niewysokie
przeważnie słabe łuki nadoczodołowe

twarz:

wskaźnik twarzowy całkowity: twarz szeroka (x-83)

cechy opisowe:

kości policzkowe niezbyt wydatne w 33% przypadków (Chiny)
profil poziomy twarzy: płaski
profil pionowy twarzy: bardzo często prognatyzm zębodołowy

nos:

wskaźnik nosowy: średnio szeroki do szerokiego (70-x)

wskaźnik wysokości nosa

cechy opisowe:

profil nosa: różny (wklęsły - wypukły), przeważnie falisty

wydatność nosa: słabo wydatny

oczy:

kolor oczu: oczy od bardzo ciemnych do bardzo rzadko zielonawobrązowych (59-79 w skali Michalskiego), przeważnie w odcieniu jasnobrunatnym

szpara oczna wąska i ukośna

ukształtowanie powieki górnej:fałda mongolska zawsze obecna

włosy:

kolor włosów: (X-Y)
kształt włosów: proste, rzadko sfalowane
sztywne, niezbyt gęste

skóra:

kolor skóry:

Korea (♂) dość jasna (od płowej jasnej do żółtawo brunatnej)
Korea (♀) ) dość jasna (od płowej jasnej do żółtawej jasnej)
Chiny (♂) na przedramieniu zdecydowanie jasna (8.67 w skali von Luschana), na czole wykazuje odcień ciemniejszy (11.33 w skali Von Luschana)
Mongolia (♂) skóra niezbyt jasna
Mongolia (♀) skóra dość jasna

owłosienie:

zarost twarzy na ogół skąpy
owłosienie ciała słabe
brwi przeważnie krzaczaste

Występowanie:

Typ ten stanowi stare podłoże ludów ałtajskiej rodziny językowej z Azji Centralnej. Nie mam składów indywidualnych dla Azji Centralnej ale ze średnich dla Kazachów i Kirgizów wynika że jest u nich typem względnie najliczniejszym (omówię to szerzej przy okazji opisu tych ludów).

W Azji Wschodniej jego pojawienie wiążę się z wpływami ludów mongolskich i mandżurskich i jest liczniejszy na północy Chin niż na południu.

Na Syberii liczniejszy jedynie na południu, wśród Buriatów, ewentualnie jeszcze u tureckojęzycznych Jakutów.

składy typologiczne:

Korea (♀) ) 17.9% - seria [Stolarczyk 1976]
Mongolia (♂) 12.6%
Mongolia (♀) ) 12.1%
Korea (♂) 11.2% - seria [Stolarczyk 1976]
Korea (♂) 10.12% (Lm) - seria [Niemiec 1965]
Oroczoni (♂+♀) 8% (Lm)
Chiny (♂) 2.75%

Odpowiedniki w innych typologiach

Czekanowski - typ centralno-azjatycki (niemal dokładny odpowiednik)
Eickstedt - rasa tungijska (Tungidzi)
Lundman - podrasa kumidzka (Kumide)

BIBLIOGRAFIA:

Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Zoologica et Anthropologica, t. 4, 1986, s. 79-138
Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938
Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53
Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link
Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. I, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108
Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. II, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 3-28
Wokroj F., Ludność nadamurska w świetle antropologicznych materiałów Stanisława Poniatowskiego [w:] Lud, nr 50, 1966, s. 121-189

Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

♂ - mężczyźni
♀ - kobiety
w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)

Przykład 3. Mała Encyklopedia Powszechna PWN, 1959

Typ centralnoazjatycki (LM) - przykład z tablicy nr 26 "Człowiek - typy antropologiczne"

lm0000000000000

Przykład 1. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938

Typ centralnoazjatycki (LM) - Chiny

frakcja pośrednia (lm) - wzrost średni (165-169), głowa o wskaźniku głównym 83-85 i o wskaźniku wys-długościowym wyższym niż 70; względnie wypukły / garbaty nos

Przykład 3. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków. Część II, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, (1976), s. 3-28

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 165.7; wskaźnik główny 83.5 (głowa dość krótka); wskaźnik twarzy całkowity - 83.3 (dość szeroka); wskaźnik nosowy - 89.8 (szeroki);

wskaźnik wys-dług. - 71.3 (głowa bardzo wysoka); wskaźnik wys-szerok. - 85.4 (dość wysklepiona);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 91.7; wskaźnik górnotwarzowy - 50.7; wskaźnik wysokości nosa - 40.8;

kolor skóry - śniado żółtawa ciemna; kolor oczu - 79 (bardzo ciemne); kolor włosów - Y

Typ centralnoazjatycki (LM), frakcja pośrednia - Korea Północna

lm-093093

frakcja laponoidalna (Lm) - wzrost niski (x-164); głowa o wskaźniku wys-długościowym wyższym niż 70 i / albo wypukły / garbaty nos; względnie duże / bardzo duże rozmiary bezwzględne głowy i twarzy (szczególnie szerokość)

Przykład 3. Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 161.7; wskaźnik główny 91.47 (wybitnie krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 82.31 (dość szeroka); wskaźnik nosowy - 73.07 (średnio szeroki);

wskaźnik wysokosciowo-długościowy - 72.72 (skrajnie wysoka głowa); wskaźnik wys-szerok. - 79.5 (niezbyt spłaszczona głowa); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 63.97 (wąskie czoło w stosunku do szerokości głowy)

wskaźnik górnotwarzowy: 52.38 (twarz górna niskawa)

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 91.3 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik twarzowo-żuchwowy: 85.95 (żuchwa średnio szeroka w stosunku do wysokości twarzy), wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 70.74 (żuchwa wąska w stosunku do szerokości twarzy); wskaźnik wysokości nosa - 42.97 (dość niski);

kolor oczu - 3 (ciemnobrązowe); kolor włosów: Y (czarne); kolor skóry: 14 (skala Luschana); profil nosa:prosty; nasada nosa: bardzo niska; włosy: proste; zarost i owłosienie: słabe; szpara oczna: pozioma; fałda mongolska: silna; kości policzkowe: bardzo silnie wystające; prognatyzm zębodołowy: słaby

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 176; szerokość głowy [eu-eu]: 161; wysokość głowy [t-v]: 128 mm; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 103; szerokość twarzy [zy-zy]:147; wysokość twarzy [n-gn]: 121; górna wysokosć twarzy [n-sto]: 77; szerokość żuchwy [go-go]: 104; wysokość nosa [n-sn]: 52; szerokość nosa [al-al]: 38

Typ centralnoazjatycki (LM), frakcja laponoidalna - Korea Północna

Typ centralnoazjatycki (LM), frakcja pośrednia - Korea Północna

Przykład 5. Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 160.2; wskaźnik główny 86.48 (krótkagłowa); wskaźnik twarzy całkowity - 79.86 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy - 74.07 (średnio szeroki);

wskaźnik wysokosciowo-długościowy - 71.35 (bardzo wysoka głowa); wskaźnik wys-szerok. - 82.5 (niezbyt wysklepiona głowa); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 68.75 (wąskie czoło w stosunku do szerokości głowy)

wskaźnik górnotwarzowy: 51.67 (twarz górna niskawa)

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.12 (jarzma szerokawe w stosunku do głowy); wskaźnik twarzowo-żuchwowy: 100(żuchwa barszo szeroka w stosunku do wysokosci twarzy), wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 79.86 (żuchwa szeroka w stosunku do szerokości twarzy); wskaźnik wysokości nosa - 45.37 (wysokawy);

kolor oczu - 3 (ciemnobrązowe); kolor włosów: Y (czarne); kolor skóry: 15 (skala Luschana); profil nosa: słabo garbaty; nasada nosa: średnio wysoka; włosy: proste; zarost i owłosienie: słabe; szpara oczna: skośna wąska; fałda mongolska: bardzo silna; kości policzkowe: słabo wystające; prognatyzm zębodołowy:brak

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 185; szerokość głowy [eu-eu]: 160; wysokość głowy [t-v]: 132 mm; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 110; szerokość twarzy [zy-zy]:149; wysokość twarzy [n-gn]: 119; górna wysokosć twarzy [n-sto]: 77; szerokość żuchwy [go-go]: 119; wysokość nosa [n-sn]: 54; szerokość nosa [al-al]: 40

Typ centralnoazjatycki (LM),frakcja laponoidalna - Korea Północna

Przykład 6. Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 154.6; wskaźnik główny 86.3 (krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 74.26 (wybtinie szeroka); wskaźnik nosowy - 79.06 (szeroki);

wskaźnik wysokosciowo-długościowy - 70.28 bardzo wysoka głowa); wskaźnik wys-szerok. - 81.37 (niezbyt spłaszczona głowa); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 67.58 (wąskie czoło w stosunku do szerokości głowy)

wskaźnik górnotwarzowy: 47.79 (twarz górna niska)

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.79 (jarzma dość wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik twarzowo-żuchwowy: 104.95 (żuchwa bardzo szeroka w stosunku do wysokości twarzy), wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 77.94 (żuchwa średnio szeroka w stosunku do szerokości twarzy); wskaźnik wysokości nosa - 42.57 (dość niski);

kolor oczu - 3 (ciemnobrązowe); kolor włosów: Y (czarne); kolor skóry: 10 (skala Luschana); profil nosa:prosty; nasada nosa: niska; włosy: proste; zarost i owłosienie: słabe; szpara oczna: skośna wąska; fałda mongolska: średnia; kości policzkowe: silnie wystające; prognatyzm zębodołowy: słaby

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 168; szerokość głowy [eu-eu]: 145; wysokość głowy [t-v]: 118 mm; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 98; szerokość twarzy [zy-zy]:136; wysokość twarzy [n-gn]: 101; górna wysokosć twarzy [n-sto]: 65; szerokość żuchwy [go-go]: 106; wysokość nosa [n-sn]: 43; szerokość nosa [al-al]: 34

Typ centralnoazjatycki (LM), frakcja laponoidalna - Korea Północna

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Przykład 2. Ismagulov O., Ètničeskaâ antropologiâ Kazahstana: (somatologičeskoe issledovanie), 1982

prawdopodobnie typ centralnoazjatycki (LM) - Kazachstan

Przykład 9. red. Abduleshivili M. G. [i inni], Contributions to the physical anthropology of Central Asia and Caucasus, 1968

prawdopodobnie typ centralnoazjatycki (LM) - północna Kirgizja

Typ centralnoazjatycki (LM)

Antropologia
Fizyczna