Antropologia
Fizyczna

Spłaszczenie oraz profil poziomy (poprzeczny) twarzy

Można to traktować jako cechę opisową (dla osobników żywych), dla czaszek można stopień spłaszczenia obliczyć (zobacz tutaj).

Jest to dość ważna cecha w rozróżnianiu nie tylko międzypopulacyjnym / międzyrasowym ale też międzyodmianowym.

Najbardziej  ostry profil twarzy ma odmiana biała. Niewiele ustępuje jej odmiana australoidalna.  Zaś najbardziej zbliżony do poziomego / spłaszczony ma odmiana żółta i Buszmeni. Odmiana czarna sytuue się mniej więcej po środku tych skrajności. Dalsze różnice występują oczywiście w obrębie poszczególnych ras / typów.

 Przykład 1. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939

Podstawowy profil poziomy twarzy określamy na wysokości łuków jarzmowych (widok z góry, w środkowej części jest oczywiście nos)

O osobnika odmiany żółtej zazwyczaj środkowa część łuku jarzmowego jest wysunięta ku przodowi (policzki są ułożone niemal w jednej linii), zaś u odmiany białej w stronę boczną. Natomiast tylny, skroniowy odcinek łuku jarzmowego  u osobnika  odmiany żółtej jest zwrócony silniej ku tyłowi, aniżeli o osobnika odmiany białej. Skutkiem takiego ukształtowania da się u odmiany żółtej wyróżnić dwie płaszczyzny boczne twarzy i jedną przednią, gdy u odmiany białej profil poziomy twarzy przedstawia się w postaci mniej lub bardziej wygiętego łuku bez możliwości dokładnego oddzielenia płaszczyzny przedniej od bocznych.

 W skrócie u odmiany białej twarz łagodnie zwęża się ku przodowi, co podkreśla wydatny nos. U odmiany żółtej przednia część twarzy jest niemal płaska, co podkreśla dodatkowo dość spłaszczony, mało wydatny.nos

Przykład 2. Mark K., Heapost L., Soome-ugri rahvaste fuusine antropoloogia, 2014

Stopnie wyprofilowania / spłaszczenia twarzy. Podział używany np. w antropologii sowieckiej.

1. Płaski profil
2. Średni profil
3. Ostry profil

 Przykład 3. Stęślicka W., Powstanie odmian ludzkich, 1963

Porównanie profili poziomych twarzy: płaski , pośredni, ostry

Niekiedy w przypadku mocno wystającego nosa i niewystających kości policzkowych, profil poziomy twarzy niektórych typów odmiany białej jest określany jako bardzo ostry, mocno zwężający się ku przodowi (np. typ orientalny lub dynarski). Przeciwnie zaś u odmiany żółtej spłaszczenie nosa może dodatkowo potęgować wrażenie płaskości przedniej płaszczyzny twarzy.

 Przykład 4., red. Bielicki T., Mały Słownik Antropologiczny, 1976

Dobrze wyprofilowana (wyrzeźbiona) twarz Europeida i spłaszczona Mongoloidki

Przykład 5. Malinowski A., Antropologia, 1985

 Przykład słabo i ostro wyprofilowanej twarzy

 BIBLIOGRAFIA:

1. Malinowski A., Bożiłow W., Podstawy antropometrii. Metody, techniki, normy, 1997
2. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939