Kolor włosów ludności Polski [1956, 1965]

Dane [Górny 1972] z badań 13 722 mężczyzn i 14043 kobiet z całej Polski, badanych w latach 1955-1956 (z tego 10% to przesiedleńcy z Kresów Wschodnich).

Użyty przez Górnego przelicznik rozszyfrowałem dopiero przy pomocy klucza w artykule [Bergman i inni, 1978]. Mam tylko wątpliwości co do numerów 15 i 16. Bo w kluczu było 15 zakresów i najjaśniejszy 15 to był A-K, I-III. Zakładam że więcej było odcieni bardzo jasnych niż jasnorudych w polskiej populacji, więc zakres 15 to I-III, 16 to A-K.

 oznaczenie koloru w

skali Fischera-Sallera

kod koloru z

tabeli Górnego

mężczyźni

(ogółem)

kobiety

(ogółem)

włosy brunet
Y 1 0,37% 0,36%
X 2 3,03% 2,92%
W 3 9,6% 9,99%
V 4 17,65% 15,4%
 włosy ciemne szatynowe
U 5 14,24% 14,5%
T 6 12,27% 12,11%
 włosy kasztanowate
S 7 6,28% 6,44%
R 8 6,77% 8,07%
włosy ciemny blond i rude
Q 9 7,7% 8,79%
P 10 7,14% 7,04%
O 11 2,63% 2,55%
N, II 12 2,66% 2,79%
M, V-VI 13 2,91% 2,72%
 włosy jasny blond i jasnorude
L 14 2,46% 1,94%
I, III 15 1,72% 1,42%
A-K 16 2,56% 2,96%

Średni kolor włosów:

  • mężczyźni (miasto) - 7.2 (S), SD 3.66 (czyli waha się między O-W najczęściej), średnia wieku badanych 36.3 (17-67)
  • mężczyźni (wieś) - 6.6 (S-T), SD 3.31 (czyli waha się między P-W najczęściej), średnia wieku badanych 37 (17-63)
  • kobiety (miasto) - 7.1 (S), SD 3.52 (czyli waha się między O-W najczęściej), średnia wieku badanych 32.3 (17-65)
  • kobiety (wieś) - 6.8 (S), SD 3.38 (czyli waha się między P-W najczęściej), średnia wieku badanych 34 (17-66)

Podział na zakresy (mężczyźni w wieku 17-67)

  • włosy bardzo jasne i jasnorude (A-L, I, III) 6.74%
  • włosy ciemny blond i rude (M-Q, II,V-VI ) 23.05%
  • włosy kasztanowate (R-S) 13.05%
  • włosy ciemne szatynowe (T-U) 26.51%
  • włosy ciemne (V-Y) 30.65%

Podział na zakresy (kobiety w wieku 17-66)

  • włosy bardzo jasne i jasnorude (A-L, I, III) 6.32%
  • włosy ciemny blond i rude (M-Q, II,V-VI ) 23.8%
  • włosy kasztanowate (R-S) 14.51%
  • włosy ciemne szatynowe (T-U) 26.61%
  • włosy ciemne (V-Y) 28.76%

 

Dane dla osób w wieku 19-50 lat badanych w latach 1954-1965 przez Komisję Antropometrii Polskiej Akademii Nauk, na terenie całego kraju. Cała próba była 80 000, ale wylosowano z niej 1057 osób do tej statystyki (szkoda że nie dano wszystkich, ale cóż zrobić).

Kolor Q ze skali Fischera-Sallera jest przez niektórych antropologów uznawany za ciemny blond (np. w kierunku morfologiczo-porównawczym), reszta włącza ten odcień do włosów szatynowych (odcień jasnobrązowy). Tutaj też go tak potraktowano. Szacuję że było go około 5% (odcienie ze środka skali są liczniejsze niż z początku). Może trochę więcej. Więc o tyle zwiększył by się odsetek włosów jasnych (do około 28-30% dla obu płci),  jeśli go do nich wliczymy.

mężczyźni:

Dwupodział 

  • A-P  (jasne) - 22,81%
  • Q-Y (szatynowe, rude, ciemne) - 77.19%

Trójpodział

  • A-L (bardzo jasne) - 8.16%
  • M-U (ciemny blond do ciemny szatyn, oraz rude) - 62.92%
  • V-Y (ciemny brąz do czarnych) - 28,91%

Dodatkowo obliczyłem na ich podstawie jeszcze dwa zakresy

  • A-L (bardzo jasne) - 8.16% 
  • M-P (ciemny blond) - 14.65%
  • Q-U (od jasnobrązowych do ciemny szatyn, oraz rude) - 48,28%
  • V-Y (ciemny brąz do czarnych) - 28,91%

kobiety:

Dwupodział

  • A-P (jasne)  - 25.22%
  • Q-Y (szatynowe, rude, ciemne) - 74.78%

Trójpodział

  • A-L (bardzo jasne) - 7.18%
  • M-U (ciemny blond do ciemny szatyn, oraz rude) - 68.15%
  • V-Y (ciemny brąz do czarnych) - 24.67%

Dodatkowo obliczyłem na ich podstawie jeszcze dwa zakresy

  • A-L (bardzo jasne) - 7.18% 
  • M-P (ciemny blond) - 18.04%
  • Q-U (od jasnobrązowych do ciemny szatyn, oraz rude) - 50.11%
  • V-Y (ciemny brąz do czarnych) - 24.67%

Tabela pokazująca jak spadał z wiekiem odsetek włosów jasnych.

kolor-wlosow-wiek

Zobacz też mapę występowania jasnych włosów (dane przedwojenne)


BIBLIOGRAFIA:

  1. Bergman P., Bielicki T., Sawicki  K., Anthropologie Der Heutigen Bevölkerung Polens [w:] red. Schwidetzky I., Rassengeschichte der Menschheit. Lfg. 5. Europa III: Osterrreich, Tschechoslowakei, Polen, 1978 (większość danych)
  2. Górny S., Zdjęcie antropometryczne Polski. Cz. 1: Pomiary ludności dorosłej z lat 1955-56 [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 84, 1972
  3. Miszkiewicz B., Pigmentacja oczu i włosów ludności polskiej [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 69, 1965, s. 199-207