Typ merydionalny (KS)

Jeden z typów mieszanych wg typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego. Mieszaniec międzyodmianowy biało-czarny między rasami orientalną (K) i sudańską (S). Typ merydionalny oznacza się symbolem KS. Odpowiednik w typologii Czekanowskiego tak samo się nazywa. In English: Meridional (Oriental-Sudanese) type (KS).

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

  • wzrost wysoki (170-x)
  • budowa bardzo smukła, długie nogi
  • głowa długa (x-76), czaszka raczej mała, neo-mezomorficzna;
  • głowa średnio wysoka i bardzo wysklepiona
  • oczodoły dość wysokie  (80-x)
  • twarz wąska lub średnia (83-x); dobrze wyprofilowana; wyraziste rysy twarzy
  • profil pionowy twarzy:  różne stopnie  prognatyzmu, czasem ortognatyzm
  • nos od wąskiego do szerokiego, średnio wskaźnik nosowy 70, profil wypukły, prosty, rzadko słabo wklęsły
  • oczy ciemne (1-3); często powieka semicka, fałda powiekowa bardzo słaba
  • włosy czarne (X-Y), kędzierzawe i wełniste
  • skóra średnio lub ciemnobrunatna, różnych odcieni
  • owłosienie ciała i zarost umiarkowane
  • pozostałe: wargi grube

Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tego typu (mimo posiadania innych wyżej wymienionych):

  • niski lub średni wzrost
  • masywna budowa ciała
  • spłaszczony nos

Frakcje:

  • frakcja sudańska kS: nos 77-x
  • frakcja pośrednia ks: nos 70-76
  • frakcja oreintalna Ks: nos x-69

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.

wzrost i budowa ciała:

wzrost:

  • wysoki do bardzo wysokiego, przeciętnie (♂) 178.22 cm (170-188) i dla (♀) 158.92 (156-167)

budowa:

głowa / czaszka:

  1.  (♂) 73.55 (68-76) - dolichocefaliczny i dla (♀) 74.8 (74-75)
  2. wskaźnik czaszki średnio (♂) 72.8 (68-75) i dla (♀) 71.8 (67-75) - bardzo długa
  • wymiary bezwzględne głowy:
  1. długość: średnio 196 mm (189-208) - długa
  2. szerokość: 145 mm (137-157) -  wąska
  1. dla głowy (♂) 66.2 (60-73) - wysokawa
  2. dla czaszki (♂) 71.3 (68-73)  i dla (♀) 71.9 (69-73) - niskawa
  1. dla głowy (♂) 90.3  (82-99) -  bardzo wysklepiona
  2. dla czaszki (♂) 99.2 (95-106) - wysklepiona i dla (♀) 100.2 (96-104) - bardzo wysklepiona; wspólny (♂+♀) zakres
  1. dla głowy (♂) 73.1 (67 -82) - czoło szerokie
  2. dla czaszki (♂+♀) 72,94 (71-75) - czoło szerokie
  • czaszka niewielka; neo-mezomorficzna
  • czoło pochylone u (♂)
  • z reguły silnie zaznaczone łuki brwiowe u (♂)

twarz:

  1. dla głowy (♂) 90.55 (83-105) - twarz wąska i dla (♀) 88.28 (82-x) - wąska
  2. dla czaszki (♂) 94.8 (92-96) i 93.9 (89-99) - twarz wąska
  • wymiary bezwzględne twarzy:
  1. szerokość: 132 mm (119-142) - wąska
  2. długość: 122 mm (109-136) - wysokawa
  1. dla głowy (♂) 57.63 (50-67) - dość wysokie twarz górna i dla (♀) 60.8 - wybitnie wysokie twarz górna
  2. dla czaszki (♂) 56.7 (53-61) - wysokie twarz górna i dla (♀) 56.3 (53-60) - bardzo wysokie

fizjonomia:

nos:

  1. dla głowy (♂) 74.01 (50-83) - nos szerokawy
  2. dla czaszki (♂) 56.7 (53-61) i dla (♀) 56.3 (53-60) - dość szeroki
  • wymiary bezwzględne nosa:
  1. długość: 52 mm (45-59) - niskawy
  2. szerokość: 37 mm (33-41) - szerokawy

cechy opisowe:

górna szczęka, usta:

górna szczęka:

żuchwa:

usta:

oczodoły:

  1. (♂) 84.3 (801-00) - wysokie oczodoły
  2. (♀) 86 (80-94) - wysokie

oczy:

  • kolor oczu: oczy bardzociemne (1-3)
  • gałka oczna mało wypukła u (♂)

włosy:

skóra:

  • kolor skóry: średnio lub ciemnobrunatna różnych odcieni (najciemniejsze odcienie około 40%); w skali v. Luschana 28.9 (26-33) - ciemna

owłosienie:

Uwagi:

1. Wg Henzla typ merydionalny jest już częściowo ustabilizowany (to znaczy nie rozszepia się). Być może zachodzi to w centrum występowania tego typu (Somalia, Etiopia), gdzie  cechuje go dość jednolita fizjonomia.

2. Pierwotnie [1955] podano dla tego typu zakres wskaźnika twarzowego (83- x) czyli średnia lub wąska twarz. W pracy Jaworskiej [1962] pojawiła się informacja że może teoretycznie występować twarz szeroka (76-x), zapewne skojarzona tylko z nosem wąskim, ale w dostępnej mi literaturze i przykładach ilustrowanych zdjęciami nie znalazłem żadnego takiego osobnika. Jaworska bazowała na materiale Czekanowskiego pozbawionym zdjęć i opisów fizjonomicznych, prawdopodobnie tacy osobnicy stanowili jakiś inny typ których może nie mogła zakwalifikować gdzie indziej, przy posiadanych danych.

Występowanie:

Najbardziej liczny w Afryce Wschodniej: Somalia, Etiopia, Sudan, oraz w strefie Sahelu w Afryce Zachodniej. Spotykany też wszędzie tam w Afryce, gdzie dochodzi do mieszania się typów orientalnego (K) i sudańskiego (S). Szczególnie wybrzeża wschodnioafrykańskie (Kenia, Tanzania, Mozambik, wschodnie RPA) w strefie dawnej infiltracji arabskiej.

Dla porównania - wybrane składy typologiczne:

  • Somalia (♂+♀) - 29.7%
  • Mali (♂) - 28.6%
  • Fulbe, Niger (♂) - 10%
  • Mozambik (♂) - 8.8%
  • Sudan (♂) - 8%
  • Zulusi, Republika Południowej Afryki (♂+♀) - 4.2%
  • Czad (rejon Jeziora Czad) (♂+♀) - 4%
  • Hausa, Nigeria i płd. Niger (♂+♀) - 3.4%
  • Republika Środkowej Afryki (♂) -  3.5%
  • Zimbabwe, Batonga (♂) - 3.3%
  • Ghana i Togo (♂) - 1,9%
  • Joruba ,Nigeria  (♂+♀) - 1.5%
  • Kwilu, Kongo (♂) - 0.6%

BIBLIOGRAFIA:

  1. Henzel T., Badania struktury rasowej ludności Afryki Środkowej, 1963
  2. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 link
  3. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962
  4. Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] , Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971
  5. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957
  6. Michalski I., Typy antropologiczne Egiptu [w:] Człowiek w czasie i przestrzeni : kwartalnik PTA, t. 1, z. 4, 1958, s. 192-203 link
  7. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów [w:] Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63
  8. Wierciński A., Analiza struktury rasowej starożytnego Egiptu w epoce przeddynastycznej [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 56, 1963

Tylko składy typologiczne:

  1. Becker M., Typy antropologiczne Afryki Zachodniej [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 480-483
  2. Grabowska J., Uwagi dotyczące składów rasowych niektórych szczepów Sudanu Zachodniego [w:]Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 495-498
  3. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, 1964, s. 209-238
  4. Różbicka-Biernat L., Somalijczycy w świetle badań antropologicznych [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 490-494
  5. Stolarczyk H., Przyczynek do antropologii ludności południowego Nigru, [w:] Badania populacji ludzkich, UAM w Poznaniu, ser. Antropologia nr 4, 1976,s. 169-178
  6. Stolarczyk H., Z badań antropologii Sudańczyków [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35 z. 2, 1969, s. 484-490
  7. Stolarczyk H., Zróżnicowanie antropologiczne niektórych szczepów Afryki Zachodniej [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1978, s. 307-315

Odpowiedniki w innych typologiach:


Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)

 frakcja pośrednia ks: nos 70-76
 

Przykład 1. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962

Typ merydionalny (KS), frakcja pośrednia - Mali.

Typ merydionalny (KS)

 

frakcja sudańska kS: nos 77-x

Przykład 2. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957
 
Typ merydionalny (KS), frakcja sudańska
 
ks0000000000000000000
 

Przykład 3. Cipriani L., Osserviazioni antropometriche su indigeni asiatici e africani [w:] Archivo per L'Antropologia e la etnologia, vol LX-LXI, 1932, s. 57-115

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 172.5; wskaźnik główny 74.2; wskaźnik wys-dług. - 63.6;  wskaźnik wys-szer. - 85.7; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.1; wskaźnik twarzy całkowity -  94.1; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 151;  wskaźnik ust - 36.2; wskaźnik wysokości nosa - 42.63; wskaźnik nosowy - 78.1; kolor skóry - 27 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 1 (ciemnopiwne); kolor włosów - ciemne; prognatyzm zębodołowy

Określony w pracy: Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63

Typ merydionalny (KS), frakcja sudańska - plemię Zulu, RPA

Typ merydionalny (KS)

 

 frakcja oreintalna Ks: nos x-69

 

Przyklad 4. Puccioni N., Antropologia e etnografia delle genti della Somalia. Vol. I Antropometria, 1931

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 177.5; wskaźnik główny 72; wskaźnik wys-dług. - 66.1  wskaźnik wys-szer. - 91.9; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.4; wskaźnik twarzy całkowity -  96.8; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 143.3;  wskaźnik ust - 45.6; wskaźnik wysokości nosa - 41.46; wskaźnik nosowy - 53.4; kolor skóry - 30 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 1 (ciemnopiwne); kolor włosów - ciemne;

Typ merydionalny (KS), frakcja orientalna - Somalia, plemię Hauia

Typ merydionalny (KS)

 

Przyklad 5. Puccioni N., Antropologia e etnografia delle genti della Somalia. Vol. I Antropometria, 1931

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 159.3; wskaźnik główny 72.3; wskaźnik wys-dług. - 61.7  wskaźnik wys-szer. - 85.3; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 94.8; wskaźnik twarzy całkowity -  95.3; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 140.3;  wskaźnik ust - 44.7; wskaźnik wysokości nosa - 47.15; wskaźnik nosowy - 53.4; kolor skóry - 28 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 1 (ciemnopiwne); kolor włosów - ciemne;

Typ merydionalny (KS), frakcja orientalna - Somalia, plemię Dir

Typ merydionalny (KS)

 

Przyklad 6. Puccioni N., Antropologia e etnografia delle genti della Somalia. Vol. I Antropometria, 1931

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 180.3; wskaźnik główny 69.2; wskaźnik wys-dług. - 65.1  wskaźnik wys-szer. - 94.2; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 92.7; wskaźnik twarzy całkowity -  93.7; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 150.4;  wskaźnik ust - 55.6; wskaźnik wysokości nosa - 41.17; wskaźnik nosowy - 69.4; kolor skóry - 28 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 1 (ciemnopiwne); kolor włosów - ciemne;

Typ merydionalny (KS), frakcja orientalna - Somalia, plemię Darod

Typ merydionalny (KS)

 

Przyklad 7. Puccioni N., Antropologia e etnografia delle genti della Somalia. Vol. I Antropometria, 1931

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 170; wskaźnik główny 75.9; wskaźnik wys-dług. - 65.1  wskaźnik wys-szer. - 85.8; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 90.5; wskaźnik twarzy całkowity -  90.3; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 144;  wskaźnik ust - 62.5; wskaźnik wysokości nosa - 43; wskaźnik nosowy - 55.9; kolor skóry - 28 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 1 (ciemnopiwne); kolor włosów - ciemne;

Typ merydionalny (KS), frakcja orientalna - Somalia, plemię Dir

Typ merydionalny (KS)

 

Przyklad 8. Puccioni N., Antropologia e etnografia delle genti della Somalia. Vol. I Antropometria, 1931

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 176.9; wskaźnik główny 71.5; wskaźnik wys-dług. - 63.5  wskaźnik wys-szer. - 88.8; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 96.5; wskaźnik twarzy całkowity -  91.3; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 139.8;  wskaźnik ust - 60.5; wskaźnik wysokości nosa - 49.2; wskaźnik nosowy - 50; kolor skóry - 28 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 3 (średniopiwne); kolor włosów - ciemne;

Typ merydionalny (KS), frakcja orientalna - Somalia, plemię Dir

Typ merydionalny (KS)

 

Przyklad 9. Puccioni N., Antropologia e etnografia delle genti della Somalia. Vol. I Antropometria, 1931

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 175.3; wskaźnik główny 74; wskaźnik wys-dług. - 64.1  wskaźnik wys-szer. - 86.6; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 89.4; wskaźnik twarzy całkowity -  94.5; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 158.3;  wskaźnik ust - 62.5; wskaźnik wysokości nosa - 44.16; wskaźnik nosowy - 58.5; kolor skóry - 28 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 3 (średniopiwne); kolor włosów - ciemne;

Typ merydionalny (KS), frakcja orientalna - Somalia, plemię Hauia

Typ merydionalny (KS)