Antropologia
Fizyczna

Rasa arktyczna

W indywidualnej typologii rasowej Czekanowskiego druga podstawowa obok laponoidalnej rasa odmiany żółtej i jej największe przeciwieństwo morfologiczne. Określana też jako element arktyczny albo eskimoidowy (symbol η).

Charakteryzuje ją:

• wzrost niski, średnio 160 cm
• krępa, atletyczna budowa ciała, krótkie kończyny, rasa ta nie ma skłonności do tycia oprócz twarzy
• skrajnie wydłużona (wskaźnik główny, średnio 73) i wysoka głowa, kości ciemieniowe są do siebie nachylone (lofokefalia), czaszka jest bardzo dużej wielkości, o wyglądzie ciężkim i masywnym
• ostro sklepione ciemię, potylica opada stromo ku bardzo szerokiej podstawie czaszki
• czoło szerokie i lekko w tył pochylone, okolica nadoczodołowa silnie rozwinięta
• oczodoły wysokie
• długa ale i szeroka (szczególnie w przedmiarze górnej szczęki) twarz (wskaźnik twarzowy całkowity średnio 90); silnie wystające kości policzkowe, gruba warstwa podściółki tłuszczowej na policzkach (panniculus malaris)
• wyniosły, wąski nos (wskaźnik nosowy średnio 60), o wąskiej nasadzie, nozdrza są dość płaskie, profil nosa prosty
• żuchwa jest silna i niezwykle szeroka, o bardzo wysokim trzonie, szczególnie kąty żuchwowe (goniony) są mocno rozstawione, co nadaje twarzy kanciasty zarys
• oczy ciemne (2-6)
• szeroka i ukośna szpara oczna, fałda mongolska słaba
• włosy czarne (X-Y), bardzo proste
• skóra żółtośniada
• owłosienie ciała bardzo słabe

Występowanie:

Występuje na północno-wschodnich krańcach Azji, oraz na północy Ameryki Północnej i szczątkowo na Ziemi Ognistej w Ameryce  Południowej.

Odpowiedniki w innych typologiach:

• Michalski - rasa arktyczna (I)
• Hooton - podrasa arktyczna mongoloidalna
• Lundman - podrasa eskimidzka (Eskimide)
• Eickstedt - rasa eskimoska (Eskimidzi)
• Jarcho - rasa eskimoska

Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

BIBLIOGRAFIA:

1. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1967
2. Klimek S., Człowiek na ziemi chińskiej [w:] Kosmos. Serja B, 1932, R. 57, z. 1/2, s. 27-40
3. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
4. Piontek J., Klasyfikacje gatunku ludzkiego [w:] red. Malinowski A. i Strzałko J., Antropologia, 1985
5. Stęślicka W., Powstanie odmian ludzkich, 1963

Przykład 1. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939

Zasięg rasy arktycznej

Przykład 2. Żejmo-Żejmis S., Zagadnienia systematyczne w nauce o człowieku, Kosmos seria B, rocznik LV, zeszyt 4, 1935

Rasa arktyczna

Przykład 3. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1934

Rasa arktyczna η

Przykład  4. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, Warszawa 1967

Rasa arktyczna η