Antropologia
Fizyczna

Typ paleoazjatycki

W indywidualnej typologii rasowej Czekanowskiego typ paleoazjatycki różni się od typu paleoeuropiedalnego głównie ciemną pigmentacją, niskim wzrostem, trochę wyższymi oczodołami i niekiedy występujacym mezognatyzmem (wg Kóčki, 1958). Typ ten jest zaliczany do odmiany żółtej i jest uznawany przez Czekanowskiego za typ oboczny do jasnopigmentowanego typu paleoeuropeidalnego. Kóčka zaś identyfikował go z typem elementarnym ajnuidalnym (P) Michalsiego. Oznaczany symbolem π.

Wg Czekanowskiego został określony jako zajmujący pozycję pośrednią między rasą śródziemnomorską (chociaż z diagramu wynika że nordyczną ale dla wskaźników twarzy i nosa nie ma to znaczenia) i  rasą arktyczną odmiany żółtej. Ujęcie to zostało słusznie skrytykowane przez Michalskiego, gdyż formy wyjściowe mają wąska twarz, jak też nos i trudno sobie wyobrazić powstanie z nich formy o szerokiej twarzy i nosie średnim / szerokim...

Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Wyróżnia go:

• wzrost niski (około 160 cm)
• szkielet jest ciężki, budowa przysadzista albo atletyczna
• czaszka długa (dolichocefaliczna, średnio 75), o masywnej budowie
• twarz szeroka (wskaźnik twarzowy całkowity średnio 80), dość płaska, kości policzkowe średnio wystające
• nos bardzo szeroki (wskaźnik nosowy średnio 80) i o płaskim grzbiecie, profil wklęsły lub prosty, koniuszek niekiedy jest lekko zadarty
• oczy piwne lub zielonkawe (2-8), szpara oczna pozioma i wąska, generalnie bez fałdy mongolskiej
• włosy ciemne (V-X) ale zdarzaj się szatynowe, faliste
• skóra jasnopłowa lub matowa
• bardzo obfite owłosienie ciała i twarzy u mężczyzn (najbardziej w żółtej odmianie człowieka)

Występowanie:

Typ paleoazjatycki występuje w zachodniej Syberii dorzeczu Obu i na wschodnich wybrzeżach Syberii oraz na Sachalinie, Kurylach i japońskim Hokkaido (Ajnowie). W rozproszeniu stanowi przymieszkę na wielu obszarach Syberii. Wg Czekanowskiego obecny w Europie północno-wschodniej u ludów fińśkich. Kóčka uznawał ten obszar jednak za rejon występowania typu paleoeuropiedalnego. Prawdopodobnie można też tak określić ludność zachodniej Syberii.

Odpowiedniki w innych typologiach:

• Michalski - rasa ajnuidalna (P)
• Hooton - podrasa ajnuidalna (Ainu)
• Lundman - rasa ajnuidalna (Ainuide)
• Eickstedt - rasa ajnoska (Ajnuidzi)
• Jarcho - rasa ajnoska

BIBLIOGRAFIA:

1. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1967
2. Czekanowski J., Polska-Słowiańszczyzna. Perspektywy antropologiczne, 1948
3. Kóčka W., Zagadnienia etnogenezy ludów Europy, 1958
4. Piontek J., Klasyfikacje gatunku ludzkiego [w:] red. Malinowski A. i Strzałko J., Antropologia, 1985
5. Stęślicka W., Powstanie odmian ludzkich, 1963

Przykład 1. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939

Zasięg typu paleoazjatyckiego (w Europei płn-wsch paleoeuropeidalnego)

Przykład 2. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1934

typ paleoazjatycki π

Przykład 3. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939

Typ paleoazjatycki π, Ajno, Hokkaido