Typ paleoazjatycki
- Szczegóły
- Kategoria: Koncepcja typologii rasowej - szkoła "lwowska" (Czekanowski)
W indywidualnej typologii rasowej Czekanowskiego typ paleoazjatycki różni się od typu paleoeuropiedalnego głównie ciemną pigmentacją, niskim wzrostem, trochę wyższymi oczodołami i niekiedy występujacym mezognatyzmem (wg Kóčki, 1958). Typ ten jest zaliczany do odmiany żółtej i jest uznawany przez Czekanowskiego za typ oboczny do jasnopigmentowanego typu paleoeuropeidalnego. Kóčka zaś identyfikował go z typem elementarnym ajnuidalnym (P) Michalsiego. Oznaczany symbolem π.
Wyróżnia go:
- wzrost niski (około 160 cm)
- szkielet jest ciężki, budowa przysadzista albo atletyczna, duże dłonie i stopy
- czaszka długa (dolichocefaliczna, średnio 75), o masywnej budowie, dość wysoka
- ciemię sklepione i zaokrąglona potylica
- czoło szerokie, niskie, pochyłe i zgrubione w okolicy nadoczodołowej
- oczodoły bardzo niskie
- twarz szeroka i niska (wskaźnik twarzowy całkowity średnio 80), dość płaska, kości policzkowe średnio wystające
- żuchwa szeroka i ciężka
- nos bardzo szeroki (wskaźnik nosowy średnio 80) i o płaskim grzbiecie, profil wklęsły lub prosty, koniuszek niekiedy jest lekko zadarty
- oczy piwne lub zielonkawe (2-8), szpara oczna pozioma i wąska, generalnie bez fałdy mongolskiej
- włosy ciemne (V-X) ale zdarzają się cimenoszatynowe, faliste
- skóra jasnopłowa lub matowa
- bardzo obfite owłosienie ciała i twarzy u mężczyzn (najbardziej w żółtej odmianie człowieka)
Występowanie:
Typ paleoazjatycki występuje w zachodniej Syberii dorzeczu Obu i na wschodnich wybrzeżach Syberii oraz na Sachalinie, Kurylach i japońskim Hokkaido (Ajnowie). W rozproszeniu stanowi przymieszkę na wielu obszarach Syberii. Wg Czekanowskiego obecny w Europie północno-wschodniej u ludów fińśkich. Kóčka uznawał ten obszar jednak za rejon występowania typu paleoeuropiedalnego. Prawdopodobnie można też tak określić ludność zachodniej Syberii.
Odpowiedniki w innych typologiach:
- Michalski - rasa ajnuidalna (P)
- Hooton - podrasa ajnuidalna (Ainu)
- Lundman - rasa ajnuidalna (Ainuide)
- Eickstedt - rasa ajnoska (Ajnuidzi)
- Jarcho - rasa ajnoska
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
BIBLIOGRAFIA:
- Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1967
- Czekanowski J., Polska-Słowiańszczyzna. Perspektywy antropologiczne, 1948
- Klimek S., Człowiek na ziemi chińskiej [w:] Kosmos. Serja B, 1932, R. 57, z. 1/2, s. 27-40
- Kóčka W., Zagadnienia etnogenezy ludów Europy, 1958
- Piontek J., Klasyfikacje gatunku ludzkiego [w:] red. Malinowski A. i Strzałko J., Antropologia, 1985
- Stęślicka W., Powstanie odmian ludzkich, 1963
Przykład 1. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
Zasięg typu paleoazjatyckiego (w Europei płn-wsch paleoeuropeidalnego)
Przykład 2. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1934
typ paleoazjatycki π
Przykład 3. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
Typ paleoazjatycki π, Ajno, Hokkaido
