Typ sublaponoidalny

W indywidualnej typologii rasowej Czekanowskiego typ mieszany pierwotnie ujmowany łącznie z typami paleoeuropeidalnym oraz paleoazjatyckim jako typ krywiczański lub presłowiański. Następnie wyróżniony jako osobny typ mieszany rasy śródziemnomorskiej i laponoidalnej i oznaczany symbolem β (ελ). Różni się od typu paleoazjatyckiego głównie krótszą głową, węższym nosem, trochę wyższym wzrostem. Na pierwszy rzut oka wywiera również wrażenie  dużego podobieństwa do rasy laponoidalnej, bliższe jednak rozpatrzenie pokazuje wyraźne różnice.

Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Charakterystyka antropologiczna typu sublaponoidalnego β (ελ):

- Główne cechy:

  • wzrost niski lub średni
  • budowa silna, przysadzista
  • głowa wysoko mezocefaliczna, średno 80-81
  • czoło niskie, szerokie, często o silnie rozwniętej części nadoczodołowej
  • twarz szeroka, o grubych rysach
  • nos średnio szeroki, profil nosa wklęsły o spłaszczonym koniuszku, nasada nosa często silnie wgłębiona
  • pigmentacja włosów ciemna lub szatynowa
  • pigmentacja oczu ciemna ub zielonawa
  • skóra płowa, rzadko jasna

- wzrost:

  • niski wzrost, średnio 163 cm (x-165) - średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji, jest na pewno wyższy

budowa:

  • budowa ciała: ciała silna, przysadzista (pykniczna i atletyczna)
  • barki raczej poziome, klatka piersiowa szeroka, o szerokim i długim tułowiu
  • kończyny górne krótkie
  • kończyny dolne krótkie
  • dłonie i stopy są większe i szersze niż u typu laponoidalnego
  • stopy dość długie, o niezbyt wysokim podbiciu

głowa / czaszka:

oczodoły:

twarz:

nos:

górna szczęka / żuchwa:

  • żuchwa jest szeroka, wysoka i szeroko rozwartych kątach (gonionach)
  • znaczna wysokość żuchwy powoduje, że, przy równych wartościach wskaźnika górnotwarzowego, typ sublaponoidalny wykazuje znacznie wyższe wartości we wskaźniku twarzowym całkowitym
  • szerokość żuchwy [go-go] średnio  105 mm
  • wskaźnik jarzmowo-żuchwowy średnio 75
  • o kątowatym podbródku

usta:

  • usta średnie
  • górna warga dość gruba i często nieco wywinięta, dolna zaś cienka

oczy:

włosy:

skóra:

Występowanie:

Spotyka się go w tych regionach Europy gdzie elementy laponoidalny i śródziemnomorski występują obok siebie, czyli głównie w środkowej i południowej Europie.

BIBLIOGRAFIA:

  1. Czekanowski J.,Człowiek w czasie i przestrzeni, 1967
  2. Czekanowski J., Polska-Słowiańszczyzna. Perspektywy antropologiczne, 1948
  3. Czekanowski J., Wstęp do historii Słowian. Perspektywy antropologiczne, etnograficzne, archeologiczne i językowe, 1957
  4. Czekanowski J., Zarys antropologii Polski, 1930
  5. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
  6. Piontek J., Klasyfikacje gatunku ludzkiego [w:] red. Malinowski A. i Strzałko J., Antropologia, 1985

Odpowiedniki w innych typologiach:

Warto podkreślić że poniższa charakterystyka opiera się głównie na opisach i danych Stanisława Klimka, zamieszczonych przez Czekanowskiego w najbardziej rozbudowanej formie w Zarysie antropologii Polski i potem tylko powtarzanych w następnych jego pracach w skróconej formie.

 

Przykład 1. Czekanowski J., Zarys Antropologii Polski, 1930

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

Polak, wzrost: 166.9; wskaźnik główny: 79.9; twarzowy całkowity: 80.5; górnotwarzowy: 46.3; nosowy: 82.0; czołowo-ciemieniowy: 74.9; czołowo-jarzmowy: 81.9; jarzmowo-żuchwowy: 79.2; potylicy: 88.3; czołowo-potyliczny: 84.7; kolor skóry - płowa;  kolor oczu - 7; kolor włosów - szatynowe

długość głowy: 204 mm; szerokość głowy: 163 mm; szerokość potylicy [ms-ms]: 144 mm; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 122 mm; szerokość twarzy:149 mm; szerokość żuchwy [go-go]: 118 mm; wysokość twarzy [n-gn]: 120 mm;

typ sublaponoidalny β, określony jako typ presłowiański - Polska

Typ sublaponoidalny

 

Przykład 2. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny 81; wskaźnik twarzy całkowity - 84; wskaźnik nosowy - 74; kolor skóry - kolor oczu - 2 (ciemne); kolor włosów - T (ciemne)

typ sublaponoidalny β - Polska

Typ sublaponoidalny

 

Przykład 3. Czekanowski J., Zarys Antropologii Polski, 1930

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 165.1; wskaźnik główny: 82.3; twarzowy całkowity: 79.7; górnotwarzowy: 46.2; nosowy: 83.3; czołowo-ciemieniowy: 68.8; czołowo-jarzmowy: 76.9; jarzmowo-żuchwowy: 73.4; potylicy: 83.1; czołowo-potyliczny: 82.7; kolor skóry - płowa;  kolor oczu - 7; kolor włosów - szatynowe

długość głowy: 194 mm; szerokość głowy: 160 mm; szerokość potylicy [ms-ms]: 133 mm; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 110 mm; szerokość twarzy:143 mm; szerokość żuchwy [go-go]: 105 mm; wysokość twarzy [n-gn]: 114 mm;

typ sublaponoidalny β, określony jako typ presłowiański - Polska

Typ sublaponoidalny

 

Przykład 4. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny 79; wskaźnik twarzy całkowity - 82; wskaźnik nosowy - 75; kolor skóry - kolor oczu - 6 (piwne); kolor włosów - 4 (ciemne)

typ sublaponoidalny β - Polska

Typ sublaponoidalny

 

Przykład 5. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1934

typ sublaponoidalny β

typ sublaponoidalny

 

Przykład 6. Stęślicka W., Powstanie odmian ludzkich, Warszawa 1963

typ sublaponoidalny β

Image10