W indywidualnej typologii rasowej Czekanowskiego typ mieszany rasy nordycznej i laponoidalnej. Symbol γ (αλ). Synonimy: typ sarmacki, ltyp otaryński. blondyn krótkogłowy, typ celtycki, typ piastowski, rasa jasna wschodnio-baltycka, podrasa subnordyyczna.
Jego cechy morfologiczne wykazują dużą zmienność. W obrębie typu subnordycznego można wyróżnić trzy warianty, z których jeden stanowi typową formę pośrednią między rasą nordyczną a laponoidalną, dwa zaś inne zbliżają się cechami, zwłaszcza twarzy, do swych ras macierzystych.
Charakterystyka antropologiczna:
- Główne cechy:
- wzrost średni
- budowa silniejsza niż u rasy nordycznej
- głowa brachycefaliczna
- twarz od szerokiej do wąskiej
- nos wąski do średnio szerokiego
- profil nosa prosty, często falisty
- pigmentacja oczu, włosów i skóry generalnie jasna, ale może być ciemniejsza niż u rasy nordycznej (oczy zielonawe/piwne, włosy szatynowe)
- wzrost:
- posiada średnią lub ponad średnią wysokość ciała, średnio 167 cm - średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji, jest na pewno wyższy
budowa:
- budowa ciała: często silna budowa ciała, znacznie bardziej rozbudowana wszerz niż u rasy nordycznej
- szyja ma szerszą i grubszą
- barki raczej poziome, szeroka klatka piersiowa, długi tułów i duży brzuch
- kończyny są grubsze i silniej umięśnione, przy tym kończyny górne są stosunkowo krótkie
- stopy i dłonie są dość duże, podbicie stopy jest wyższe, niż u typu nordycznego
głowa / czaszka:
- wskaźnik główny: krótka (brachycefaliczna), średnio 84 (83-x) głowa; dla czaszki średnio 83
- głowa średniej wielkości, w stosunku do całej postaci wydaje się nieduża
- czaszka jest mniej delikatnie zbudowana niż u typu nordycznego; kość jest grubsza, a część twarzowa znacznie szersza
- największa długość głowy [g-op] 185-x mm
- największa szerokość głowy [eu-eu] średnio 160 mm
- wskaźnik wysokościowo-długościowy, średnio dla czaszek 74
- wskaźnik wysokościowo-szerokościowy, średnio dla czaszek 88
- głowa w normie wierzchołkowej ma kształt okrągły lub często romboidalny
- czoło w absolutnym diametrze szerokie, wydaje się wskutek tego dość szerokie, bywa często lekko w tył pochylone; w profilu łączy się łagodnie z kośćmi ciemieniowymi, sklepiającymi się raczej płasko
- okolica nadoczodołowa gładka, gładzizna słabo zarysowana
- zachowanie się szwu śródczołowego (sutura metopica) zda się stanowić zjawisko stosunkowo częste
- najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] średnio 105-x mm
- wskaźnik czołowo-ciemieniowy średnio 66 dla głowy i czaszki
- wskaźnik poprzeczny czołowy czaszki średnio 80
- wskaźnik czołowo-jarzmowy średnio 75
- potylica z profilu wypukła, ale nie w tym stopniu co u typu nordycznego
- szerokość potylicy [ms-ms] średnio 135 mm
- wskaźnik ciemieniowo-potyliczny głowy / czaszki dla głowy 85; dla czaszki 76
- wskaźnik czołowo-potyliczny średnio 78
- wskaźnik podstawy czaszki średnio 80
nos:
- nos o różnej wielkości, najczęściej w wyższych watościach wąskiego ale może być też średnio szeroki, wskaźnik nosowy średnio 65-67; dla czaszki średnio 50
- o niewysokiej i dość szeroka nasadzie
- średnio szeroki grzbiet
- o profilu prostym, często falistym
- grubsze nozdrza niż u rasy nordycznej
- przegroda nosowa gruba
- koniuszek nosa nierzadko płaski
- otwór nosowy czaszki okrągławy, o nierzadko zatartej krawędzi dolnej,tworzącą niekiedy lekki clivus
uszy:icon
- stosunkowo małe
- dość grube
oczy:
- kolor oczu: generalnie jasne, często zdarzają się oczy zielonkawe, rzadziej piwne (4 - 16)
- oczy głęboko osadzone
- szpara oczna pozioma i średnio szeroka,ale niekiedy wykazująca asymetryczną skośność i ślady fałdy mongolskiej (czasem tylko na jednym oku)
- odległość między oczami znaczna
ogólne uwagi do pigmentancji:
- ogólnie jasna pigmentacja (z tendencjami do odcieni ciemniejszych niż u rasy nordycznej)
Występowanie:
Występuje w pasie Europy środkowej od północnej Francji, przez środkowe Niemcy, środkową i północną Polskę i rozlewa się szeroko na obszarach Europy północno-wschodniej.
BIBLIOGRAFIA:
- Czekanowski J.,Człowiek w czasie i przestrzeni, 1967
- Czekanowski J., Polska-Słowiańszczyzna. Perspektywy antropologiczne, 1948
- Czekanowski J., Wstęp do historii Słowian. Perspektywy antropologiczne, etnograficzne, archeologiczne i językowe, 1957
- Czekanowski J., Zarys antropologii Polski, 1930
- Mydlarski J., Podstawowe zagadnienia eugeniki. Część I. Pojęcie rasy i typu [w:] Zagadnienia rasy, t. 4, 1929, s. 113-131 link
- Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
- Piontek J., Klasyfikacje gatunku ludzkiego [w:] red. Malinowski A. i Strzałko J., Antropologia, 1985
Odpowiedniki w innych typologiach:
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
Przykład 1. Czekanowski J., Zarys Antropologii Polski, 1930
Typ subnordyczny γ - Polska
Przykład 2. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
Typ subnordyczny γ - Polska
Przzkad 3. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
Typ subnordyczny γ - Polska
Przykład 4. Czekanowski J., Zarys Antropologii Polski, 1930
Typ subnordyczny γ - Polska
Przykład 5. Czekanowski J., Zarys Antropologii Polski, 1930
Typ subnordyczny γ - Polska
Przykład 6. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1934
Typ subnordyczny γ
Przykład 7., red. Bielicki T., Mały Słownik Antropologiczny, 1976
typ subnordyczny (AL) - Polska
Przykład 8. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
Typ subnordyczny - Polska (ojciec rodzeństwa z przykładów 18 i 19 w rasie nordycznej). Widzimy że zasady rekombinacji typów działają na tym przykładzie:)
Przykład 9. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
Typ subnordyczny - Polska matka rodzeństwa z przykładów 18 i 19 w rasie nordycznej). Widzimy że zasady rekombinacji typów działają na tym przykładzie:)
Tagi dla artykułu:
rasa międzymorska, typ Neo-Danubian
