Jedna z podstawowych podras rasy białej (kaukazoidalnej) w typologii E. A. Hootona.
Ciemnopigmentowana, długogłowa
Podstawowe cechy:
- wskaźnik główny: poniżej 80 (mezo- do dolichocefalicznego), średnio 77
- brak prognatyzmu lub bardzo słaby
- zęby i podniebienie małe
- kolor oczu: ciemnobrązowe lub średnio brązowe
- kolor włosów: ciemnobrązowe do czarnych
- kształt włosów: przeważnie od słabo falistych do lekko kręconych
- kolor skóry: od matowobiałego do jasnobrązowego
- zarost i owłosienie ciała: przeważnie niezbyt obfite w większości typów
Typy morfologiczne podrasy śródziemnomorskiej:
Typ górnopaleolityczny (Upper Paleolithic) lub atlantycko-śródziemnomorski
Typ morfologiczny podrasy śródziemnomorskiej. Inaczej nazywany atlantycko-śródziemnomorski (Atlanto-Mediterranean).
Cechy charakterystyczne:
Wzrost:
- zazwyczaj wysoki (170-x) ale może być średni, rzadko niski
Twarz:
- często bardzo długa
- średnio wydatne kości policzkowe
Nos:
- średnia szerokość i wysokość w wymiarach bezwzględnych
- przeważnie dość szeroki wskaźnik nosowy
- profil zazwyczaj prosty, czasem wypukły
- duże zagłębienie pomiędzy nasadą nosa, a czołem
Żuchwa:
- wydatna
- o średnio zarysowanych kątach (gonionach)
- podbródek wyraźnie zarysowany i z reguły wgłębiony
Włosy:
- kształt włosów: przeważnie bardzo faliste lub kręcone
- kolor włosów: ciemne
Skóra:
- kolor skóry: niekiedy bardzo jasny, o czerwonawym odcieniu (Europa), poza nią raczej śniada
Występowanie:
Sporadycznie w izolowanych rejonach Europy i Bliskiego Wschodu; prawdopodobnie częściej można ten typ spotkać w Irlandii, Szkocji i Walii.
Odpowiedniki w innych typologiach:
Typ irańsko-wyżynny (Iranian Plateau)
Różni się od typu górnopaleolitycznego następującymi cechami, wskazujacymi na wpływ :
- wzrost: zazwyczaj średni (około 167cm)
- budowa: smukła
- głowa / czaszka: bardzo duża, skrajnie dolichocefaliczna, z bardzo wydatną potylicą, pochyłym czołem i dużymi łukami nadoczodołowymi
- twarz: wydłużona; kości policzkowe są wyraźnie zaznaczone
- nos: bardzo wydatny; zawsze wysoki, szeroki lub średnio szeroki jeśli chodzi o nasadę i grzbiet; zazwyczaj o wypukłym profilu; koniuszek wąski do średniego i opuszczony; skrzydełka nosa sięgają daleko do tyłu
- żuchwa: ma wyraźnie zaznaczone kąty (goniony), podbródek wyraźnie zaznaczony
- zarost i owłosienie ciała: zazwyczaj obfite
Występowanie:
Głównie w Iraku i Iranie. Sięga do północno-zachodnich Indii.
Odpowiedniki w innych typologiach:
Typ klasyczny śródziemnomorski (Classic Mediterranean)
Zredukowana pochodna typu górnopaleolitycznego.
Cechy charakterystyczne:
- wzrost: zazwyczaj niski, rzadziej średni, około 162-164 cm
- budowa: smukła (gracylna); szkielet delikatnie zbudowany; tendencja do smukłości w młodości i otyłości w starszym wieku
- wskaźnik główny: dolichocefaliczny (72-76)
- wskaźnik wysokościowo-długościowy: niski bądź średni
- czaszka: o lekkiej budowie, skronie płaskie, potylica wystająca
- czoło prostokątne (widok z przodu), o średniej wysokości, trochę zaokrąglone i słabo lub średnio pochyłe; ze słabo widocznymi łukami nadoczodołowymi
- twarz: wąska lecz nie długa, owalna; kości policzkowe niewidoczne; relief twarzy delikatny i symetryczne rysy
- nos: wskaźnik nosowy przeważnie (65-69); wąski i średnio wysoki; profil prosty (rzadko lekko wklęsły) ze średnio grubym koniuszkiem, zadartym lub poziomym; nozdrza średnio grube
- wargi: średnio grube
- podbródek spiczasty i niezbyt wydatny
- kolor oczu: ciemno do jasnobrązowych
- kolor włosów: czarne, lub rzadziej ciemnobrązowe
- kształt włosów: często mocno faliste i niekiedy kręcone, rzadko proste gładkie
- kolor skóry: jasnobrązowy lub płowy, względnie matowobiały
- zarost i owłosienie ciała: obfite na głowie, zarost i owłosienie ciała średnie lub rzadziej słabe
Występowanie:
Spotykany w całym basenie Morza Śródziemnego (szczególnie w południowych Włoszech, południowej Francji, półwyspie Iberyjskim, północnej Afryce i półwyspie Arabskim). Sporadycznie we wschodniej, środkowej i częściej północno-zachodniej Europie, tu głównie na Wyspach Brytyjskich.
Odpowiedniki w innych typologiach (wariant o prostym nosie):
Typ arabsko- śródziemnomorski (Arabo-Mediterranean)
W wydaniu "Up from the Ape" z 1946 określony jako wariant typu klasyczno-śródziemnomorskiego o wypukłym nosie i będący zredukowaną pochodną typu irańsko-wyżynnego.
We wcześniejszym wydaniu z 1931 określony prostu jako Arab i opisany bardziej szczegółowo, z kolei w "Twilight of Man" z 1939 hooton nazwał go Arabo-Mediterranean. Pochodzenie [1931] głównie podrasa śródziemnomorska, z małą domieszką armenoidalną i prawdopodobnie nordycką.
Cechuje go:
- wzrost 165-168 cm, czyli wyższy niż w typie klasycznym śródziemnomorskim.
- budowa: smukła
- bardzo dolichocefaliczna czaszka, o wypukłej potylicy
- twarz dłuższa i węższa (88-x) niż w typie klasycznym, eliptyczna
- nos bardzo wąski, wysoki, wypukły, czasem garbaty, o koniuszku wąskim, opuszczonym i skrzydełkach nosa sięgających daleko do tyłu i przypłaszczonych, a nie wypukłych jak u Armenoidów
- podbródek spiczasty i wysunięty do przodu
- oczy czarne lub ciemnobrązowe
- włosy czarne lub ciemnobrązowe; o kształcie falistym lub kręcone, o średniej grubości
- kolor skóry: oliwkowy, brązowy
Występowanie
Koncentruje się na Płw. Arabskim i północnej Afryce, sporadycznie w Hiszpanii, Portugalii, Francji i Włoszech.
Odpowiedniki w innych typologiach:
Typ berberyjski (Berber) lub Crude Mediterranean
Hooton opisał w wydaniu "Up from the Ape" z 1931 podrasę berberyjskę (Berber), a w "Twilight of Man" z 1939 zbliżony typ proto-śródziemnomorski (Crude Mediterranean). W wydaniu "Up from the Ape" z 1946 pominął ten typ / podrasę i zaliczył ją do szeroko pojętej podrasy śródziemnomorskiej.
Pochodzenie wg Hootona [1931] to głównie podrasa śródziemnomorska z małą domieszką podrasy alpejskiej.
Cechy charakterystyczne (połączyłem cechy Berber i Crude Mediterranean):
- wzrost: średni (167-168 cm przeważnie)
- budowa: szczupła, długie nogi (Berber) ale przy (Crude) opisany jako masywny
- głowa: dolichocefaliczna, potylica wystająca
- łuki nadoczodołowe większe niż typie klasycznym
- twarz: kwadratowa, o średniej szerokości i raczej krótka, o wskaźniku twarzowym średnim lub szerokim (x-87); kości policzkowe bardziej wystające niż typie klasycznym
- nos niższy i szerszy niż w typie klasycznym, ze słabą tendencją do profilu wklęsłego
- kąty szczęki bardziej widoczne niż typie klasycznym; podbródek mniej wydatny ale bardziej kwadratowy i często wgłębiony
- oczy czarne lub bardzo ciemnobrązowe
- włosy czarne lub bardzo ciemnobrązowe; przeważnie faliste
- kolor skóry: oliwkowy lub brązowy
- zarost i owłosienie ciała: raczej bardziej obfite niż w typie klasycznym (Crude), ale przy Berber podano że również skąpe.
Występowanie:
Skoncentrowany w północno-zachodniej Afryce (Maroko, Algieria) wśród Berberów. Sporadycznie w Hiszpanii, Portugalii, Francji i Włoszech.
Odpowiedniki w innych typologiach:
Bibliografia:
- Hooton E., Twilight of Man, 1939
- Hooton E., Up from the Ape,1931
- Hooton E., Up from the Ape, 1946
Przykłady:
1. Hooton E., Up from the Ape, 1946
typ górnopaleolityczny (atlantycko-śródziemnomorski)

2. Hooton E., Up from the Ape, 1946
typ irańsko-wyżynny

3. Hooton E., Twilight of Man, 1939
typ irańsko-wyżynny (Iranian Plateau)

4. Hooton E., Up from the Ape, 1946
typ klasyczny śródziemnomorski o prostym nosie

5. Hooton E., Twilight of Man, 1939
typ klasyczny śródziemnomorski

6. Hooton E., Up from the Ape, 1946
typ klasyczny śródziemnomorski o wypukłym nosie (typ arabsko-śródziemnomorski)

7. Hooton E., Twilight of Man, 1939
typ arabsko-śródziemnomorski

8. Dixon, R., The racial history of man, 1923
typ berberyjski / Crude Mediterranean

9. Dixon, R., The racial history of man, 1923
typ berberyjski / Crude Mediterranean
