Jedna z ras (typów elementarnych) białej odmiany człowieka w typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego. Rasa ajnuidalna (względnie typ elementarny ajnuidalny) oznacza się symbolem P. In English:Ainuid race (P).
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
Objaśnienia do poniższych danych:
♂ - mężczyźni
♀ - kobiety
w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
Najważniejsze zakresy zmienności, służące do różnicowania z innymi typami, podane są w sekcji "Główne cechy". Podane w dalszym opisie średnie dla cech mają znaczenie informacyjne.
Przeciętny wygląd: wzrost niski, budowa krępa; głowa długa; twarz szeroka o grubych rysach; mezo-ortognatyzm; nos średnioszeroki, niezbyt wydatny (profil prosty lub wklęsły); ciemna pigmentacja oczu i włosów; skóra dość jasna (nigdy żółtawa); włosy faliste do kędzierzawych; skrajnie silne owłosienie ciała i zarost.
głowa bardzo długa (wskaźnik główny x-74), czaszka duża, dość archimorficzna ale o słabszej rzeźbie niż u trasy kromanionoidalnajej (Y), o zmiennej wysokości ale dobrze wysklepiona
Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tej rasy.
1. Tożsama zasadniczo z typem paleoazjatyckim Czekanowskiego (choć w niektórych jego pracach jest on mezocefaliczny) ale pozbawiony cech odmiany żółtej.
2. Michalski [za Wierciński 1963] dostrzegał dość duże podobieństwo wskaźnikowe, a nawet fizjonomiczne miedzy rasą mediterranoidalną (B), a ajnuidalną (P), pomijając oczywiście bardzo obfite owłosienie. Wierciński [1963], za Michalskim sugerował, że zarówno rasa ajnuidalna, jak i mediterranoidalna pochodzą z rejonu gdzieś między południową Azją Centralną, Iranem, a północnymi Indiami. Do dziś istnieje archaiczne podłoże mediterranoidalne w Indiach i Indonezji (tam przemieszane z rasami odmiany żółtej).
3. Zaś typ mieszany ajnudalno-australoidalny (PT) został opisany przez Różbicką [1976] wśród australijskich Aborygenów i wg niej przybył tam właśnie z Azji Południowo-Wschodniej, gdy na ten teren zaczęła napływać ludność proto-mongoloidalna. Wyparła ona proto-ajnuidów częściowo na południe (gdzie ostatecznie dotarli aż do Australii i nawarstwili się na podłoże australoidalne), a częściowo na północ. Następnie ta północna grupa proto-ajnuidów przemieściła się brzegami Indochin, poprzez Filipiny na Wyspy Japońskie (jeśli nie zrobiła tego wcześniej).
Koncepcja pochodzenia ludów kultury Jomon (których Ajnowie są kontynuatorami) z Azji południowo-wschodniej jest obecnie poparta argumentami genetycznymi [zobacz Ngakome et al. 2015] oraz nowymi danymi kraniometrycznymi [zobacz Hanihara 1993]
4. Wg Stolarczyka [1999] do ajnuidów nawiązuje znaleziska magdaleńska z Obercassel (Niemcy). Niektóre szczegóły obu znalezionych czaszek jak uwypuklenie kości ciemieniowych wzdłuż szwu strzałkowego (czaszka żeńska) oraz bardzo dużą szerokość twarzy (czaszka męska) mogą wskazywać na pewne powinowactwo do typu ajnuidalnego (P).
Współcześnie jest to rasa szczątkową. Koncentruje się u Ajnów w płn. Japonii, Sachalinie i nielicznie (w przemieszaniu z typami odmiany żółtej) we wschodniej Syberii u niektórych plemion paleoazjatyckich (Giliacy).
Dawniej ludność ajnuidalna zamieszkiwała rozleglejsze tereny (cała Japonia) skąd zostali wyparci przez napływające mongoloidalne ludy epoki żelaza (przodków współczesnych Japończyków).
Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
Nakagome S. et al, Model-based verification of hypotheses on the origin of modern Japanese revisited by Bayesian inference based on genome-wide SNP data [w:] Mol Biol Evol. 2015 Jun;32(6):1533-43 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25758010
Różbicka L., Składniki antropologiczne autochntonicznej ludności Australii [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt38, 1976, s. 51-78
Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999
Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
Wierciński A., Analiza struktury rasowej starożytnego Egiptu w epoce przeddynastycznej [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 56, 1963
Wierciński A. i Bielicki T., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis, Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link
