Jeden z typów elementarnych w typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego. Odmiana żółta. Rasa arktyczny (względnie typ elementarny arktyczna) oznacza się symbolem I. In English: Artic race.
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
Objaśnienia do poniższych danych:
♂ - mężczyźni
♀ - kobiety
w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
twarz wąska (wsk. twarzowy 87-x), z obfią podściółką tłuszczową na policzkach; kontur twarzy bardzo często prostokątny lub trapezowaty, co powoduje szeroka szczęka górna szeroka tak jak i żuchwa, która jest zwykle dodatkowo wysoka i masywna
Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tego typu (mimo posiadania innych wyżej wymienionych):
frakcja centralna (Ii) - wzrost x-163; wsk. główny x-75; wsk. twarzowy 88-x
frakcja peryferyczna (iI) - wzrost 164 i / lub wsk. główny 76 i /lub wsk. twarzowy 85-87 i/lub wsk. nosa 66
Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tej rasy.
wzrost niski (mężczyźni x-164, kobiety x- 148) - przeciętny wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji, jest zapewne wyższy)
Rasa ta koncentruje się u Eskimosów grenlandzkich, amerykańskich i azjatyckich (ale nie oznacza to że jest to synonim rasy eskimoskiej i występuje tylko u nich) i innych populacjach subarktycznych Syberii (szczególnie u Czukczów i Koriaków) i Alaski (Aleuci). W postaci typów mieszanych rasa (I) jest dość liczna w wielu rejonach Syberii (np. rejon nadamurski - Gołdowie i Oroczoni).
Bardziej na południe liczniej można spotkać wpływy tej rasy (w postaci typów mieszanych) w Japonii, Tybecie i jedynie wyjątkowo w Indochinach.
Jej wpływy widać też u części Indian północnoamerykańskich (głównie w Kanadzie). Oraz na krańcu Ameryki Południowej, u niskich, długogłowych Indian Ziemi Ognistej.
Według Stolarczyka [1999] rasa ta zajmowała w przeszłości znacznie większe przestrzenie i następnie została zepchnięta do obszarów rezidualnych. Górnopaleolityczna, magdaleńska czaszka z Chancelade (Francja) wyraźnie według niego nawiązuje do charakterystyki rasy arktycznej.
Dla porównania - sklady typologiczne:
Chiny (♂) 0.92%
Korea Północna (♂) 0.4% - seria [Stolarczyk 1976]
Mongolia (♂) 0.3%
Mongolia (♀) 0.2%
Dla porównania - wybrane składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy wg liczebności)
Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Zoologica et Anthropologica, t. 4, 1986, s. 79-138
Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938
Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, odbitka ze sprawozdań TNW XXXI, Wydział IV, str 1 - 4, 1938
Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53
Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link
Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. I [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108
Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. II, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 3-28
Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999
Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 ink
Wierciński A., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis, Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link
Wokroj F., Ludność nadamurska w świetle antropologicznych materiałów Stanisława Poniatowskiego [w:] Lud, nr 50, 1966, s. 121-189