Rasa pacyficzna (Z)

Jedna z ras (typów elementarnych) w typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego. Odmiana żółta. Rasa pacyficzna (względnie typ elementarny pacyficzny) oznacza się symbolem Z.

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tej rasy (mimo posiadania innych wyżej wymienionych):

  • niska czaszka
  • wklęsły nos
  • niskie oczodoły
  • włosy mocno falujace
  • włosy nieczarne

Frakcje:

  • frakcja centralna (Zz) - wzrost (170-x); twarz (88-x); nos (x-66); profil wypukły / garbaty
  • frakcja peryferyczna (zZ) - wszystkie lub część cech: wzrost (165-169); twarz (84-87); nos (67-69); profil falisty / prosty

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tej rasy.

wzrost:

  • wysoki, rzadziej średni (165-x)

średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji, jest na pewno wyższy)

budowa:

głowa / czaszka:

wskaźnik głównymezocefaliczny (77-82)

wskaźnik wysokościowo-długościowy: wysoka, rzadko średnia czaszka

cechy opisowe:

  • głowa dość duża
  • czaszka neo-mezomorficzna

twarz:

wskaźnik twarzowy całkowity: wąski, rzadziej średni (84-x)

wskaźnik górnotwarzowy - wysoka twarz górna (50-x)

cechy opisowe:

  • niekiedy "europeidalne" rysy twarzy
  • kształt twarzy owalny
  • długie ale niezbyt wystające kości policzkowe (niezbyt wydatne w 24% przypadków)
  • profil poziomy twarzy: płaskawy
  • profil pionowy twarzy:  z tendencją do prognatyzmu zębodołowego
  • fossa praenasalis występuje

nos:

wskaźnik nosowy: wąski lub bardzo wąski (x-69 dla głowy, x-48 dla czaszki)

cechy opisowe:

wydatność nosa: dość wydatny jak na odmianę mongoloidalną

górna szczęka i żuchwa

cechy opisowe:

oczodoły:

oczy:

  • kolor oczu: oczy ciemne, (1-4), jasnobrunatne w 86% przypadków, często z odcieniem "rdzawym" (Chiny)
  • szpara oczna  szeroka, pozioma, ale często może być też ukośna, czasami może występować wręcz jej migdałowaty kształt jak u typu orientalnego

włosy:

  • kolor włosów: czarne (Y), Michalski [1955] podawał ze znakiem zapytanie opcję występowania włosów czarnobrązowych (X)
  • kształt włosów: proste, rzadko lekko faliste (5%)
  • sztywne

skóra:

  • kolor skóry: żółtawośniada różnych odcieni, czasem prawie biała z lekko żółtawym odcieniem
  1. Chiny (♂) 8.9 (7-13) (w skali von Luschana)
  2. Korea Północna (♂) niezbyt ciemna (żółtawo śniada - zółtawa ciemna)
  • niekiedy występuje rumieniec

owłosienie:

  • zarost i owłosienie ciała słabe, rzadko średnie (obfity zarost w 20% przypadków)

Występowanie:

Element ten jest charakterystycznydla płn. (lessowych i nizinnych) Chin, w całym kraju liczny w wyższych warstwach ludności chińskiej, Korei i Mandżurii, ale jego wpływy sięgają daleko do płd.-wsch. Azji (np. wyspa Celebes). Bardziej na zachód spotyka się tą rasę u części Baszkirów i Turkmenów.

Oraz obejmują różne grupy Indian (niektóre plemiona północnoamerykańskie oraz andyjskie). Poza tym swpotykany wśród Maorysów.

składy typologiczne:

  • Gołdowie (♂) 20.34%
  • Chiny  (♂) 19.27%
  • Mongolia (♂) 4.5% - wliczono tu jednak też osobników o wzroście 157-164 którzy powinni być we frakcji pośredniej typu ZI.
  • Mongolia (♀) 3.4% - seria [Stolarczyk 1976]
  • Korea Północna (♂) 3.79% - seria [Niemiec 1965]
  • Korea Północna (♂) 2.9% - seria [Stolarczyk 1976]

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy wg liczebności)

Wschodnia Azja

  • Gołdowie (♂) - 50% (ZI > ZQ > Z > LZ > MZ)
  • Gołdowie (♀) - 44.83% (ZQ > LZ > ZI > MZ)
  • Chiny (♂) - 35.3% ( | Z + ZQ | > LZ > MZ > ZI)
  • Chamneganie, plemię Ewenków (♂+♀) - 31.7% (nie ma podziału na typy)
  • Korea Północna (♂) - 31.1% (LZ > ZQ > MZ > ZI > Z > EZ) - seria [Stolarczyk 1976]
  • Korea Północna (♂) - 29.53% (LZ > ZQ > MZ > Z > ZI) - seria [Niemiec 1965]
  • Mongolia (♀) - 26.3% (LZ > ZQ > MZ > Z > ZI > EZ/KZ/HZ)
  • Korea Północna (♀) - 25% (LZ > ZQ > MZ > ZI) - seria [Stolarczyk 1976]
  • Mongolia (♂) - 24.8% (LZ > ZQ > MZ > Z > EZ/KZ/HZ > ZI >  |BZ,YZ| > AZ)
  • Oroczoni (♂+♀) - 20% ( ZQ > | ZI, LZ |)
  • Wietamczycy (♂+♀) - 11.3% (nie mam podziału na typy)

zachodnia Azja

  • Tadżykistan (♂) - 2.79% (HZ > | AZ, EZ |  > KZ)

Europa

  • Rumunia, Karpaty płd (♂+♀) - 0.2% (AZ)

BIBLIOGRAFIA:

  1. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
  2. Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodziensis, Folia Zoologica et Anthropologica, 4, 1986, s. 79-138
  3. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
  4. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938
  5. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, odbitka ze sprawozdań TNW XXXI, Wydział IV, str 1 - 4, 1938
  6. Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53
  7. Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link
  8. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. I, [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108
  9. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. II, {w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 3-28
  10. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999
  11. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
  12. Wierciński A., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis, Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link
  13. Wokroj F., Ludność nadamurska w świetle antropologicznych materiałów Stanisława Poniatowskiego [w:] Lud, nr 50, 1966, s. 121-189

Odpowiedniki w innych typologiach:


Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
  4. Najważniejsze zakresy zmienności, służące do różnicowania z innymi typami, podane są w sekcji "Główne cechy". Podane w dalszym opisie średnie dla cech mają znaczenie informacyjne.


Przykład 1. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999

Rasa pacyficzna (Z)

Typ pacyficzny (Z)

 

Przykład 2. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków. Część I, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 171.2; wskaźnik główny 80.0; wskaźnik twarzy całkowity - 94.4; wskaźnik nosowy - 59.3;

wskaźnik wys-dług. - 70.0;  wskaźnik wys-szerok. - 87.5;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.4; wskaźnik górnotwarzowy - 57.7; wskaźnik wysokości nosa - 44.0;

kolor skóry śniadożółtawa ciemna; kolor oczu - 79; kolor włosów - Y;

profil nosa: falisto-garbaty; oprawa oka: fałda mongolska średnia; kształt włosów - proste sztywne; prognatyzm zębodołowy - słaby

Rasa pacyficzna (Z) - Korea

Typ pacyficzny (Z)

 

Przykład 3. Vlcek E.., A contribution to the anthropology of Khalkha-Mongols [w:]  Acta Facultatis Rerum Naturalium Univ. Com., Anthropologia, Tom IX, Fasc. VI-VII, 1965, s. 283-367

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168.6;  wskaźnik główny 79.4 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 84.4 (średnio szeroka); wskaźnik nosowy - dosć wąski;

obwód głowy w mm: 575;

waga: 61.5; wskaźnik Rohrera: 1.28; wzrost na siedząco: 88 cm; wskaźnik długości korpusu ciała: 52.19

kolor oczu - 12 (brązowe w skali Martina-Schulzta); kolor włosów: Y (czarne);

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 194; szerokość głowy [eu-eu]: 154;  szerokość twarzy [zy-zy]:147; wysokość twarzy [n-gn]: 124;

Rasa pacyficzna (Z) - Mongolia

zz66-m

 

Przykład 4. Vlcek E.., A contribution to the anthropology of Khalkha-Mongols [w:]  Acta Facultatis Rerum Naturalium Univ. Com., Anthropologia, Tom IX, Fasc. VI-VII, 1965, s. 283-367

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 155.5;  wskaźnik główny 81.5 (króktawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 87.9 (wąska); wskaźnik nosowy - dość wąski;

obwód głowy w mm: 550;

waga: 64.7; wskaźnik Rohrera: 1.72; wzrost na siedząco: 82.5 cm; wskaźnik długości korpusu ciała: 53.05

kolor oczu - 13 (brązowe w skali Martina-Schulzta); kolor włosów: W (ciemnobrązowe);

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 184; szerokość głowy [eu-eu]: 150;  szerokość twarzy [zy-zy]:141; wysokość twarzy [n-gn]: 124;

Rasa pacyficzna (Z) - Mongolia

Rasa pacyficzna (Z)

 

Przykład 5. Poniatowski S., Fotografie z Syberii, 1914 link

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

dane antropometryczne z Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link

wzrost - 166.3;  wskaźnik główny 82.35 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 92.47 (bardzo wąska); wskaźnik nosowy - 58.33 (bardzo wąski)

wskaźnik wysokosciowo-długościowy - 72.73 (bardzo wysoka głowa);  wskaźnik wys-szerok. - 88.31  (bardzo wysklepiona  głowa); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 63.46 (wąskie czoło w stosunku do szerokości głowy)

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 94.81  (jarzma dość szerokawe w stosunku do głowy); wskaźnik twarzowo-żuchwowy: 90.46 (żuchwa szeroka w stosunku do wysokosci twarzy), wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 83.56 (żuchwa  szeroka w stosunku do szerokości twarzy); wskaźnik wysokości nosa - 44.44 (niskawy); 

waga: 67.2; wskaźnik Rohrera: 1.15;

kolor oczu - 5 (jasnobrązowe);  kolor skóry: jasna; włosy: ciemnobrązowe

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 187; szerokość głowy [eu-eu]: 154; wysokość głowy [t-v]: 136;  najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 98; szerokość twarzy [zy-zy]:146; wysokość twarzy [n-gn]: 135;  szerokość żuchwy [go-go]: 122; wysokość nosa [n-sn]: 601; szerokość nosa [al-al]: 35

 

Rasa pacyficzna (Z) - plemię Gołdów (Syberia)

Rasa pacyficzna (Z)

 

Przykład 6. Poniatowski S., Fotografie z Syberii, 1914 link

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

dane antropometryczne z Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link

wzrost - 180.1;  wskaźnik główny 79.46 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 88 (wąska); wskaźnik nosowy - 65.67 (wąski)

wskaźnik wysokosciowo-długościowy - 71.799 (bardzo wysoka głowa);  wskaźnik wys-szerok. - 90.32  (niezbyt wysklepiona  głowa); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 67.1 (wąskie czoło w stosunku do szerokości głowy)

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 96.77  (jarzma dość szerokie w stosunku do głowy); wskaźnik twarzowo-żuchwowy: 87.12 (żuchwa średnio szeroka w stosunku do wysokosci twarzy), wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.67 (żuchwa średnio szeroka w stosunku do szerokości twarzy); wskaźnik wysokości nosa - 46.21 (wysokawy); 

waga: 67.2; wskaźnik Rohrera: 1.15;

kolor oczu - 5 (jasnobrązowe);  kolor skóry: jasnobrązowa; włosy: ciemnobrązowe

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 195; szerokość głowy [eu-eu]: 155; wysokość głowy [t-v]: 140 mm (możliwe że wysokość jest źle zmierzozna);  najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 104; szerokość twarzy [zy-zy]:150; wysokość twarzy [n-gn]: 132;  szerokość żuchwy [go-go]: 115; wysokość nosa [n-sn]: 61; szerokość nosa [al-al]: 40

 

Rasa pacyficzna (Z) - plemię Gołdów (Syberia)

Rasa pacyficzna (Z)

 

Przykład 7. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938

Rasa pacyficzna (Z) - Chiny

typ-pacyficzny-zz