Rasa pigmejska (O)

Jedna z ras (typów elementarnych) w typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego. Odmiana czarna. Rasa pigmejska (względnie typ elementarny pigmejski) oznacza się symbolem O. In English: Pygmy race (O).

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

  • wzrost karłowaty (x-144), do niskiego (145-159)
  • budowa pykniczno-leptosomatyczna, bardzo krótkie nogi
  • głowa krótkawa do dość krótkiej (wskaźnik główny 80-85), bardzo słabo urzeźbiona
  • głowa dość niska i bardzo słabo wysklepiona
  • twarz  bardzo szeroka (wsk. twarzowy x-80)
  • profil pionowy twarzy silnie prognatyczny
  • żuchwa niska, wargi cienkie, warga górna wypukła
  • nos bardzo szeroki (wsk. nosowy 90-x), słabo wklesły, bulwiasty, "trójdzielny"
  • oczodoły dość wysokie (wsk. oczodołowy 78-x)
  • kolor oczu ciemne do zielonawopiwnych (2-7)
  • oprawa oka:  fałda powiekowa słaba
  • kolor włosów: ciemnobrązowe do czarnych (V-Y)
  • kształt włosów:  spiralne i wełniste
  • kolor skóry:  czerwonawobrunatna średnio 25 (w skali Luschana)
  • owłosienie ciała bardzo obfite, zarost twarzy średni

Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tej rasy (mimo posiadania innych wyżej wymienionych):

  • czarna skóra
  • długie nogi
  • fałda mongolska
  • kędzierzawe (i tym bardziej faliste) włosy

Frakcje:

  • frakcja centralna (Oo) - wzrost x-152
  • frakcja peryferyczna (oO) - wzrost 153-159

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tegj rasy.

wzrost:

  • wzrost karłowaty: x - 144 cm najbardziej typowy, zdarzają się też osobnicy mniej "typowi" o wzroście bardzo niskim do niskiego (145-159)

budowa:

głowa / czaszka:

  • wskaźnik głowy: pośrednia do dość krótkiej (80-85), najczęsciej krótkawa
  • wskaźnik czaszkowy (79-84)
  • czaszka stosunkowo duża; neomorficzna; bardzo słabo urzeźbiona, o infantylnej budowie

oczodoły:

twarz:

nos:

  • nos bardzo płaski
  • profil nosa:  słabo wklęsły, bulwiasty
  • kształ grzbiety nosa: trójkątny (ze względu na rozszerzanie się w dół i bardzo wydatne skrzydełka nosa)

szczęka górna i żuchwa:

  • żuchwa niska

usta:

oczy:

włosy:

skóra:

owłosienie:

  • zarost i owłosienie ciała -   zarost twarzy umiarkowany, często obfite owłosienie ciała
  • u dzieci długo utrzymuje się na całej skórze, szczególnie grzbietu, lanugo (meszek żółtawych włosów, u innych typów zanikający w okresie płodowym lub w kilka tygodni po narodzeniu)

Uwagi:

1. Michalski i Henzel (który jako pierwszy wyodrębnił ten typ) zdecydowanie odrzucali koncepcję Czekanowskiego typu pigmejskiego (O) jako formy "obocznej" lub "zdegenerowanej" typu austro-afrykańskiego. Wręcz przeciwnie uważali typ leśny (OS), co było inną nazwą nadaną typowi austro-afrykańskiemu, za mieszańca typu elementarnego pigmejskiego (O) z typem elementarnym sudańskim (S).

Występowanie:

Występuje wśród Pigmejów i ludów pigmoidalnych (mieszanych z plemionami Bantu) na obszarze lasów środkowoafrykańskich. Jego znaczne udziały występują wśród pozostałych grup leśnych plemion Bantu, nie identyfikujacych się już kulturowo z Pigmejami. Równiez w Afryce zachodniej (gdzie kiedyś prawdopodobnie w obszre leśnym również mieszkali Pigmeje), czy południowej, gdzie element pigmejski dotarł jako składowa w typach mieszanych plemion Bantu.

składy typologiczne:

  • Kwilu, Kongo - 3.9%
  • Mozambik (♂) - 2.9% (chodzi tu o przedstawiciela rasy, gdyż był to 1 osobnik na 34-osobową próbe, wykrzyżowany z innych typów mieszanych, a nie plemiona pigmejskie, które tam oczywiście nie występują)
  • Republika Środkowej Afryki -  0.2%

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy wg liczebności):

zachodnia Afryka

  • Ghana i Togo  - 22.6% (OX > OS > KO > NO)
  • Ibo, Nigeria - 19.6% (OS > OX > KO)
  • Joruba ,Nigeria - 10.5% (OS > OX > |BO, KO, NO| )
  • Mali - 3.6% (OX)

środkowa Afryka

  • Kwilu, Kongo - 26.7% (OS > NO > BO > KO > O > OT)
  • Republika Środkowej Afryki - 12.9% (OX > OS > KO > BO > EO > HO > NO)
  • Czad (środkowy) - 8.6% (OS > OX > KO > |BO, EO| )

południowa Afryka

  • Zulusi, Republika Południowej Afryki (♀) -  15.2% (OX > OS > |QO, KO| )
  • Zulusi, Republika Południowej Afryki (♂) - 11.5% (OX > OS > NO)
  • Mozambik (♂) - 7.4% (OS > |OX, O|
  • Batonga, Zimbabwe (♀) - 5% (OX)
  • Batonga, Zimbabwe (♂) - 3.3% (KO, EO)

wschodnia Afryka

  • Etiopia - 2.3%
  • Somalia - 1.6 (KO > EO)
  • Sudan - 1.1% (KO > BO)

północna Afryka

  • Egipt - 0.1% (AO, ZO)
  • Libia (Cyrenajka) - 0.1% (AO)

BIBLIOGRAFIA:

  1. Gusinde M., Pygmäen-Neger-Bastarde im östlichen Kongogebiet [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 40, H. 1 (1942), pp. 92-148
  2. Henzel T., Badania struktury rasowej ludności Afryki Środkowej, 1963
  3. Henzel T., Pigmeje centralno-afrykańscy. Studium antropologiczne, 1934
  4. Henzel T., Michalski I., Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
  5. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962
  6. Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971, s. 184-199
  7. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957
  8. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
  9. Stęślicka W., Powstanie odmian ludzkich, 1963
  10. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999
  11. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
  12. Wierciński A., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis, Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link

tylko składy typologiczne / rasowe:

  1. Becker M., Typy antropologiczne Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 480-483
  2. Grabowska J., Uwagi dotyczące składów rasowych niektórych szczepów Sudanu Zachodniego, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 495-498
  3. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt [w:] Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, s. 209-238, 1964
  4. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63
  5. Różbicka-Biernat L., Somalijczycy w świetle badań antropologicznych, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 490-494
  6. Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, z. 40, 1970, s. 123-148
  7. Stolarczyk H., Z badań antropologii Sudańczyków, Przegląd Antropologiczny, t. 35 z. 2, 1969, s. 484-490
  8. Stolarczyk H., Zróżnicowanie antropologiczne niektórych szczepów Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1978, s. 307-315

Odpowiedniki w innych typologiach:


Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
  4. Najważniejsze zakresy zmienności, służące do różnicowania z innymi typami, podane są w sekcji "Główne cechy". Podane w dalszym opisie średnie dla cech mają znaczenie informacyjne.

 


Przykład 1. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999 

Rasa pigmejska (O)

Typ pigmejski (O)

 

Przykład 2. Mała Encyklopedia Powszechna PWN, 1959

Rasa pigmejska (O) - przykład z tablicy nr 25 "Człowiek - rasy antropologiczne"

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 3. Henzel T., Pigmeje centralno-afrykańscy. Studium antropologiczne, 1934

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 140.2 (skrajnie niski); wskaźnik główny 82.6 (głowa krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 69.1 (wybitnie szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 97.7 (bardzo szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 69.1;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 83.65;

wskaźnik górnotwarzowy: 41.7;

wskaźnik kończyny dolnej: 55;

kolor skóry: 27 w skal Luschana

Zdjęcie lepszej jakości  niż u Henzla było w:

Czekanowski J., Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet. Bd. 3, Ethnographisch-anthropologischer Atlas : Zwischenseen - Bantu, Pygmäen und Pygmoiden, Urwaldstämme, 1911

Za to wskazówka gdzie szukać jego metryk u Henzla była w: 

Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 4. Gusinde M., Pygmäen-Neger-Bastarde im östlichen Kongogebiet [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 40, H. 1 (1942), pp. 92-148


wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 143 (skrajnie niski); wskaźnik główny 80.11 (głowa krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 75.18 (wybitnie szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 97.56 (bardzo szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 68.75;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 85.82;

wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 76.6; wskaźnik górnotwarzowy: 53.29; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 97.16; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 122.62;  wskaźnik ust - 37.09; wskaźnik wysokości nosa - 39.8; 

długość głowy w mm: 176; szerokość głowy w mm: 141

Rasa pigmejska (O)

oo-g1

 

Przykład 5. Gusinde M., Pygmäen-Neger-Bastarde im östlichen Kongogebiet [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 40, H. 1 (1942), pp. 92-148

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 143.8 (skrajnie niski); wskaźnik główny 80.68 (głowa krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 81.75 (szeroka twarz, wykracza o 0,76 poza zakres dla tej rasy zostawiam bo reszta cech w pełni się zgadza); wskaźnik nosowy - 97.67 (bardzo szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 69.32;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 85.92;

wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 72.54; wskaźnik górnotwarzowy: 47.62; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 88.73; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 131.74;  wskaźnik ust - 43.9; wskaźnik wysokości nosa - 41.74; 

długość głowy w mm: 176; szerokość głowy w mm: 142

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 6. Gusinde M., Pygmäen-Neger-Bastarde im östlichen Kongogebiet [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 40, H. 1 (1942), pp. 92-148

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 7. Gusinde M., Pygmäen-Neger-Bastarde im östlichen Kongogebiet [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 40, H. 1 (1942), pp. 92-148

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 135 (wybitnie niski); wskaźnik główny 80.23 (głowa krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 73.28 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy - 102.63 (wybitnie szeroki);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 69.77;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 86.96;

wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 76.09; wskaźnik górnotwarzowy: 45.8; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 94.92; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 121.37;  wskaźnik ust - 35.55; wskaźnik wysokości nosa - 39.58; 

długość głowy w mm: 172; szerokość głowy w mm: 138

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 8. Henzel T., Pigmeje centralno-afrykańscy. Studium antropologiczne, 1934

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 9. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999 

Rasa pigmejska (O)

 Typ elementarny pigmejski (O)

 

Przykład 10. Cipriani L., In Africa dal Capo al Cairo, 1932

Rasa pigmejska (O) - ta sama kobieta co wyżej

Typ pigmejski (O)

 

Przykład 11. Czekanowski J., Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet. Bd. 3, Ethnographisch-anthropologischer Atlas : Zwischenseen - Bantu, Pygmäen und Pygmoiden, Urwaldstämme, 1911

wzrost 135 cm, zaokrąglona głowa (nie podano dokładnie wskaźnika głównego)

Rasa pigmejska (O)

oo-czek1

 

Przykład 12. Czekanowski J., Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet. Bd. 3, Ethnographisch-anthropologischer Atlas : Zwischenseen - Bantu, Pygmäen und Pygmoiden, Urwaldstämme, 1911

Rasa pigmejska (O)

 Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 13. Czekanowski J., Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet. Bd. 3, Ethnographisch-anthropologischer Atlas : Zwischenseen - Bantu, Pygmäen und Pygmoiden, Urwaldstämme, 1911

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 14. Czekanowski J., Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet. Bd. 3, Ethnographisch-anthropologischer Atlas : Zwischenseen - Bantu, Pygmäen und Pygmoiden, Urwaldstämme, 1911

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 15. Czekanowski J., Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet. Bd. 3, Ethnographisch-anthropologischer Atlas : Zwischenseen - Bantu, Pygmäen und Pygmoiden, Urwaldstämme, 1911

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 16. Czekanowski J., Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet. Bd. 3, Ethnographisch-anthropologischer Atlas : Zwischenseen - Bantu, Pygmäen und Pygmoiden, Urwaldstämme, 1911

Rasa pigmejska (O)

Rasa pigmejska (O)

 

Przykład 17. Stołyhwo E., Nasi prarodzice, tom 2, 1948

Rasa pigmejska (O)

Typ pigmejski (O)

 

Przykład 18. Cipriani L., In Africa dal Capo al Cairo, 1932

Rasa pigmejska (O), kolejne porównanie, tym razem wzrostu dorosłego Pigmeja z Murzynem

Typ pigmejski (O)

 

Przykład 19. Cipriani L., In Africa dal Capo al Cairo, 1932

Rasa pigmejska (O)

 Typ pigmejski (O)

 

Przykład 20. Cipriani L., In Africa dal Capo al Cairo, 1932

Rasa pigmejska (O)

 Typ pigmejski (O)