nos przeważnie bardzo wąski (x-66); dość wysoki; wydatny; profil od prostego do garbatego
oczy ciemne (1-5);
szpara oczna pozioma, dość wąska ale może też być migdałowata lub ukośna; przeważnie silna fałda powiekowa, rzadko powieka semicka, ślad fałdy mongolskiej lub pełna fałda mongolska
włosy ciemne (W-Y), od lekko sfalowanych do falistych
W porównaniu z typem pacyficznym (Z) występuje bardziej europeidalna fizjonomia czyli mniejsze nasilenie lub brak niektórych cech odmiany żółtej (wymienionych niżej).
W porównaniu z typem orientalnym (K) ma wskaźnik główny mezocefaliczny i/lub może mieć twarz średnio szeroką (84-87).Dodatkowo występują (z reguły nie wszystkie naraz) cechy odmiany żółtej: wysokie i wystające kości jarzmowe; przypłaszczenie twarzy; prognatyzm zębodołowy; wąska i ukośna szpara oczna; ślad lub pełna fałda mongolska; żółtawy odcień skóry; słabe owłosienie ciała.
Od typu kaspijskiego (KQ) różni się pośredniegłowością, niższą głową; tendencją do węższego, wydatniejszego oraz niewklęsłego nosa.
od typu (EZ) różni go wyższy wzrost i występowanie zakresu dolichocefalicznego wskaźnika głównego
Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.
Można go nazwać też jednym z typów "turańskich", czyli typów mieszanych biało-żółtych występujących głównie w dawnej, radzieckiej Azji Centralnej i terenach przyległych jak północny Afganistan i Sinkiang. Są to jeszcze typy HM, HZ, AZ, AM, EZ, EM, KQ, KM - niedługo będą opisane.
Wg antropologów radzieckich jest z typem kaspijskim, częścią ich typu zakaspijskiego. Typ aralski zgodnie z nazwą spotykany jest w rejonie Jeziora Aralskiego,wśród Karakałpaków, częściowo wśród Turkmenów. I w rozproszeniu w pozostałej Azji Centralnej oraz jako pozostałość panowania tureckiego na Bliskim Wschodzie i w północnej Afryce.
W Europie Środkowo-Wschodniej spotkać go można wśród ludności turko-tatarskiej Powołża, północnego Kaukazu i Tatarów Krymu, Dobrodży.
Niestety z prac kierunku morfologiczno-porównawczego dysponuje jedynie materiałami z peryferii tego typu (Egipt i tym bardziej Libia). Tutaj jest to głównie rezultat ekspansji tureckiej w okresie nowożytnym (XVI-XIX wiek). Oraz bardzo fragmentaryczną charakterystyką Orczykowskiej dla Tadżyków z Pamiru, gdzie mimo bliskości typ KZ występuje bardzo rzadko (gdyż jest to typ charakterystyczny dla ludności stepowo-pustynnej, nie wysokogórskiej).
Dla porównania:
Najliczniejszy jest w zachodnim Uzbekistanie i w mniejszym stopniu w Turkmenistanie. Występowanie w północnej Afryce to skutek panowania tureckiego [Michalski 1964].
Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Zoologica et Anthropologica, t. 4, 1986, s. 79-138
Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, 1964, s. 209-238
Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
Orczykowska Z., Klucz antropologiczny do określania ludności regionu Śródziemnomorza i jego azjatyckich peryferii [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 24, z. 2, 1958, s. 565=580
Stolarczyk H., Budowa ciała mieszkańcw Cyrenajki, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 1-28
Stolarczyk H., Charakterystyka typów antropologicznych Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 44, 1971, s. 107-139
Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 40, 1970, s. 123-148
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
Objaśnienia do powyższych danych:
♂ - mężczyźni
♀ - kobiety
w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
podtyp / frakcja pacyficzna kZ (około 25% K i 75% Z) - głowa (77-79), twarz (84-x)
Przykład 1. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, pp. 209-238, 1964
Typ aralski (KZ), frakcja pacyficzna - Bułgaria (Tatar z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ Baykal + X. Generalnie jeden z najbardziej momgoloidalnych przykładów w tej pracy według niego. Bardzo duże bezwzględne wymiary głowy i twarzy.
Przykład 4. Puccioni N., Antropometria delle genti della Cirenaica : Vol. II. Tabelle e tavole, 1936
Typ aralski (KZ), frakcja pacyficzna - Libia, Cyrenajka.
podtyp / frakcja orientalna Kz (około 75% K i 25% Z) - głowa (x-76); twarz wąska (88-x)
Przykład 5. Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260
Typ aralski (KZ), frakcja orientalna - zachodnia Turcja (Brusa), twarz "wydaje" się szeroka ze względu na wymiary żuchwy i szerokość czoła w stosunku do kości jarzmowych.
Przykład 6. Puccioni N., Antropometria delle genti della Cirenaica : Vol. II. Tabelle e tavole, 1936
\
