Typ bałtycki (YL)

W typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego typ mieszany między rasą kromanionoidalną (Y) i rasą laponoidalną (L) w wariancie europejskimTyp bałtycki oznacza się symbolem YL. In English: Baltic type.

Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do poniższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. (♂+♀) - oznacza wspólne serie dla kobiet i mężczyzn ale inne, nie zbiorcze dla osobno podanych
  4. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
  5. Najważniejsze zakresy zmienności, służące do różnicowania z innymi typami, podane są w sekcji "Główne cechy". Dodatkowe średnie dla pigmentacji, wydatności nosa i fałdy powiekowej oraz ewentualnych wykluczających się zakresów twarzy i nosa w sekcji "Frakcje".

Cechy charakterystyczne typu krmanionoidalno-laponoidalnego czyli bałtyckiego (YL):

Ogólna charakterystyka:

główne cechy:

  • wzrost średni do wysokiego
  • głowa od długiej do krótkawej ( wskaźnik główny:  74 - 82), czaszka duża, archimorficzna
  • twarz szeroka (wsk twarzowy: x-83), orto- lub mezognatyczna; może być lekko spłaszczona; kości policzkowe zaznaczone, nieraz wystające; ale policzki rzadko pełne
  • nos mało wydatny,  średnio szeroki do szerokiego (wsk. nosowy 70 - x); o profilu najczęściej bulwiastym, wklęsłym, rzadziej falistym lub prostym; tępy, często zadarty koniuszek i grube nozdrza
  • średnio wysoka i mocno szeroka szczęka górna - rzadko zdarza się bardzo słaby prognatyzm zębodołowy; żuchwa dość wysoka, szeroka i kanciasta; podbródek szeroki i wydatny
  • oczodoły niskie (wsk. oczodołowy: x-80) małej wielkości
  • kolor oczu: różny, najczęściej niebieskie (3-16), rzadko piwne
  • szpara oczna głęboko położona, często wąska i  / lub ukośna
  • oprawa oka: fałda powiekowa z reguły silnie rozwinięta, nierzadko ślad fałdy mongolskiej
  • kolor włosów: różny (A-W), z reguły dość ciemne;
  • kształt włosów:  przeważnie gładkie, rzadziej faliste
  • kolor skóry: biała lub jasnopłowa, nieraz czerwonawa lub jasnośniada, niekiedy z odcieniem żółtawym

Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tego typu (mimo posiadania innych wyżej wymienionych):

Frakcje:

Występują trzy frakcje, dwie wahające się między typami macierzystymi i jedna pośrednia (średnie dla frakcji na podstawie serii ze Struktury Antropologicznej Polski):

  • frakcja kromanionoidalna (Yl) - osobniki o nielaponoidalnych  oczach i włosach, głowa oprócz pośredniej może być długa; włosy  (A-S); oczy 13.2 (8-16); ślad fałdy mong. 3.8%; wydatność nosa 43.5
  • frakcja pośrednia (yl) - osobniki dysharmonijnie pigmentowane (głównie ciemne włosy i jasne oczy); włosy  (K-W); oczy 10,3 (3-16); jeśli oczy ciemne (3-7) to tylko z włosami jasnymi lub kasztanowymi (K-S) oraz oczy jasne (8-16) z włosami ciemnymi (T-W); ślad fałdy mong.10%; wydatność nosa 43.9
  • frakcja laponoidalna (yL) - bardzo nieliczne formy ciemne: oczy piwne lub zielonawopine (3-7), włosy ciemnobrązowe (T-V), skóra najciemniejsza ze wszystkich frakcji (zdarza się jasnośniada); ślad fałdy mong. 33.3%; za to wysokie (171-x) i o stosunkowo wydatnym nosie; tu Michalski nie był pewny czy nie są to czasem mieszańcy śródziemnomorsko-mongoloidalni (EM), na etapie pisania Struktury antropologicznej Polski, słabo poznane

różnice z innymi typami:

  • od typu kromanionoidalnego (Y) różni się występowaniem pośredniogłowości, niższym wzrostem, znacznie ciemniejszą pigmentacją, niższymi dolnymi zakresami zmienności dla twarzy i nosa, trochę mniej wydatnym nosem
  • od typu laponoidalnego (L) różni się dużo niższym wskaźnikiem głównym, wyższym wzrostem, jaśniejszą pigmentacją, wydatniejszym nosem
  • różnica z typem teutońskim (AY) - patrz jego opis
  • różnica z typem sublaponoidalnym (EL), a właściwie jego frakcją laponoidalną eL - najmniejsza w przypadku najmniej licznej frakcji laponoidalnej typu bałtyckiego yL (patrz niżej "Uwagi"), przede wszystkim nienachodzący zakres wzrostu (171-x, w porównaniu do x-169) i wydatniejszy nos (53,3 vs. 42.8) i dodatkowo różnice fizjonomiczne: mniej pełne policzki, większe łuki nadoczodołowe i wydatniejsza gładzizna, grubsze, bardziej wyraziste rysy, wydatniejszy podbródek oraz mocna żuchwa
  • różnica z typem (YQ) to brak płaskiej twarzy i / lub pełnej fałdy mongolskiej i / lub twarzy średnioszerokiej i / lub wyraźnego prognatyzmu zębodołoego

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.

wzrost i budowa ciała:

wzrostśredni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji polskiej, jest na pewno wyższy

  • wzrost różny, przeciętnie średni

pod względem budowy rozpada się na dwa warianty

pierwszy (kromanionoidalny):

  • obejmuje ludzi smukłych i muskularnych, o masywnym kośćcu i nieznacznej podściółce tłuszczowej
  • głowa relatywnie mała w porównaniu z resztą ciała
  • szyja niezbyt krótka, dość gruba  o wyraźnie zaznaczonej grdyce
  • tułów dość krótki, barki szerokie, niemal poziome, klatka piersiowa szeroka ale dość długa i płaska, obwód pasa mały, biodra wąskie
  • pośladki płaskie
  • pierś kobieca umiarkowanie obfita, bardzo różnie ukształtowana, niekiedy nawet tarczowata
  • kończyny nieoczekiwanie długie, muskularne; nogi kobiece rażą nierzadko nadmiernym uwydatnieniem mięśni
  • dłonie długie, szerokie i twarde, o długich, kościstych palcach
  • stopy średniej długości, średnio szerokie, dobrze wysklepione, o dość wysokim podbiciu

budowa (wariant drugi, liczniejszy):

  • skupia osobniki krępe i rozrośnięte, o mocnym kośćcu, masywnym umięśnieniu i znacznej podściółce tłuszczowej
  • głowa relatywnie większa w porównaniu z resztą ciała
  • szyja krótsza i grubsza  grdyka słabiej zaznaczona
  • tułów długi, barki szerokie, lekko poziome, klatka piersiowa szeroka ale dość krótka i średnio głęboka, obwód pasa znaczny, biodra szerokie
  • pośladki dość wypukłe
  • pierś kobieca obfita, zwykle półkulista
  • kończyny krótkie, grube, dobrze umięśnione; nogi kobiece na ogół kształtne, grzeszą niekiedy zbytnią masywnością
  • dłonie szerokie, grube o krótkich, grubych palcach
  • stopy dość krótkie, szerokie, dobrze wysklepione, o średnio wysokim podbiciu

głowa / czaszka:

  • wskaźnik główny: mezocefaliczny choć może rzadko występować dolichocefaliczny (x-82)

cechy opisowe głowy:

  • skronie słabo uwypuklone
  • ciemię lekko sklepione, ku tyłowi nieco spadziste
  • potylica średnio szeroka, z reguły wyraźnie zaokrąglona
  • czoło szerokie, średnio wysokie, czasem niskie, prawie prostokątne, niekiedy ku górze lekko zwężone; pochylone
  • wyraźne lub wydatne łuki brwiowe; wypukła gładzizna i słabo zaznaczone guzy czołowe

cechy opisowe czaszki:

  • czaszka różnej wielkości, przeważnie duża (drugi wariant budowy); archimorficzna; o  grubych sklepieniu, ciężka, dobrze urzeźbiona
  • czaszka w normie wierzchołkowej sfenoidalna lub szeroko-eliptyczna
  • czaszka w normie potylicznej średnio 8 (5-15) co daje kształt rombowato-jajowaty wydłużony w skali Michalskieg
  • ciemię słabo wzniesione, średnio 5 (4-5) w skali Michalskiego
  • potylica zaokrąglona, średnio 10 (9-10) w skali Michalskiego, opisthokranion nisko położony
  • pochylenie czoła średnio w skali Michalskiego 6 (4-7) co daje czoło słabo pochylone
  • wyraźne lub wydatne łuki nadoczodołowe

twarz:

fizjonomia:

  • kształt twarzy pięciokątny, okrągły lub odwrotnie trapezowaty, nierzadko odwrotnie jajowaty, czasem okrągławy lub niemal kwadratowy
  • o rysach bądź to twardych i surowych (wariant 1), bądź bardziej miękkich ale zwykle grubych i nieregularnych (wariant 2)
  • łuki jarzmowe wyraźne, szeroko lub średnio rozstawione, równomiernie rozszerzające się ku uszom, o przesuniętym ku przodowi zygionie
  • kości policzkowe mniej lub więcej wyraźnie zaznaczone, czasem wystające, policzki płaskie lub wyraźnie wklęsłe, wyjątkowo pełne
  • panniculus malaris rzadki
  • profil pionowy twarzy: orto- lub mezognatyczny
  • profil poziomy twarzy: twarz nigdy nie jest mocno spłaszczona

nos:

cechy opisowe nosa (głowa)

  • wydatnośc nosa: słabo wydatny
  • nasada nosa (dla głowy): szeroka, ale rzadko naprawdę niska, zwykle średniowysoka, niekiedy nawet dość wysoka
  • grzbiet szeroki
  • profil nosa falisto-wklęsły, wklęsły, bulwiasty, rzadziej prosty lub falisty
  • koniuszek dość tępo zakończony, bardzo często zadarty
  • nozdrza średnio wysokie, dość grube, mocno wypukłe, przegroda pozioma lub wzniesiona, oraz niezbyt krótkie, szerokie otwory

cechy opisowe nosa (czaszka)

górna szczęka, żuchwa, zęby, usta:


górna szczęka:

  • rzadko słaby  mezognatyzm / bardzo słaby prognatyzm zębodołowy; dla czaszki w skali Michalskiego 10 (9-10) - prognatyzm zębodołowy bardzo słaby
  • szczęka górna średnio wysoka i zdecydowanie szeroka
  • wskaźnik szczękowy średnio dla czaszki (♀) 60.7, co daje szczękę bardzo szeroką
  • łuk zębowy średnio 10 (8-12)w skali Michalskiego
  • dół nadkłowy bardzo wyraźny

żuchwa:

  • dość wysoka i szeroka, kanciasta
  • o mocnym żwaczu
  • podbródek dobrze rozwinięty, szeroki, zaokrąglony lub wypukły

zęby:

  • średniej wielkości, równe
  • białe
  • zwykle dość słabe

usta:

oczodoły:

oczy:

  • kolor oczu: różne kolory, najczęściej niebieskie (3 - 16); rzadko piwne
  • oczy niewielkie
  • dość głęboko osadzone
  • szpara oczna średnia lub wąska, pozioma lub ukośna, krótko wrzecionowata
  • ukształtowanie powieki górnej: fałda powiekowa najczęściej dobrze rozwinięta, niekiedy bardzo wybitna, ślad fałdy mongolskiej rzadko; wyraźna fałda mongolska nigdy nie występuje

włosy:

skóra:

  • kolor skóry: biała lub jasnopłowa (nieraz czerwonawa lub jasnośniada), niekiedy z odcieniem zółtawym
  • zwykle bardzo dobrze opalająca się
  • raczej bez rumieńca
  • niekiedy piegowata
  • gruba
  • na czole nienapięta
  • dość wcześnie marszcząca się w grube fałdy

uwłosienie:

  • zarost na ogół niezbyt obfity, dość twardy
  • brwi raczej obfite, często szerokie, poziome lub wzniesione
  • rzęsy dośc długie, niezbyt gęste
  • owłosienie ciała średnie lub słabe

Uwagi:

1. Nie jest to wbrew nazwie ten typ / rasa opisywana przez innych antropologów jako bałtycka lub wschodnio-bałtycka i w tamtych definicjach zdecydowanie jasnopigmentowana. Typ (YL) jest zaś głónei dysharmonijnie pigmentowany.

Występowanie:

Typ bałtycki (YL) należy do grupy typów archaicznych. We wczesnym średniowieczu [Michalski 1955] przeważał liczebnie nad typem subnordycznym (AL) w Polsce.

Spotykany w obrębie Morza Bałtyckiego przeważnie. W Polsce stanowi 4,4% (wśród przebadanych 36532 mężczyzn z całego kraju, dane dla Polski przedwojennej). Najliczniej spotykany wtedy w północnej, północno-wschodniej i centralnej części kraju.

składy typologiczne (w nawiasach frakcje, tam gdzie były podane)

Europa północna

  • Lapończycy (♂) 17.8%
  • Laponki, płw Kola (♀) - 14.8%
  • Norwegia (♂) - 0.4%

Europa północno-zachodnia

  • Walia (♂) - 5% - prawdopodobnie lokalne formy górnopaleolityczne, przez np. Coona określane jako np. typ Borreby

Europa środkowa

  • Polska (♂) - 4.4%
  • Ukraińcy z dawnej Galicji (♂) - 4.0%
  • Niemcy (obywatele Polski przedwojennej) dla (♂) - 2.0%
  • Łużyczanie (♀) 1.9%

Bałkany i Grecja - w Grecji to zapewne potomkowie napływowych we wczesnym średniowieczu Słowian?

  • Grecja, Kreta (♂) - 4.4%
  • Grecja, płd. Peloponez (♂) - 2.27%
  • Serbia (♂) 1.5%
  • Rumunia (Karpaty południowe) dla (♂) 1.2% i (♀) 1%

Turcja - potomkowie ludności słowiańskiej sprowadzane w czasach Imperium Osmańskiego?

  • Dardanele, płn-zachodnia Turcja (♂) - 5.41% (yl, Yl)
  • Smyrna  (♂) - 1.89% (yl)

BIBLIOGRAFIA:

  1. Kapica Z., Różnicowanie się składów antropologicznych ludności Kujaw w czasie od neolitu do współcześności na podstawie materiałów z terenu powiatu włocławskiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 34, z. 2, 1968, s. 325-339 (link do fragmentu)
  2. Kapica Z., Szkice z antropologii historycznej Polski i ziem ościennych: Serie neolityczne, Tom 1, 1958
  3. Kapica Z., Z badań łódzkiego ośrodka antropologicznego nad taksonomicznym zróżnicowaniem procesu migracji [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 51-80 (zobacz link do fragmentu)
  4. Kapica Z., Zagadnienia antropologiczne [w:] red. Głębowicz B., Monografia Brześcia Kujawskiego, 1970 (link do fragmentu)
  5. Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
  6. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tego typu)
  7. Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953
  8. Michalski I., Struktura Antropologiczna Polski, 1949
  9. Michalski T. W., Studia nad strukturą antropologiczną krajów alpejskich, 1956
  10. Orczykowska Z., Próba skonstruowania klucza antropologicznego na podstawie klasyfikacji Michalskiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 22, z.1, 1959, s. 212-229
  11. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Łemków, 1962 
  12. Wiercińska A., The main anthropological types in Poland as viewed cranioscopically [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35, 1969, s. 359-362
  13. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link

składy z poniższych opracowań określiłiem metoda morfologiczno-porównawczą na bazie podanych tam materiałów indywidualnych:

  1. Luschan F., Beiträge zur Anthropologie von Kreta [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 45. Jahrg., H. 3 (1913), s. 307-393
  2. Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260
  3. Schiff F., Beiträge zur Anthropologie des südlichen Peloponnes. (Die Mani.) [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 46. Jahrg., H. 1 (1914), s. 14-40

Odpowiedniki w innych typologiach:


 

 Przykład 0. Morfing (teoretyczna przeciętna fizjonomia) na bazie przykładów do tego typu

Typ bałtycki (YL)

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 1. Kapica Z., Z badań łódzkiego ośrodka antropologicznego nad taksonomicznym zróżnicowaniem procesu migracji, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 51-80

Typ bałtycki (YL) - Polska

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 2. Becker M., Struktura antropologiczna powiatu płockiego, Notatki Płockie t. 15, nr 3(57), 1970

Typ bałtycki (YL) - Polska

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 3. Mała Encyklopedia Powszechna PWN, 1959

Typ bałtycki (YL) - przykład z tablicy nr 26 "Człowiek - typy antropologiczne"

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 4.  Kapica Z., Różnicowanie się składów antropologicznych ludności Kujaw w czasie od neolitu do współcześności na podstawie materiałów z terenu powiatu włocławskiego, Przegląd Antropologiczny, t. 34, z. 2, 1968, s. 325-339

Typ bałtycki (YL) - Polska

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 5. Kapica Z., Różnicowanie się składów antropologicznych ludności Kujaw w czasie od neolitu do współcześności na podstawie materiałów z terenu powiatu włocławskiego, Przegląd Antropologiczny, t. 34, z. 2, 1968, s. 325-339

Typ bałtycki (YL) - Polska

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 6. W. Stęślicka, Powstanie odmian ludzkich, 1963

Typ bałtycki

 Typ bałtycki YL

 

Podtyp / frakcja kromanionoidalna - oczy jasne, włosy jasne do kasztanowatych / jasno szatynowych

Przykład 7. Becker M. i Łukaczk B., Migracje żeńskie powiatów płockiego i sierpeckiego, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 39-49

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 153.6 cm, wskaźnik główny: 78.4; wskaźnik twarzy całkowity: 79.3; wskaźnik nosowy: 75.0;

kolor skóry: biało-żółtawa; kolor oczu: (jasny odcień niebiesko-zielonawe); kolor włosów: S (kasztanowate); ukształtowanie powieki górnej: fałda powiekowa słaba

Typ bałtycki (YL), frakcja kromanionoidalna - Polska

typ bałtycki (YL)

 

Przykład 8. Michalski I., Fotografie 50 osobników omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 162.9; wskaźnik główny: 82.6 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 81.5 (szeroka); wskaźnik nosowy - 77.6 (dość szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.83 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik górnotwarzowy - 51.9 (dość niskie twarz górna); wskaźnik wysokości nosa: 44.54 (niskawy)

profil nosa: wklęsły słabo; stopień wystawania kosci policzkowych: bardzo słabo; oprawa oka: fałda powiekowa dość słaba;

kolor oczu: 8 (zielonawoniebieskie); kolor włosów - R (kasztanowate);  kształt włosów: proste;   kolor skóry - płowa

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 178, szerokość głowy [eu-eu] - 147; szerokość twarzy [zy-zy] - 135  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 110; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 70; wysokość nosa [n-ns] - 49; szerokość nosa [al-al] - 38;

budowa: ap;

Typ bałtycki (YL), frakcja kromanionoidalna - Polska

13-n

 

Przykłady z prac innych autorów pasujące do charakterystyki tej frakcji:

 

Przykład 9. Czekanowski J., Zarys Antropologii Polski, 1930

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 164.5; wskaźnik główny: 81.7; twarzowy całkowity: 83.9; nosowy: 72.6;

ciemieniowo-potyliczny: 76.4; czołowo-potyliczny: 86.2; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 65.8 (wąskie czoło w stosunku do głowy); czołowo-jarzmowy: 77.4 (średnio szerokie czoło w stosunku do twarzy); górnotwarzowy: 43.7 (skrajnie niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 85.07 (jarzma bardzo wąskie w stosunku do szerokości głowy); jarzmowo-żuchwowy: 74.5 (wąska żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor skóry - jasna;  kolor oczu - 10; kolor włosów - szatynowe

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 197 mm; szerokość głowy [eu-eu]: 161 mm; szerokość potylicy [ms-ms]: 123 mm; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 106 mm; szerokość twarzy [zy-zy]:137 mm; wysokość twarzy [n-gn]: 115 mm; wysokość twarzy górnej [n-sto]: 60; szerokość żuchwy [go-go]: 102 mm;

Dodatkowo w skali Coona rozmiar głowy bardzo duży - 358 (długość + szerokość), co podkreśla niewątpliwy wpływ kromanionoidalny.

typ bałtycki (YL), frakcja kromanionoidalna - Polska

typ bałtycki

 

Przykład 10. Henkey G., ADATOK A LAJOSMIZSEI JÁSZOK ANTROPOLÓGIÁJÁHOZ [w:] Cumania, 02, 1974, s: 373-403

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 158.4; wskaźnik główny: 81.8 (krótkawa głowa);wskaźnik twarzy całkowity: 76.67 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy: 70.21 (średnio szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 94.03 (jarzma szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 43.11 (niskawy); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 79.57 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 3 w skali Martina-Schulza (szaroniebieskie); kolor włosów - Q (ciemnoblond)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 186, szerokość głowy [eu-eu] - 151; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 112; szerokość twarzy [zy-zy] - 142  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 109; szerokość żuchwy [go-go] - 113; wysokość nosa [n-ns] - 47; szerokość nosa [al-al] - 33;

 

Typ bałtycki (YL), frakcja kromanionoidalna - Węgry (grupa etnicza Jasz - potomowie ludności stepowej osiadłej na Węgrzech w XIII wieku). Określona przez Henkeya jako typ Keletbalti (wschodnio-bałtycki).

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 11. Schade H., Anthropologische Untersuchungen in Ostmazedonien und Kruševo [w:] Anthropologischer Anzeiger Jahrg. 21, H. 3/4 (April 1958), pp. 282-312

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 157.1; wskaźnik główny: 81.42 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 73.91 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy: 82.5 (dość szeroki);

wskaźnik wys-dług. - 60.1;  wskaźnik wys-szer. -  73.82;  wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 92.61 (jarzma średnio szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 40.19 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.08 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 6 w skali Martina-Schulza (szarozielone); kolor włosów - R (kasztanowate)

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 183, szerokość głowy [eu-eu] - 149; wysokość głowy [t-v] - 110; szerokość twarzy [zy-zy] - 138  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 102; szerokość żuchwy [go-go] - 105; wysokość nosa [n-ns] - 40; szerokość nosa [al-al] - 33;

Typ bałtycki (YL), frakcja kromanionoidalna - Macedonia

Typ bałtycki (YL)

Przykład 12. Miszkiewicz B, Antropologische Struktur der Mazedonischen Bevölkerung [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, 62, 1961

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 147.7; wskaźnik główny: 82 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 72 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy:  84 (szeroki); 

kolor oczu:  11-12 w skali Martina (szare); kolor włosów - Q-P (ciemnoblond)

Typ bałtycki (YL), frakcja kromanionoidalna  - Macedonia. Przez Miszkiewicza okreslony jako typ laponoidalno-paleoeuropeidalny Lp.

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 13. Henkey G., ETNIKAI EMBERTANI VIZSGÁLATOK TAXONÓMIAI EREDMÉNYEI KÖZÉP-MAGYARORSZÁGON [w:] Cumania, 05, 1978, s: 396-449

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 162.4; wskaźnik główny: 82.88 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 83.82 (dość szeroka); wskaźnik nosowy: 73.91 (szerokawy);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 87.77(jarzma wąskie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 40.35 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 80.14 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 1a w skali Martina-Schulza (błękitne); kolor włosów - N (ciemnoblond)

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 187, szerokość głowy [eu-eu] - 155; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 108; szerokość twarzy [zy-zy] - 136  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 114; szerokość żuchwy [go-go] - 109; wysokość nosa [n-ns] - 46; szerokość nosa [al-al] - 34;

 

Typ bałtycki (YL), frakcja kromanionoidalna - Węgry. Określony przez Henkeya jako typ Keletbalti (wschodnio-bałtycki).

typ bałtycki YL

 

frakcja pośrednia - pigmentacja oczu i włosów dysharmonijna.

Przykład 14. Kapica Z., Postępowanie dowodowe przy ekspertyzach ojcostwa metodą morfologiczno-porównawczą,  Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 29-40

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168; wskaźnik główny 82.0 (głowa krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 78.2 (szeroka); wskaźnik nosowy - 75 (szerokawy);

wskaźnik wysokościowo-długugościowy - 68.3 (głowa dość wysoka);  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 83.3 (głowa niezbyt wysklepiona); wskaźnik czołowo-ciemieniowy; - 70.0 (szerokie czoło w stosunku do głowy);  wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 88.7 (jarzma wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik górnotwarzowy - 48.9 (dość niskie twarz górna); wskaźnik wysokości nosa - 42.3 (dość niski);

kolor skóry - biała;  kolor oczu - 7 (piwnozieloanwe); kolor włosów - S (kasztanowate)

typ bałtycki (YL), frakcja pośrednia - Polska

typ-bałtycki-yl

 

 

Przykład 17. Michalski I., Fotografie 50 osobników omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168.9; wskaźnik główny: 82.8 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 76.2 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy - 75.5 (szerokawy);

wskaźnik górnotwarzowy - 49.7 (niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 92.85 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 44.95 (niskawy)

profil nosa: wklęsły; stopień wystawania kosci policzkowych: niewystające; oprawa oka: fałda powiekowa dość silna;

kolor oczu: 14 (niebieskie); kolor włosów: T (szatynowe);  kształt włosów: proste;   kolor skóry - czerwnonawobiała

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 186, szerokość głowy [eu-eu] - 154; szerokość twarzy [zy-zy] - 143  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 109; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 71; wysokość nosa [n-ns] - 49; szerokość nosa [al-al] - 37;

budowa: ap;

Typ bałtycki (yl), frakcja pośrednia - Polska

typ bałtycki (YL)

 

Przykłady z prac innych autorów pasujące do charakterystyki tej frakcji:

 

Przykład 18. Henkey G., ETNIKAI EMBERTANI VIZSGÁLATOK TAXONÓMIAI EREDMÉNYEI KÖZÉP-MAGYARORSZÁGON [w:] Cumania, 05, 1978, s: 396-449

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 170.1; wskaźnik główny: 79.79 (wydłużona głowa);  wskaźnik twarzy całkowity: 81.75 (szeroka); wskaźnik nosowy: 88 (bardzo szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 93.67 (jarzma średnio szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 44.45 (wysokawy); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.35 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 2a w skali Martina-Schulza (niebieskie); kolor włosów - T (szatynowe)

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 198, szerokość głowy [eu-eu] - 158; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 108; szerokość twarzy [zy-zy] - 148  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 121; szerokość żuchwy [go-go] - 113; wysokość nosa [n-ns] - 55; szerokość nosa [al-al] - 40;

Dodatkowo w skali Coona rozmiar głowy bardzo duży - 356 (długość + szerokość), co podkreśla niewątpliwy wpływ kromanionoidalny.

 

Typ bałtycki (YL), frakcja pośrednia - Węgry. Określony przez Henkeya jako typ Cromagnoid + X.

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 19. Schade H., Kleiner Beitrag zur Anthropologie der Ostfriesen [w:] Homo, tom 9, 1958, s. 146-162

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 82.68 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 77.20 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy: 74.4 (szerokawy);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.81 (jarzma średnie w stosunku do głowy); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 70.27 (szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik czołowo-jarzmowy: 76.47 (średnioszerokie czoło w stosunku do twarzy); wskaźnik wysokości nosa: 40.59 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.47 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 4-5 w skali Martina (szare)

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 179, szerokość głowy [eu-eu] - 148; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 104; szerokość twarzy [zy-zy] - 136 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 105; szerokość żuchwy [go-go] - 105; wysokość nosa [n-ns] - 43; szerokość nosa [al-al] - 23;

 Typ bałtycki (YL), frakcja pośrednia - Wschodnia Fryzja (płn-zach. Niemcy) - wbrew pozorom nie musi występować tylko nad Bałtykiem:)

Typ bałtycki (YL)

 

 Przykład 20. Miszkiewicz B, Antropologische Struktur der Mazedonischen Bevölkerung [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, 62, 1961

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 169.9; wskaźnik główny: 78 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 81 (szeroka); wskaźnik nosowy:  71 (średnio szeroki); 

kolor oczu:  11-12 w skali Martina (szare); kolor włosów - S-T (szatynowe)

Typ bałtycki (YL), frakcja pośrednia  - Macedonia. Przez Miszkiewicza okreslony jako typ paleoeuropeidalno-laponoidalny Pl.

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 21. Miszkiewicz B, Antropologische Struktur der Mazedonischen Bevölkerung [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, 62, 1961

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 167.4; wskaźnik główny: 82 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 78 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy:  80 (dość szeroki); 

kolor oczu:   14 w skali Martina (niebieskie); kolor włosów - T (szatynowe)

Typ bałtycki (YL), frakcja pośrednia  - Macedonia. Przez Miszkiewicza okreslony jako typ laponoidalno-paleoeuropeidalny Lp.

Typ bałtycki (YL)

 

 

 Materiał kostny:

Przykład 1. Wokroj F., Fotografie 50 czaszek z Ostrowa Lednickiego omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 3, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.3 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 77.2 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 48.5 (niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.9 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 77.5 (oczodoły średnio wysokie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 77.8 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 79

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

Typ bałtycki (YL)

typ bałtycki (YL)

 

Przykład 2. Wokroj F., Fotografie 50 czaszek z Ostrowa Lednickiego omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 3, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.7 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 80.1 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 43.4 (bardzo niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 80 (oczodoły średnio wysokie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 76.1 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 76.2

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

Typ bałtycki (YL) 

Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 3. Wokroj F., Fotografie 50 czaszek z Ostrowa Lednickiego omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 3, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.3 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 80.2 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 48.4 (niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 74.4 (oczodoły niskie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 76.3 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 74.3

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

Typ bałtycki (YL) - określony przez Michalskiego

  Typ bałtycki (YL)

 

Przykład 4. Wokroj F., Fotografie 50 czaszek z Ostrowa Lednickiego omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 3, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 80.2 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 73.9 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 44.9 (bardzo niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 53.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 67.4 (oczodoły bardzo niskie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 74.3 (czaszka średnio wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 79.3

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

Typ bałtycki (YL)

Typ bałtycki (YL)