Antropologia
Fizyczna

wzrost i budowa ciała:

wzrost: średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji polskiej, jest na pewno wyższy

• wzrost różny, przeciętnie średni

pod względem budowy rozpada się na dwa warianty

pierwszy (kromanionoidalny):

• obejmuje ludzi smukłych i muskularnych, o masywnym kośćcu i nieznacznej podściółce tłuszczowej
• głowa relatywnie mała w porównaniu z resztą ciała
• szyja niezbyt krótka, dość gruba  o wyraźnie zaznaczonej grdyce
• tułów dość krótki, barki szerokie, niemal poziome, klatka piersiowa szeroka ale dość długa i płaska, obwód pasa mały, biodra wąskie
• pośladki płaskie
• pierś kobieca umiarkowanie obfita, bardzo różnie ukształtowana, niekiedy nawet tarczowata
• kończyny nieoczekiwanie długie, muskularne; nogi kobiece rażą nierzadko nadmiernym uwydatnieniem mięśni
• dłonie długie, szerokie i twarde, o długich, kościstych palcach
• stopy średniej długości, średnio szerokie, dobrze wysklepione, o dość wysokim podbiciu

budowa (wariant drugi, liczniejszy):

• skupia osobniki krępe i rozrośnięte, o mocnym kośćcu, masywnym umięśnieniu i znacznej podściółce tłuszczowej
• głowa relatywnie większa w porównaniu z resztą ciała
• szyja krótsza i grubsza  grdyka słabiej zaznaczona
• tułów długi, barki szerokie, lekko poziome, klatka piersiowa szeroka ale dość krótka i średnio głęboka, obwód pasa znaczny, biodra szerokie
• pośladki dość wypukłe
• pierś kobieca obfita, zwykle półkulista
• kończyny krótkie, grube, dobrze umięśnione; nogi kobiece na ogół kształtne, grzeszą niekiedy zbytnią masywnością
• dłonie szerokie, grube o krótkich, grubych palcach
• stopy dość krótkie, szerokie, dobrze wysklepione, o średnio wysokim podbiciu

głowa / czaszka:

• wskaźnik główny: mezocefaliczny choć może rzadko występować dolichocefaliczny (x-82)

cechy opisowe głowy:

• skronie słabo uwypuklone
• ciemię lekko sklepione, ku tyłowi nieco spadziste
• potylica średnio szeroka, z reguły wyraźnie zaokrąglona
• czoło szerokie, średnio wysokie, czasem niskie, prawie prostokątne, niekiedy ku górze lekko zwężone; pochylone
• wyraźne lub wydatne łuki brwiowe; wypukła gładzizna i słabo zaznaczone guzy czołowe

cechy opisowe czaszki:

• czaszka różnej wielkości, przeważnie duża (drugi wariant budowy); archimorficzna; o  grubych sklepieniu, ciężka, dobrze urzeźbiona
• czaszka w normie wierzchołkowej sfenoidalna lub szeroko-eliptyczna
• czaszka w normie potylicznej średnio 8 (5-15) co daje kształt rombowato-jajowaty wydłużony w skali Michalskieg
• ciemię słabo wzniesione, średnio 5 (4-5) w skali Michalskiego
• potylica zaokrąglona, średnio 10 (9-10) w skali Michalskiego, opisthokranion nisko położony
• pochylenie czoła średnio w skali Michalskiego 6 (4-7) co daje czoło słabo pochylone
• wyraźne lub wydatne łuki nadoczodołowe

twarz:

• wskaźnik twarzowy całkowity: twarz szeroka (x-83)

• wskaźnik górnotwarzowy: niska twarz górna (x-50)
  

fizjonomia:

• kształt twarzy pięciokątny, okrągły lub odwrotnie trapezowaty, nierzadko odwrotnie jajowaty, czasem okrągławy lub niemal kwadratowy
• o rysach bądź to twardych i surowych (wariant 1), bądź bardziej miękkich ale zwykle grubych i nieregularnych (wariant 2)
• łuki jarzmowe wyraźne, szeroko lub średnio rozstawione, równomiernie rozszerzające się ku uszom, o przesuniętym ku przodowi zygionie
• kości policzkowe mniej lub więcej wyraźnie zaznaczone, czasem wystające, policzki płaskie lub wyraźnie wklęsłe, wyjątkowo pełne
• panniculus malaris rzadki
• profil pionowy twarzy: orto- lub mezognatyczny
• profil poziomy twarzy: twarz nigdy nie jest mocno spłaszczona

nos:

• wskaźnik nosowy co najmniej średnio szeroki (70-x)

cechy opisowe nosa (głowa)

• wydatnośc nosa: słabo wydatny
• nasada nosa (dla głowy): szeroka, ale rzadko naprawdę niska, zwykle średniowysoka, niekiedy nawet dość wysoka
• grzbiet szeroki
• profil nosa falisto-wklęsły, wklęsły, bulwiasty, rzadziej prosty lub falisty
• koniuszek dość tępo zakończony, bardzo często zadarty
• nozdrza średnio wysokie, dość grube, mocno wypukłe, przegroda pozioma lub wzniesiona, oraz niezbyt krótkie, szerokie otwory

cechy opisowe nosa (czaszka)

• wydatność kości nosowych: prawie wystające, średnio 8 (7-8)
• nasada nosa (dla czaszki): wysoka, około 6 (5-6) w skali Michalskiego; dość szeroka, około 3 (2-3) w skali Michalskiego
• kształt kości nosowych: przeważnie trapezoidalne wąskie, górą silnie dwuwklęsłe 8 (1-14) w skali Michalskiego
• profil kości nosowych: średnio 4 (2-6), czyli bardzo słabo wklęsły w skali Michalskiego
• kolec nosowy: położenie średnio 6 (6-6) czyli słabo opuszczony; wystawanie średnio 3 (2-4) czyli  słabo wystający w skali Michalskiego
• dolna krawędż otworu gruszkowatego nosa: przeważnie 11 (10-11), czyli słabo wywinięty, formy antropina w skali Michalskiego

górna szczęka, żuchwa, zęby, usta:

górna szczęka:

• rzadko słaby  mezognatyzm / bardzo słaby prognatyzm zębodołowy; dla czaszki w skali Michalskiego 10 (9-10) - prognatyzm zębodołowy bardzo słaby
• szczęka górna średnio wysoka i zdecydowanie szeroka
• wskaźnik szczękowy średnio dla czaszki (♀) 60.7, co daje szczękę bardzo szeroką
• łuk zębowy średnio 10 (8-12)w skali Michalskiego
• dół nadkłowy bardzo wyraźny

żuchwa:

• dość wysoka i szeroka, kanciasta
• o mocnym żwaczu
• podbródek dobrze rozwinięty, szeroki, zaokrąglony lub wypukły

zęby:

• średniej wielkości, równe
• białe
• zwykle dość słabe

usta:

• duże
• warga górna dość niska
• wargi często cienkie, stosunkowo bardzo ciemno zabarwione
• rynienka podnosowa  szeroka, płytka i słabo odgraniczona
• bruzda nosowo-wargowa niezbyt wyraźna, zwykle krótka

oczodoły:

• wskaźnik oczodołowy, niskie (x-79)
• wielkość: niewielkie; około 2 (2-2) w skali Michalskiego
• kształt: prostokątne

oczy:

• kolor oczu: różne kolory, najczęściej niebieskie (3 - 16); rzadko piwne
• oczy niewielkie
• dość głęboko osadzone
• szpara oczna średnia lub wąska, pozioma lub ukośna, krótko wrzecionowata
• ukształtowanie powieki górnej: fałda powiekowa najczęściej dobrze rozwinięta, niekiedy bardzo wybitna, ślad fałdy mongolskiej rzadko; wyraźna fałda mongolska nigdy nie występuje

włosy:

• kolor włosów: bardzo różnych odcieni, przeważnie jednak dość ciemne (A-W)
• dość grube, niezbyt gęste
• kształt włosów: gładkie lub lekko faliste
• łysina późna, typu ciemieniowego

skóra:

• kolor skóry: biała lub jasnopłowa (nieraz czerwonawa lub jasnośniada), niekiedy z odcieniem zółtawym
• zwykle bardzo dobrze opalająca się
• raczej bez rumieńca
• niekiedy piegowata
• gruba
• na czole nienapięta
• dość wcześnie marszcząca się w grube fałdy

uwłosienie:

• zarost na ogół niezbyt obfity, dość twardy
• brwi raczej obfite, często szerokie, poziome lub wzniesione
• rzęsy dośc długie, niezbyt gęste
• owłosienie ciała średnie lub słabe

Uwagi:

1. Nie jest to wbrew nazwie ten typ / rasa opisywana przez innych antropologów jako bałtycka lub wschodnio-bałtycka i w tamtych definicjach zdecydowanie jasnopigmentowana. Typ (YL) jest zaś głónei dysharmonijnie pigmentowany.

Występowanie:

Typ bałtycki (YL) należy do grupy typów archaicznych. We wczesnym średniowieczu [Michalski 1955] przeważał liczebnie nad typem subnordycznym (AL) w Polsce.

Spotykany w obrębie Morza Bałtyckiego przeważnie. W Polsce stanowi 4,4% (wśród przebadanych 36532 mężczyzn z całego kraju, dane dla Polski przedwojennej). Najliczniej spotykany wtedy w północnej, północno-wschodniej i centralnej części kraju.

składy typologiczne (w nawiasach frakcje, tam gdzie były podane)

Europa północna

• Lapończycy (♂) 17.8%
• Laponki, płw Kola (♀) - 14.8%
• Norwegia (♂) - 0.4%

Europa północno-zachodnia

• Walia (♂) - 5% - prawdopodobnie lokalne formy górnopaleolityczne, przez np. Coona określane jako np. typ Borreby

Europa środkowa

• Polska (♂) - 4.4%
• Ukraińcy z dawnej Galicji (♂) - 4.0%
• Niemcy (obywatele Polski przedwojennej) dla (♂) - 2.0%
• Łużyczanie (♀) 1.9%

Bałkany i Grecja - w Grecji to zapewne potomkowie napływowych we wczesnym średniowieczu Słowian?

• Grecja, Kreta (♂) - 4.4%
• Grecja, płd. Peloponez (♂) - 2.27%
• Serbia (♂) 1.5%
• Rumunia (Karpaty południowe) dla (♂) 1.2% i (♀) 1%

Turcja - potomkowie ludności słowiańskiej sprowadzane w czasach Imperium Osmańskiego?

• Dardanele, płn-zachodnia Turcja (♂) - 5.41% (yl, Yl)
• Smyrna  (♂) - 1.89% (yl)

BIBLIOGRAFIA:

1. Kapica Z., Różnicowanie się składów antropologicznych ludności Kujaw w czasie od neolitu do współcześności na podstawie materiałów z terenu powiatu włocławskiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 34, z. 2, 1968, s. 325-339 (link do fragmentu)
2. Kapica Z., Szkice z antropologii historycznej Polski i ziem ościennych: Serie neolityczne, Tom 1, 1958
3. Kapica Z., Z badań łódzkiego ośrodka antropologicznego nad taksonomicznym zróżnicowaniem procesu migracji [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 51-80 (zobacz link do fragmentu)
4. Kapica Z., Zagadnienia antropologiczne [w:] red. Głębowicz B., Monografia Brześcia Kujawskiego, 1970 (link do fragmentu)
5. Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
6. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tego typu)
7. Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953
8. Michalski I., Struktura Antropologiczna Polski, 1949
9. Michalski T. W., Studia nad strukturą antropologiczną krajów alpejskich, 1956
10. Orczykowska Z., Próba skonstruowania klucza antropologicznego na podstawie klasyfikacji Michalskiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 22, z.1, 1959, s. 212-229
11. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Łemków, 1962 
12. Wiercińska A., The main anthropological types in Poland as viewed cranioscopically [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35, 1969, s. 359-362
13. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link

składy z poniższych opracowań określiłiem metoda morfologiczno-porównawczą na bazie podanych tam materiałów indywidualnych:

1. Luschan F., Beiträge zur Anthropologie von Kreta [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 45. Jahrg., H. 3 (1913), s. 307-393
2. Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260
3. Schiff F., Beiträge zur Anthropologie des südlichen Peloponnes. (Die Mani.) [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 46. Jahrg., H. 1 (1914), s. 14-40

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 153.6 cm, wskaźnik główny: 78.4; wskaźnik twarzy całkowity: 79.3; wskaźnik nosowy: 75.0;

kolor skóry: biało-żółtawa; kolor oczu: (jasny odcień niebiesko-zielonawe); kolor włosów: S (kasztanowate); ukształtowanie powieki górnej: fałda powiekowa słaba

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 162.9; wskaźnik główny: 82.6 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 81.5 (szeroka); wskaźnik nosowy - 77.6 (dość szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.83 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik górnotwarzowy - 51.9 (dość niskie twarz górna); wskaźnik wysokości nosa: 44.54 (niskawy)

profil nosa: wklęsły słabo; stopień wystawania kosci policzkowych: bardzo słabo; oprawa oka: fałda powiekowa dość słaba;

kolor oczu: 8 (zielonawoniebieskie); kolor włosów - R (kasztanowate);  kształt włosów: proste;   kolor skóry - płowa

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 178, szerokość głowy [eu-eu] - 147; szerokość twarzy [zy-zy] - 135  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 110; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 70; wysokość nosa [n-ns] - 49; szerokość nosa [al-al] - 38;

budowa: ap;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 164.5; wskaźnik główny: 81.7; twarzowy całkowity: 83.9; nosowy: 72.6;

ciemieniowo-potyliczny: 76.4; czołowo-potyliczny: 86.2; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 65.8 (wąskie czoło w stosunku do głowy); czołowo-jarzmowy: 77.4 (średnio szerokie czoło w stosunku do twarzy); górnotwarzowy: 43.7 (skrajnie niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 85.07 (jarzma bardzo wąskie w stosunku do szerokości głowy); jarzmowo-żuchwowy: 74.5 (wąska żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor skóry - jasna;  kolor oczu - 10; kolor włosów - szatynowe

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 197 mm; szerokość głowy [eu-eu]: 161 mm; szerokość potylicy [ms-ms]: 123 mm; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 106 mm; szerokość twarzy [zy-zy]:137 mm; wysokość twarzy [n-gn]: 115 mm; wysokość twarzy górnej [n-sto]: 60; szerokość żuchwy [go-go]: 102 mm;

Dodatkowo w skali Coona rozmiar głowy bardzo duży - 358 (długość + szerokość), co podkreśla niewątpliwy wpływ kromanionoidalny.

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 158.4; wskaźnik główny: 81.8 (krótkawa głowa);wskaźnik twarzy całkowity: 76.67 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy: 70.21 (średnio szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 94.03 (jarzma szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 43.11 (niskawy); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 79.57 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 3 w skali Martina-Schulza (szaroniebieskie); kolor włosów - Q (ciemnoblond)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 186, szerokość głowy [eu-eu] - 151; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 112; szerokość twarzy [zy-zy] - 142  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 109; szerokość żuchwy [go-go] - 113; wysokość nosa [n-ns] - 47; szerokość nosa [al-al] - 33;

 

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 157.1; wskaźnik główny: 81.42 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 73.91 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy: 82.5 (dość szeroki);

wskaźnik wys-dług. - 60.1;  wskaźnik wys-szer. -  73.82;  wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 92.61 (jarzma średnio szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 40.19 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.08 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 6 w skali Martina-Schulza (szarozielone); kolor włosów - R (kasztanowate)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 183, szerokość głowy [eu-eu] - 149; wysokość głowy [t-v] - 110; szerokość twarzy [zy-zy] - 138  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 102; szerokość żuchwy [go-go] - 105; wysokość nosa [n-ns] - 40; szerokość nosa [al-al] - 33;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 147.7; wskaźnik główny: 82 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 72 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy:  84 (szeroki); 

kolor oczu:  11-12 w skali Martina (szare); kolor włosów - Q-P (ciemnoblond)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 162.4; wskaźnik główny: 82.88 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 83.82 (dość szeroka); wskaźnik nosowy: 73.91 (szerokawy);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 87.77(jarzma wąskie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 40.35 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 80.14 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 1a w skali Martina-Schulza (błękitne); kolor włosów - N (ciemnoblond)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 187, szerokość głowy [eu-eu] - 155; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 108; szerokość twarzy [zy-zy] - 136  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 114; szerokość żuchwy [go-go] - 109; wysokość nosa [n-ns] - 46; szerokość nosa [al-al] - 34;

 

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168; wskaźnik główny 82.0 (głowa krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 78.2 (szeroka); wskaźnik nosowy - 75 (szerokawy);

wskaźnik wysokościowo-długugościowy - 68.3 (głowa dość wysoka);  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 83.3 (głowa niezbyt wysklepiona); wskaźnik czołowo-ciemieniowy; - 70.0 (szerokie czoło w stosunku do głowy);  wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 88.7 (jarzma wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik górnotwarzowy - 48.9 (dość niskie twarz górna); wskaźnik wysokości nosa - 42.3 (dość niski);

kolor skóry - biała;  kolor oczu - 7 (piwnozieloanwe); kolor włosów - S (kasztanowate)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168.9; wskaźnik główny: 82.8 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 76.2 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy - 75.5 (szerokawy);

wskaźnik górnotwarzowy - 49.7 (niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 92.85 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 44.95 (niskawy)

profil nosa: wklęsły; stopień wystawania kosci policzkowych: niewystające; oprawa oka: fałda powiekowa dość silna;

kolor oczu: 14 (niebieskie); kolor włosów: T (szatynowe);  kształt włosów: proste;   kolor skóry - czerwnonawobiała

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 186, szerokość głowy [eu-eu] - 154; szerokość twarzy [zy-zy] - 143  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 109; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 71; wysokość nosa [n-ns] - 49; szerokość nosa [al-al] - 37;

budowa: ap;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 170.1; wskaźnik główny: 79.79 (wydłużona głowa);  wskaźnik twarzy całkowity: 81.75 (szeroka); wskaźnik nosowy: 88 (bardzo szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 93.67 (jarzma średnio szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 44.45 (wysokawy); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.35 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 2a w skali Martina-Schulza (niebieskie); kolor włosów - T (szatynowe)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 198, szerokość głowy [eu-eu] - 158; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 108; szerokość twarzy [zy-zy] - 148  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 121; szerokość żuchwy [go-go] - 113; wysokość nosa [n-ns] - 55; szerokość nosa [al-al] - 40;

Dodatkowo w skali Coona rozmiar głowy bardzo duży - 356 (długość + szerokość), co podkreśla niewątpliwy wpływ kromanionoidalny.

 

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 82.68 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 77.20 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy: 74.4 (szerokawy);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.81 (jarzma średnie w stosunku do głowy); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 70.27 (szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik czołowo-jarzmowy: 76.47 (średnioszerokie czoło w stosunku do twarzy); wskaźnik wysokości nosa: 40.59 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.47 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 4-5 w skali Martina (szare)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 179, szerokość głowy [eu-eu] - 148; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 104; szerokość twarzy [zy-zy] - 136 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 105; szerokość żuchwy [go-go] - 105; wysokość nosa [n-ns] - 43; szerokość nosa [al-al] - 23;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 169.9; wskaźnik główny: 78 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 81 (szeroka); wskaźnik nosowy:  71 (średnio szeroki); 

kolor oczu:  11-12 w skali Martina (szare); kolor włosów - S-T (szatynowe)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 167.4; wskaźnik główny: 82 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 78 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy:  80 (dość szeroki); 

kolor oczu:   14 w skali Martina (niebieskie); kolor włosów - T (szatynowe)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.3 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 77.2 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 48.5 (niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.9 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 77.5 (oczodoły średnio wysokie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 77.8 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 79

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.7 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 80.1 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 43.4 (bardzo niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 80 (oczodoły średnio wysokie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 76.1 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 76.2

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.3 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 80.2 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 48.4 (niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 74.4 (oczodoły niskie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 76.3 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 74.3

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 80.2 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 73.9 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 44.9 (bardzo niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 53.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 67.4 (oczodoły bardzo niskie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 74.3 (czaszka średnio wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 79.3

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953