Antropologia
Fizyczna

wzrost i budowa ciała:

wzrost: średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji polskiej, jest na pewno wyższy

• wzrost różny, przeciętnie średni

pod względem budowy rozpada się na dwa warianty

pierwszy (kromanionoidalny):

• obejmuje ludzi smukłych i muskularnych, o masywnym kośćcu i nieznacznej podściółce tłuszczowej
• głowa relatywnie mała w porównaniu z resztą ciała
• szyja niezbyt krótka, dość gruba  o wyraźnie zaznaczonej grdyce
• tułów dość krótki, barki szerokie, niemal poziome, klatka piersiowa szeroka ale dość długa i płaska, obwód pasa mały, biodra wąskie
• pośladki płaskie
• pierś kobieca umiarkowanie obfita, bardzo różnie ukształtowana, niekiedy nawet tarczowata
• kończyny nieoczekiwanie długie, muskularne; nogi kobiece rażą nierzadko nadmiernym uwydatnieniem mięśni
• dłonie długie, szerokie i twarde, o długich, kościstych palcach
• stopy średniej długości, średnio szerokie, dobrze wysklepione, o dość wysokim podbiciu

budowa (wariant drugi, liczniejszy):

• skupia osobniki krępe i rozrośnięte, o mocnym kośćcu, masywnym umięśnieniu i znacznej podściółce tłuszczowej
• głowa relatywnie większa w porównaniu z resztą ciała
• szyja krótsza i grubsza  grdyka słabiej zaznaczona
• tułów długi, barki szerokie, lekko poziome, klatka piersiowa szeroka ale dość krótka i średnio głęboka, obwód pasa znaczny, biodra szerokie
• pośladki dość wypukłe
• pierś kobieca obfita, zwykle półkulista
• kończyny krótkie, grube, dobrze umięśnione; nogi kobiece na ogół kształtne, grzeszą niekiedy zbytnią masywnością
• dłonie szerokie, grube o krótkich, grubych palcach
• stopy dość krótkie, szerokie, dobrze wysklepione, o średnio wysokim podbiciu

głowa / czaszka:

• wskaźnik główny: mezocefaliczny (77-82)

cechy opisowe głowy:

• skronie słabo uwypuklone
• ciemię lekko sklepione, ku tyłowi nieco spadziste
• potylica średnio szeroka, z reguły wyraźnie zaokrąglona
• czoło szerokie, średnio wysokie, czasem niskie, prawie prostokątne, niekiedy ku górze lekko zwężone; pochylone
• wyraźne lub wydatne łuki brwiowe; wypukła gładzizna i słabo zaznaczone guzy czołowe

cechy opisowe czaszki:

• czaszka różnej wielkości, przeważnie duża (drugi wariant budowy); archimorficzna; o  grubych sklepieniu, ciężka, dobrze urzeźbiona
• czaszka w normie wierzchołkowej sfenoidalna lub szeroko-eliptyczna
• czaszka w normie potylicznej średnio 8 (5-15) co daje kształt rombowato-jajowaty wydłużony w skali Michalskieg
• ciemię słabo wzniesione, średnio 5 (4-5) w skali Michalskiego
• potylica zaokrąglona, średnio 10 (9-10) w skali Michalskiego, opisthokranion nisko położony
• pochylenie czoła średnio w skali Michalskiego 6 (4-7) co daje czoło słabo pochylone
• wyraźne lub wydatne łuki nadoczodołowe

twarz:

• wskaźnik twarzowy całkowity: twarz szeroka (x-83)

• wskaźnik górnotwarzowy: niska twarz górna (x-50)
  

fizjonomia:

• kształt twarzy pięciokątny, okrągły lub odwrotnie trapezowaty, nierzadko odwrotnie jajowaty, czasem okrągławy lub niemal kwadratowy
• o rysach bądź to twardych i surowych (wariant 1), bądź bardziej miękkich ale zwykle grubych i nieregularnych (wariant 2)
• łuki jarzmowe wyraźne, szeroko lub średnio rozstawione, równomiernie rozszerzające się ku uszom, o przesuniętym ku przodowi zygionie
• kości policzkowe mniej lub więcej wyraźnie zaznaczone, czasem wystające, policzki płaskie lub wyraźnie wklęsłe, wyjątkowo pełne
• panniculus malaris rzadki
• profil pionowy twarzy: orto- lub mezognatyczny
• profil poziomy twarzy: twarz nigdy nie jest mocno spłaszczona

nos:

• wskaźnik nosowy co najmniej średnio szeroki (70-x)

cechy opisowe nosa (głowa)

• wydatnośc nosa: słabo wydatny
• nasada nosa (dla głowy): szeroka, ale rzadko naprawdę niska, zwykle średniowysoka, niekiedy nawet dość wysoka
• grzbiet szeroki
• profil nosa falisto-wklęsły, wklęsły, bulwiasty, rzadziej prosty lub falisty
• koniuszek dość tępo zakończony, bardzo często zadarty
• nozdrza średnio wysokie, dość grube, mocno wypukłe, przegroda pozioma lub wzniesiona, oraz niezbyt krótkie, szerokie otwory

cechy opisowe nosa (czaszka)

• wydatność kości nosowych: prawie wystające, średnio 8 (7-8)
• nasada nosa (dla czaszki): wysoka, około 6 (5-6) w skali Michalskiego; dość szeroka, około 3 (2-3) w skali Michalskiego
• kształt kości nosowych: przeważnie trapezoidalne wąskie, górą silnie dwuwklęsłe 8 (1-14) w skali Michalskiego
• profil kości nosowych: średnio 4 (2-6), czyli bardzo słabo wklęsły w skali Michalskiego
• kolec nosowy: położenie średnio 6 (6-6) czyli słabo opuszczony; wystawanie średnio 3 (2-4) czyli  słabo wystający w skali Michalskiego
• dolna krawędż otworu gruszkowatego nosa: przeważnie 11 (10-11), czyli słabo wywinięty, formy antropina w skali Michalskiego

górna szczęka, żuchwa, zęby, usta:

górna szczęka:

• rzadko słaby  mezognatyzm / bardzo słaby prognatyzm zębodołowy; dla czaszki w skali Michalskiego 10 (9-10) - prognatyzm zębodołowy bardzo słaby
• szczęka górna średnio wysoka i zdecydowanie szeroka
• wskaźnik szczękowy średnio dla czaszki (♀) 60.7, co daje szczękę bardzo szeroką
• łuk zębowy średnio 10 (8-12)w skali Michalskiego
• dół nadkłowy bardzo wyraźny

żuchwa:

• dość wysoka i szeroka, kanciasta
• o mocnym żwaczu
• podbródek dobrze rozwinięty, szeroki, zaokrąglony lub wypukły

zęby:

• średniej wielkości, równe
• białe
• zwykle dość słabe

usta:

• duże
• warga górna dość niska
• wargi często cienkie, stosunkowo bardzo ciemno zabarwione
• rynienka podnosowa  szeroka, płytka i słabo odgraniczona
• bruzda nosowo-wargowa niezbyt wyraźna, zwykle krótka

oczodoły:

• wskaźnik oczodołowy, niskie (x-79)
• wielkość: niewielkie; około 2 (2-2) w skali Michalskiego
• kształt: prostokątne

oczy:

• kolor oczu: różne kolory, najczęściej niebieskie (3 - 16); rzadko piwne
• oczy niewielkie
• dość głęboko osadzone
• szpara oczna średnia lub wąska, pozioma lub ukośna, krótko wrzecionowata
• ukształtowanie powieki górnej: fałda powiekowa najczęściej dobrze rozwinięta, niekiedy bardzo wybitna, ślad fałdy mongolskiej rzadko; wyraźna fałda mongolska nigdy nie występuje

włosy:

• kolor włosów: bardzo różnych odcieni, przeważnie jednak dość ciemne (A-W)
• dość grube, niezbyt gęste
• kształt włosów: gładkie lub lekko faliste
• łysina późna, typu ciemieniowego

skóra:

• kolor skóry: biała lub jasnopłowa (nieraz czerwonawa lub jasnośniada), niekiedy z odcieniem zółtawym
• zwykle bardzo dobrze opalająca się
• raczej bez rumieńca
• niekiedy piegowata
• gruba
• na czole nienapięta
• dość wcześnie marszcząca się w grube fałdy

uwłosienie:

• zarost na ogół niezbyt obfity, dość twardy
• brwi raczej obfite, często szerokie, poziome lub wzniesione
• rzęsy dośc długie, niezbyt gęste
• owłosienie ciała średnie lub słabe

Uwagi:

1. Nie jest to wbrew nazwie ten typ / rasa opisywana przez innych antropologów jako bałtycka lub wschodnio-bałtycka i w tamtych definicjach zdecydowanie jasnopigmentowana. Typ (YL) jest zaś głónei dysharmonijnie pigmentowany.

Występowanie:

Typ bałtycki (YL) należy do grupy typów archaicznych. We wczesnym średniowieczu [Michalski 1955] przeważał liczebnie nad typem subnordycznym (AL) w Polsce.

Spotykany w obrębie Morza Bałtyckiego przeważnie. W Polsce stanowi 4,4% (wśród przebadanych 36532 mężczyzn z całego kraju, dane dla Polski przedwojennej). Najliczniej spotykany wtedy w północnej, północno-wschodniej i centralnej części kraju.

składy typologiczne (w nawiasach frakcje, tam gdzie były podane)

Europa północna

• Lapończycy (♂) 17.8%
• Laponki, płw Kola (♀) - 14.8%
• Norwegia (♂) - 0.4%

Europa północno-zachodnia

• Walia (♂) - 5% - prawdopodobnie lokalne formy górnopaleolityczne, przez np. Coona określane jako np. typ Borreby

Europa środkowa

• Polska (♂) - 4.4%
• Ukraińcy z dawnej Galicji (♂) - 4.0%
• Niemcy (obywatele Polski przedwojennej) dla (♂) - 2.0%
• Łużyczanie (♀) 1.9%

Bałkany i Grecja - w Grecji to zapewne potomkowie napływowych we wczesnym średniowieczu Słowian?

• Grecja, Kreta (♂) - 4.4%
• Grecja, płd. Peloponez (♂) - 2.27%
• Serbia (♂) 1.5%
• Rumunia (Karpaty południowe) dla (♂) 1.2% i (♀) 1%

Turcja - potomkowie ludności słowiańskiej sprowadzane w czasach Imperium Osmańskiego?

• Dardanele, płn-zachodnia Turcja (♂) - 5.41% (yl, Yl)
• Smyrna  (♂) - 1.89% (yl)

BIBLIOGRAFIA:

1. Kapica Z., Różnicowanie się składów antropologicznych ludności Kujaw w czasie od neolitu do współcześności na podstawie materiałów z terenu powiatu włocławskiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 34, z. 2, 1968, s. 325-339 (link do fragmentu)
2. Kapica Z., Szkice z antropologii historycznej Polski i ziem ościennych: Serie neolityczne, Tom 1, 1958
3. Kapica Z., Z badań łódzkiego ośrodka antropologicznego nad taksonomicznym zróżnicowaniem procesu migracji [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 51-80 (zobacz link do fragmentu)
4. Kapica Z., Zagadnienia antropologiczne [w:] red. Głębowicz B., Monografia Brześcia Kujawskiego, 1970 (link do fragmentu)
5. Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
6. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tego typu)
7. Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, 1953 link
8. Michalski I., STRUKTURA - ANTROPOLOGICZNA POLSKI W ŚWIETLE MATERIAŁÓW WOJSKOWEGO ZDJĘCIA ANTROPOLOGICZNEGO. The anthropological structure of Poland in light of the Polish War-Office's materials., 1949 link
9. Michalski T. W., Studia nad strukturą antropologiczną krajów alpejskich, 1956
10. Orczykowska Z., Próba skonstruowania klucza antropologicznego na podstawie klasyfikacji Michalskiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 22, z.1, 1959, s. 212-229
11. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Łemków, 1962 
12. Wiercińska A., The main anthropological types in Poland as viewed cranioscopically [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35, 1969, s. 359-362
13. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link

składy z poniższych opracowań określiłiem metoda morfologiczno-porównawczą na bazie podanych tam materiałów indywidualnych:

1. Luschan F., Beiträge zur Anthropologie von Kreta [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 45. Jahrg., H. 3 (1913), s. 307-393
2. Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260
3. Schiff F., Beiträge zur Anthropologie des südlichen Peloponnes. (Die Mani.) [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 46. Jahrg., H. 1 (1914), s. 14-40

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 153.6 cm, wskaźnik główny: 78.4; wskaźnik twarzy całkowity: 79.3; wskaźnik nosowy: 75.0;

kolor skóry: biało-żółtawa; kolor oczu: (jasny odcień niebiesko-zielonawe); kolor włosów: S (kasztanowate); ukształtowanie powieki górnej: fałda powiekowa słaba

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 162.9; wskaźnik główny: 82.6 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 81.5 (szeroka); wskaźnik nosowy - 77.6 (dość szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.83 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik górnotwarzowy - 51.9 (dość niskie twarz górna); wskaźnik wysokości nosa: 44.54 (niskawy)

profil nosa: wklęsły słabo; stopień wystawania kosci policzkowych: bardzo słabo; oprawa oka: fałda powiekowa dość słaba;

kolor oczu: 8 (zielonawoniebieskie); kolor włosów - R (kasztanowate);  kształt włosów: proste;   kolor skóry - płowa

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 178, szerokość głowy [eu-eu] - 147; szerokość twarzy [zy-zy] - 135  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 110; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 70; wysokość nosa [n-ns] - 49; szerokość nosa [al-al] - 38;

budowa: ap;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 158.4; wskaźnik główny: 81.8 (krótkawa głowa);wskaźnik twarzy całkowity: 76.67 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy: 70.21 (średnio szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 94.03 (jarzma szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 43.11 (niskawy); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 79.57 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 3 w skali Martina-Schulza (szaroniebieskie); kolor włosów - Q (ciemnoblond)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 186, szerokość głowy [eu-eu] - 151; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 112; szerokość twarzy [zy-zy] - 142  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 109; szerokość żuchwy [go-go] - 113; wysokość nosa [n-ns] - 47; szerokość nosa [al-al] - 33;

 

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 157.1; wskaźnik główny: 81.42 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 73.91 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy: 82.5 (dość szeroki);

wskaźnik wys-dług. - 60.1;  wskaźnik wys-szer. -  73.82;  wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 92.61 (jarzma średnio szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 40.19 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.08 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 6 w skali Martina-Schulza (szarozielone); kolor włosów - R (kasztanowate)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 183, szerokość głowy [eu-eu] - 149; wysokość głowy [t-v] - 110; szerokość twarzy [zy-zy] - 138  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 102; szerokość żuchwy [go-go] - 105; wysokość nosa [n-ns] - 40; szerokość nosa [al-al] - 33;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 147.7; wskaźnik główny: 82 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 72 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy:  84 (szeroki); 

kolor oczu:  11-12 w skali Martina (szare); kolor włosów - Q-P (ciemnoblond)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 162.4; wskaźnik główny: 82.88 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 83.82 (dość szeroka); wskaźnik nosowy: 73.91 (szerokawy);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 87.77(jarzma wąskie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 40.35 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 80.14 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 1a w skali Martina-Schulza (błękitne); kolor włosów - N (ciemnoblond)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 187, szerokość głowy [eu-eu] - 155; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 108; szerokość twarzy [zy-zy] - 136  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 114; szerokość żuchwy [go-go] - 109; wysokość nosa [n-ns] - 46; szerokość nosa [al-al] - 34;

 

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168; wskaźnik główny 82.0 (głowa krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 78.2 (szeroka); wskaźnik nosowy - 75 (szerokawy);

wskaźnik wysokościowo-długugościowy - 68.3 (głowa dość wysoka);  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 83.3 (głowa niezbyt wysklepiona); wskaźnik czołowo-ciemieniowy; - 70.0 (szerokie czoło w stosunku do głowy);  wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 88.7 (jarzma wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik górnotwarzowy - 48.9 (dość niskie twarz górna); wskaźnik wysokości nosa - 42.3 (dość niski);

kolor skóry - biała;  kolor oczu - 7 (piwnozieloanwe); kolor włosów - S (kasztanowate)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168.9; wskaźnik główny: 82.8 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 76.2 (wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy - 75.5 (szerokawy);

wskaźnik górnotwarzowy - 49.7 (niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 92.85 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 44.95 (niskawy)

profil nosa: wklęsły; stopień wystawania kosci policzkowych: niewystające; oprawa oka: fałda powiekowa dość silna;

kolor oczu: 14 (niebieskie); kolor włosów: T (szatynowe);  kształt włosów: proste;   kolor skóry - czerwnonawobiała

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 186, szerokość głowy [eu-eu] - 154; szerokość twarzy [zy-zy] - 143  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 109; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 71; wysokość nosa [n-ns] - 49; szerokość nosa [al-al] - 37;

budowa: ap;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 170.1; wskaźnik główny: 79.79 (wydłużona głowa);  wskaźnik twarzy całkowity: 81.75 (szeroka); wskaźnik nosowy: 88 (bardzo szeroki);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 93.67 (jarzma średnio szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 44.45 (wysokawy); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.35 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 2a w skali Martina-Schulza (niebieskie); kolor włosów - T (szatynowe)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 198, szerokość głowy [eu-eu] - 158; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 108; szerokość twarzy [zy-zy] - 148  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 121; szerokość żuchwy [go-go] - 113; wysokość nosa [n-ns] - 55; szerokość nosa [al-al] - 40;

Dodatkowo w skali Coona rozmiar głowy bardzo duży - 356 (długość + szerokość), co podkreśla niewątpliwy wpływ kromanionoidalny.

 

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 82.68 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 77.20 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy: 74.4 (szerokawy);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.81 (jarzma średnie w stosunku do głowy); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 70.27 (szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik czołowo-jarzmowy: 76.47 (średnioszerokie czoło w stosunku do twarzy); wskaźnik wysokości nosa: 40.59 (niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.47 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy)

kolor oczu: 4-5 w skali Martina (szare)

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 179, szerokość głowy [eu-eu] - 148; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 104; szerokość twarzy [zy-zy] - 136 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 105; szerokość żuchwy [go-go] - 105; wysokość nosa [n-ns] - 43; szerokość nosa [al-al] - 23;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 169.9; wskaźnik główny: 78 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 81 (szeroka); wskaźnik nosowy:  71 (średnio szeroki); 

kolor oczu:  11-12 w skali Martina (szare); kolor włosów - S-T (szatynowe)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 167.4; wskaźnik główny: 82 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 78 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy:  80 (dość szeroki); 

kolor oczu:   14 w skali Martina (niebieskie); kolor włosów - T (szatynowe)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.3 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 77.2 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 48.5 (niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.9 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 77.5 (oczodoły średnio wysokie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 77.8 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 79

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.7 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 80.1 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 43.4 (bardzo niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 80 (oczodoły średnio wysokie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 76.1 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 76.2

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 77.3 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 80.2 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 48.4 (niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 52.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 74.4 (oczodoły niskie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 76.3 (czaszka wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 74.3

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 80.2 (czaszka pośrednia); wskaźnik twarzy całkowity - 73.9 (twarz bardzo szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 44.9 (bardzo niskie twarz górna); wskaźnik nosowy - 53.2 (nos średnio szeroki); wskaźnik oczodołowy [mf] 67.4 (oczodoły bardzo niskie); wskaźnik wysokościowo-długościowy: 74.3 (czaszka średnio wysoka); wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 79.3

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953