Antropologia
Fizyczna

Typ kipczacki (KM)

Szczegóły
Kategoria: Indywidualna typologia rasowa - szkoła morfologiczno-porównawcza

W typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego typ mieszany, międzyodmianowy (biało-żołty) między rasami orientalną (K) i mongoloidalną (M). Typ orientalno-mongoloidalny  oznacza się symbolem KM. In English: Kipchak type (KM).

Jeden z tzw. typów "turańskich" - czyli występujących teoretycznie często w Azji Centralnej.

Ogólna charakterystyka:

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

Główne cechy:

  • wzrost  średni do wysokiego (165-x)
  • głowa  przeważnie mezocefaliczna (77-82), rzadziej krótka (83-84)
  • głowa bardzo wysoka
  • oczodoły wysokie
  • twarz różna (zależnie od frakcji), często wysokie i lekko wystające kości policzkowe oraz mezognatyzm i/lub prognatyzm zębodołowy i przypłaszczenie twarzy
  • nos różny (zaleznie od frakcji), profil od falistego do garbatego
  • oczy ciemne (1-5); przeważnie wąska szpara oczna, niekiedy ukośna lub o migdałowatym kształcie; z reguły silna fałda powiekowa, często ślad fałdy mongolskiej lub pełna fałda mongolska
  • włosy bardzo ciemne  (X-Y), faliste
  • skóra często w żółtawych odcieniach
  • niekiedy dość mocne owłosienie ciała
Frakcje:

Frakcje:

Typ bardzo polimorficzny, o wyraźnie różnych frakcjach

  • orientalna (Km) -  wzrost wysoki (170-x); głowa (77-82); twarz średnia lub wąska (84-x); nos co najmniej średnioszeroki (70-x)
  • pośrednia (km) -    wzrost  średni lub wysoki (165-x); głowa krótkawa do dość krótkiej (80-84); twarz szeroka lub średnia (x-87); nos dość wąski (66-69); profil prosty, wypukły / garbaty
  • mongoloidalna (kM) - wzrost wysoki (170-x); głowa krótkawa do dość krótkiej (80-84); twarz szeroka (x-83); nos średni lub szeroki (70-x); profil prosty, wypukły / garbaty.
Różnice z innymi typamie:

Różnice z innymi typamie:

  • Od typu KL różni się wyższym wzrostem i większym nasileniem cech odmiany żółtej.
  • Od typu HM krótszą głową
  • od typu HZ szerszym nosem
  • od typu HQ nosem szerszym albo prostym / wypukłym / garbarym
  • od typu EM nosem bardziej wydatnym i / lub profilem wypukłym / garbatym
  • frakcja monogloidalna kM różni się od typu BL wyższym wzrostem i wydatnym, wypukłym / garbatym nosem

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.

wzrost:

wzrost:

  • wzrost: wysoki, rzadziej średni (165-x)
głowa / czaszka:

głowa / czaszka:

twarz:

twarz:

fizjonomia:

nos:

nos:

cechy opisowe nosa:

  • wydatność: przeważnie wydatny
  • profil nosa: dla Tadżykistanu (♂) - falisty (38%), prosty (31%), wypukły (11%), garbaty (15%)
górna szczęka:

górna szczęka:

oczy:

oczy:

  • kolor oczu: ciemne (1-5)
  • ukształtowanie powieki górnej: często silna fałda powiekowa, czasem fałda mongolska lub jej ślad; choć może też występować powieka semicka (50% w Tadżykistanie)
  • szpara oczna: przeważnie wąska; pozioma, rzadziej lekko ukośna lub o migdałowatym kształcie
włosy:

włosy:

skóra:

skóra:

  • skóra często w odcieniach żółtawych
zarost i owłosienie ciała:

zarost i owłosienie ciała:

  • niekiedy dość obfite owłosienie ciała
Występowanie:

Występowanie:

Typ KM należy do grupy typów wschodnich.

Można go nazwać też jednym z typów "turańskich", czyli typów mieszanych biało-żółtych występujących głównie w dawnej, radzieckiej Azji Centralnej i terenach przyległych jak północny Afganistan i Sinkiang. Są to jeszcze typy HM, EM, AM, AZ, KQ, EZ, KZ.

Michalski nazwał go typem kipczackim ze względu na występowanie u ludów turko-tatatskich Azji Centralnej, Powołża i Europy Wschodniej.

Dla porównania:

  • Tadżykistan (♂) - 2%
  • Rumunia (Karpaty Południowe) dla (♀) - 0.5%
  • Egipt (♂) - 0.1% (pozostałość z czasów podbojów tureckich)
  • Mongolia - 0.1%
BIBLIOGRAFIA:

BIBLIOGRAFIA:

  1. Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Zoologica et Anthropologica, t. 4, 1986, s. 79-138
  2. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, 1964, s. 209-238
  3. Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru [w:]  Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
  4. Orczykowska Z., Klucz antropologiczny do określania ludności regionu Śródziemnomorza i jego azjatyckich peryferii [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 24, z. 2, 1958, s. 565-580
  5. Wierciński A., Dziedziczenie typu antropologicznego [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 43, 1958

tylko składy tpyologiczne:

  1. Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120

 Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)

podtyp / frakcja mongoloidalna kM (około 25%K i 75% M) - wzrost wysoki (170-x); głowa krótkawa do dość krótkiej (80-84); twarz szeroka (x-83); nos średni lub szeroki (70-x); profil prosty, wypukły / garbaty.

Przykład 1. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 171.8;  wskaźnik główny: 82.81 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 79.45 (szeroka twarz); wskaźnik nosowy:  70.9 (nos średnio szeroki);
 
wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 76.1 (bardzo szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.82 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 47.41 (dość wysoki ynos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.71 (średnia żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  13 w skali Martina-Schulza (średniobrązowe); kolor włosów - X (czarnobrązowe).

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 192, szerokość głowy [eu-eu] - 159; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 121; szerokość twarzy [zy-zy] - 146; wysokość twarzy [n-gn] - 116; szerokość żuchwy [go-go] - 112; wysokość nosa - 55; szerokość nosa - 39;

Typ kipczacki (KM), frakcja mongoloidalna   - Bułgaria (Tatar z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ turano-pamirid.
 
Typ kipczacki (KM)
 
 

podtyp / frakcja pośrednia km (około 50% K i 50% M) -  wzrost wysoki (170-x); głowa krótkawa do dość krótkiej (80-84); twarz szeroka lub średnia (x-87); nos dość wąski (66-69); profil prosty, wypukły / garbaty

Przykład 2. Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 177.8;  wskaźnik główny: 82.35 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 85.13 (średnio szeroka twarz); wskaźnik nosowy:  69.09 (nos dość wąski);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 67.91;  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 82.46; 

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 96.10 (jarzma szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 43.65 (niskawy nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 74.32 (wąska żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu (Martin):  6 (jasnopiwne); kolor włosów (Fischer) - 4 (czarnobrązowe);

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 187, szerokość głowy [eu-eu] - 154; wysokość głowy [t-v] - 127; szerokość twarzy [zy-zy] - 148; wysokość twarzy [n-gn] - 126; szerokość żuchwy [go-go] - 110; wysokość nosa - 55; szerokość nosa - 38

Typ kipczacki (KM), frakcja pośrednia - Turcja, południowa Anatolia (Konya)

  Typ kipczacki (KM),

Przykład 3. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 165.1;  wskaźnik główny: 81.5(krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 80.64 (szeroka twarz); wskaźnik nosowy:  68.51 (nos dość wąski);
 
wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 71.16 (średnio szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 95.09 (jarzma dość szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 43.2 (niskawy nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 73.54 (wąska żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  11 w skali Martina-Schulza (jasnobrązowe); kolor włosów - V (ciemnobrązowe).

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 200, szerokość głowy [eu-eu] - 163; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 116; szerokość twarzy [zy-zy] - 155; wysokość twarzy [n-gn] - 125; szerokość żuchwy [go-go] - 114; wysokość nosa - 54; szerokość nosa - 37;

Typ kipczacki (KM), frakcja pośrednia   - Bułgaria (Tatar z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ turanid. Bardzo duże wymiary głowy i twarzy.
Typ kipczacki (KM)
 
 

podtyp / frakcja orientalna Km (około 75% K i 25% M) -  wzrost wysoki (170-x); głowa (77-82); twarz średnia lub wąska (84-x); nos co najmniej średnioszeroki (70-x)

Przykład 4. Strouhal E., Reisenauer R.; A Contribution to the Anthropology of the Recent Egyptian Population [w:]  Anthropologie (Brno) t. 1, z. 3, 1963, s. 3-33

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 177.5; wskaźnik główny: 79.8; wskaźnik twarzy całkowity: 89.5; wskaźnik nosowy: 75.5;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.78; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 72.6; wskaźnik czołowo-jarzmowy: 79.1; wskaźnik jarzmowo-nosowy: 29.8; wskaźnik wysokości nosa: 44.16; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 82.1

kolor oczu: 2 (ciemnobrązowe); włosy: Y (czarne); kształt włosów: silnie faliste; skóra: dość jasna

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 183, szerokość głowy [eu-eu] - 146; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 106; szerokość twarzy [zy-zy] - 134 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 120; szerokość żuchwy [go-go] - 110; wysokość nosa [n-ns] - 53; szerokość nosa [al-al] - 40;

waga: 64.5 kg; wskaźnik Rohrera: 1.15; wskaźnik Queteleta I: 363; wskaźnik skeliczny: 94; wskaźnik długości korpus ciała: 51.6

Typ kipczacki (KM), frakcja orientalna -  Egipt, Abusir

Typ orientalno-mongoloidalny (KM)

 

Przykład 5. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, 1964, s. 209-238

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 171; wskaźnik główny 80.9; wskaźnik twarzy całkowity - 90.5; wskaźnik nosowy - 74.1;

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 67.6;   wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 83.6;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 90.1; wskaźnik górnotwarzowy - 58.4; wskaźnik wysokości nosa - 43.5; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy - 83.9; wskaźnik wysokości górnej wargi- 48.1; 

kolor skóry - żółtawośniady; kolor warg - jasnoczerwone; kolor oczu - 1 (79) czarnobrązowe; kolor włosów - Y czarne

Typ kipczacki (KM), frakcja orientalna

Typ kipczacki (KM)

Menu portalu

Copyright © 2014-2022 "Portal Antropologia Fizyczna". Wszelkie prawa zastrzeżone.
n