Antropologia
Fizyczna

Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tego typu (mimo posiadania innych wyżej wymienionych)

• smukła (leptosomatyczna) budowa ciała
• żółtawa lub czerwonawa skóra
• mezognatyzm
• kształt włosów: fil-fil (pieprzowe)

Frakcje (podtypy)

Określiłem je samodzielnie, w literaturze ich nie podano, a przy takim zróżnicowaniu cech oczywiście występują.

• frakcja sudańska - wzrost wysoki (♂ 170-x, ♀ 158-x), wskaźnik główny (77-85), najgrubsze wargi
• frakcja pośrednia - wzrost (♂ 160-169, ♀ 148-157), wskaźnik główny (75-85)
• frakcja pigmejska - wzrost niski (♂ x-159, ♀ x-147), wskaźnik główny (75-79), najwęższe wargi

Różnice z innymi typami

• Od rasy pigmejskiej (O) różni się wyższym wzrostem, oraz dłuższą,  wyższą, bardziej wysklepioną głową. Budowa jest znacznie bardziej krępa, lub u kobiet tęga.  Twarz jest trochę węższa. głowa większa (ale nadal w zakresie szerokim). Mniejsze owłosienie ciała i zarost u mężczyzn. Warga górna jest rzadziej wypukła, wargi są grubsze i bardziej wywinięte.
• Od rasy sudańskiej (S) różni się albo niższym wzrostem i / lub głową pośrednią lub krótką, bądź też niższą i mniej wysklepioną. Ma też trochę szerszą twarz i mniejszą głowę. Owłosienie i zarost trochę obfitsze. Oczodoły wyższe.

budowa:

• budowa ciała z reguły z mocna, pykno-atletyczna u meżczyzn (umięśnienie bardzo silne) i pykniczna u kobiet
• długie nogi, wskaźnik kończyny dolnej  57.4 (55-60)
• wskaźnik siągu: średni - 107.1 (102-110)

głowa / czaszka:

• wskaźnik głowy: bardzo różny (75-85), ale najczęściej mezocefaliczny (77-79)

• wskaźnik wysokościowo-długościowy - głowa / czaszka przeważnie dość wysoka lub średnia
  

oczodoły:

• wskaźnik oczodołowy [mf] - średnie do wysokich (77-x)

twarz:

• wskaźnik twarzowy całkowity: twarz szeroka (x-82)

• wskaźnik górnotwarzowy: twarz górna niska, do średniej (x-55)

• profil pionowy twarzy:  silny prognatyzm

nos:

• wskaźnik nosowy: bardzo szeroki (88-x)

• wydatność nosa: mało wydatny
• nos spłaszczony
• profil nosa: prosty lub wklęsły

szczęka górna, usta:

• wargi grube

oczy:

• kolor oczu: oczy ciemne (1-4)
• słaba fałda powiekowa lub "oko murzyńskie"
• gałka oczna wypukła

włosy:

• kolor włosów: czarne (X-Y)
• kształt włosów: wełniste i spiralno-wełniste

skóra:

• kolor skóry: ciemna, około 28 (27-30) w skali Luschana

owłosienie:

• zarost i owłosienie ciała -  słabe owłosienia ciała

Występowanie i dodatkowe uwagi:

Występuje głównie w dawnego zasięgu rasy pigmejskiej (O), czyli w  strefie leśnej Afryki środkowej (DR Kongo, Kongo, Gabon, południowy Kamerun) ale też zachodniej, w rejonie pasa leśnego na wybrzeżu (południowe części Nigerii, Ghany, Wybrzeża Kości Słoniowej, Togo, Beninu). Niektórzy członkowie plemion pigmejskich w wyniku hybrydyzacji z plemionami Bantu, również mogą należeć do tego typu (w większości frakcja pigmejska) {Henzel, 1934, 1962].

W południowej Afryce typ leśny (OS) pojawia się jedynie w postaci niezbyt licznych przymieszek, we wschodniej nie występuje wcale (Etiopia, Somalia, Sudan).

Często współwystępują z typem leśnym  bardzo zbliżone typy pigmejsko-ekwatorialny (OX), pseudopigmejski (NO), pigmoidalny (BO), rożniące się w jedynie w szczegółach.

Typ leśny (OS) jest odpowiednikiem rasy / podrasy / typu określanej jako Forest Negro [Hooton, Garn], Palae-Negrid [Eickstedt, Baker], Congolais [Vallois], Nègre Paléotropical [Montandon], rasa leśna [Biasutti] i jeszcze paru innych, mniej znanych klasyfikacji. W większości wyróżniano go jako rasę lokalną, co nie dziwi, gdyż analizując średnie różnych populacji z dawnego Zairu [Kapica 1969] i okolic rzeczywiście typ (OS) jest tam większością co najmniej względną jako typ populacyjny, co ma przełożenie na średnie całych badanych grup. Niestety nie dysponuję składami typologicznymi zbadanymi metodą morfologiczno-porównawczą z tego rejonu.

Dla porównania - wybrane składy typologiczne:

• Ibo, Nigeria - 23.5%
• Kwilu, Kongo - 21.3%
• Ghana i Togo  - 15.1%
• Joruba ,Nigeria - 9.8%
• Czad (południowy) - 9.1%
• Zulusi, Republika Południowej Afryki (♀) -  8.7%
• Zulusi, Republika Południowej Afryki (♂) - 6.2%
• Mozambik (♂) - 5.9%
• Republika Środkowej Afryki - 4%

BIBLIOGRAFIA:

1. Gusinde M., Pygmäen-Neger-Bastarde im östlichen Kongogebiet [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 40, H. 1 (1942), pp. 92-148
2. Henzel T., Badania struktury rasowej ludności Afryki Środkowej, 1963
3. Henzel T., Pigmeje centralno-afrykańscy. Studium antropologiczne, 1934
4. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 link
5. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962
6. Kapica Z., Uwagi nad zróżnicowaniem przestrzennym czterech podstawowych cech taksonomicznych męskich serii afrykańskich [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 471-479
7. Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971, s. 184-199
8. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957
9. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63

tylko składy typologiczne / rasowe:

1. Becker M., Typy antropologiczne Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 480-483
2. Grabowska J., Uwagi dotyczące składów rasowych niektórych szczepów Sudanu Zachodniego, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 495-498
3. Różbicka-Biernat L., Somalijczycy w świetle badań antropologicznych, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 490-494
4. Stolarczyk H., Zróżnicowanie antropologiczne niektórych szczepów Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1978, s. 307-315

Odpowiedniki w innych typologiach:

• Czekanowski - typ austro-afrykański
• Eickstedt - typ paleonegrycki (Paleonegrydzi)
• Lundman - rasa negroidalna leśna (Hylänegride)
• Hooton - podrasa negroidalna afrykańska (African Negro) lub leśna (Forest Negro)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 157.2; wskaźnik główny 78.53 (głowa wydłużona); wskaźnik twarzy całkowity - 82.44 (dość szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 95.45 (bardzo szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 67.8;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 86.33;

wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 76.98; wskaźnik górnotwarzowy: 53.39; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 94.24; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 127.48;  wskaźnik ust - 32.65; wskaźnik wysokości nosa - 40.74; 

długość głowy w mm: 177; szerokość głowy w mm: 139

włosy po bokach rosną gęsto, u góry prawdopodobnie występuje przerzedzenie związane z łysiną i nie są to włosy fil-fil, a spiralno-wełniste

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 143.2; wskaźnik główny 77.22 (głowa wydłużona); wskaźnik twarzy całkowity - 76.15 (bardzo szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 109.76 (skrajnie szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 66.67;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 86.33;

wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 79.14; wskaźnik górnotwarzowy: 50; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.52; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 128.46;  wskaźnik ust - 28.26; wskaźnik wysokości nosa - 41.41; 

długość głowy w mm: 180; szerokość głowy w mm: 139

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 163; wskaźnik główny 74.74 (głowa długa); wskaźnik twarzy całkowity - 76.26 (wybitnie szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 104.88 (wybitnie szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 64.43;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 85.52;

wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 75.86; wskaźnik górnotwarzowy: 51.8; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 95.86; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 128.77;  wskaźnik ust - 46.93; wskaźnik wysokości nosa - 38.67; 

długość głowy w mm: 194; szerokość głowy w mm: 145

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168.2; wskaźnik główny 76.1 (głowa dość długa); wskaźnik twarzy całkowity - 80.6 (szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 106.8 (wybitnie szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 65.5;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 86;

budowa: krępa; prognatyzm całkowity; profil nosa wklęsły; podstawa nosa uniesiona; kości nosowe spłaszczone; wargi bardzo grube; kształt włosów: wełniste; czoło: pochylone; gałka oczna: wypukła (oko murzyńskie); owłosienie ciała: brak; łuki nadoczodołowe: silne;

kolor oczu w skali Martina: 1 (czarnobrązowe); kolor skóru w skali Luschana: 25;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 96; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 131.2;  wskaźnik ust - 50; wskaźnik wysokości nosa - 40.7; 

długość głowy w mm: 197; szerokość głowy w mm: 150

przykład określony w pracy: Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 154 (średni); wskaźnik główny 75.5 (głowa dość długa); wskaźnik twarzy całkowity - 76.2 (szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 104.4 (wybitnie szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 69.8;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 92.4;

budowa: krępa; prognatyzm całkowity; profil nosa wklęsły; podstawa nosa uniesiona; kości nosowe spłaszczone; wargi średnio grube; kształt włosów: wełniste; czoło: wypukłe; gałka oczna: wypukła (oko murzyńskie);

kolor oczu w skali Martina: 1 (czarnobrązowe); kolor skóru w skali Luschana: 26;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 101.5; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 125.9;  wskaźnik ust - 40; wskaźnik wysokości nosa - 43.7; 

długość głowy w mm: 176; szerokość głowy w mm: 133

przykład określony w pracy: Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 156.3 (średni); wskaźnik główny 77.9 (głowa wydłużona); wskaźnik twarzy całkowity - 74.4 (wybitnie szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 100 (wybitnie szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 72.5;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 93.1;

budowa: krępa; prognatyzm całkowity; profil nosa wklęsły; podstawa nosa opuszczona; kości nosowe spłaszczone; wargi bardzo grube; kształt włosów: wełniste; czoło: wypukłe; gałka oczna: wypukła (oko murzyńskie);

kolor oczu w skali Martina: 1 (czarnobrązowe); kolor skóru w skali Luschana: 27;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 88.9; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 123.2;  wskaźnik ust - 45.2; wskaźnik wysokości nosa - 42.7; 

długość głowy w mm: 186; szerokość głowy w mm: 145

przykład określony w pracy: Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 173.9; wskaźnik główny 80.5 (głowa krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 76.1 (wybitnie szeroka twarz); wskaźnik nosowy - 106.9 (wybitnie szeroki nos);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 68.4;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 84.9;

budowa: krępa; prognatyzm słaby; profil nosa prosty; podstawa nosa uniesiona; kości nosowe spłaszczone; wargi bardzo grube; kształt włosów: wełniste; czoło: pochylone; gałka oczna: słabo wypukła; owłosienie ciała: słabe; łuki nadoczodołowe: silne;

kolor oczu w skali Martina: 2 (ciemnobrązowe); kolor skóru w skali Luschana: 30;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 96; wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 117;  wskaźnik ust - 49; wskaźnik wysokości nosa - 40.7; 

długość głowy w mm: 190; szerokość głowy w mm: 153

przykład określony w pracy: Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63