Typ pseudolitoralny (HQ)
- Szczegóły
- Kategoria: Indywidualna typologia rasowa - szkoła morfologiczno-porównawcza
- admin
W typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego typ mieszany, międzyodmianowy (biało-żołty) między rasami armenoidalną (H) i wyżynną (Q). Typ pseudolitoralny (armenoidalno-wyżynny) oznacza się symbolem HQ. In English: Pseudo-Littoral type (HQ).
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
Objaśnienia do poniższych danych:
- ♂ - mężczyźni
- ♀ - kobiety
- w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
Cechy charakterystyczne typu armenoidalno-wyżynnego czyli pseudolitoralnego (HQ):
Ogólna charakterystyka:
Jest to bardzo skąpo opisany typ w dostępnej mi literaturze.
- wzrost przeważnie niski, ale występują duże wahania
- wskaźnik główny: mezocefaliczny (77-82), rzadko krótkawy (83)
- głowa przeważnie wysoka i wysklepiona
- twarz różna, od szerokiej do wąskiej; przypłaszczenie twarzy występuje w różnym stopniu; bardzo częsty mezognatyzm / prognatyzm zębodołowy
- charakterystyczne rysy twarzy typowe dla mieszańców między odmianą białą i żółtą
- nos wąski (x-69), niezbyt wydatny, od wklęsłego do prostego
- oczodoły wysokie
- górna szczęka szeroka
- fałda mongolska częsta
- pigmentacja oczu (1-6) i włosów ciemna (
- skóra płowa do śniadej, nieraz w odcieniach żółtawych
- słabe owłosienie ciała
- cześć cech ustalona przez analogie z innymi typami mieszanymi biało-żółtymi
Frakcje:
- frakcja armenoidalna Hq - twarz szeroka (x-83); nos wąski (x-65); głowa pośrednia (77-82); włosy (U-Y), oczy (1-6)
- frakcja pośrednia hq - twarz średnia lub wąska (84-x); nos wąski (x-65); głowa krótkawa (80-82); włosy (U-Y), oczy (1-6)
- frakcja wyżynna hQ - najciemniejsza pigmentacja włosów (V-Y), oczy (1-6), twarz średnia lub wąska (84-x); nos zakresie (66-x), głowa krótkawa (80-82), do krótkiej (83 - 83.9), w tym przypadku wyraźne cechy "wyżynne"w fizjonomii
Różnice z innymi typami:
- frakcja armenoidalna różni się od typu EQ szeroką twarzą
- od typu AQ we frakcji wyżynnej różni się ciemniejszą pigmentacją
- od typu HZ mało wydatnym nosem, brakiem profili wypukłych / garbatych
- frakcja armenoidalna od typu EM we frakcji śródziemnomorskiej węższym nosem
- frakcja armenoidalna od typu EH rózni się cechami odmiany żółtej, mało wydatnym nosem, brakiem profili wypukłych / garbatych
Wysokość ciała:
wzrost: przeciętny wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w wielu populacjach, jest na pewno wyższy
- rózny, najczęściej niski, ale może być też średni i wysoki
- dla (♂, Polska) 163.8 (156 -173)
- dla (♂, Tadżykistan) 162 (152-171)
czaszka / głowa:
- wskaźnik główny: mezocefaliczny (77-82), rzadko krótkawy (83):
- osobnicy żywi: (♂, Tadżykistan) 81.0 (77-82) i (♂, Polska) 81.9 (81-82); (m, Rumunia) 83, (k, Rumunia) 81.8 (80-82)
- materiał kostny: (♂) 81.0 (80-81)
- osobnicy żywi: (m, Tadżykistan) 68 (61-76) - głowa dość wysoka
- materiał kostny: (♂) 81.0 (80-81) - czaszka wybitnie wysoka
- osobnicy żywi: 83.95 - niezbyt wysklepiona głowa
- materiał kostny: (♂) 100.00 (97-102) - czaszka wysklepiona
- wskaźnik poprzeczno-czołowy: dla czaszek (♂) 77.8 (75-80) co daje czoło okragławe
- wskaźnik czołowo-ciemieniowy dla czaszki (♂) 70.1 (66-73) - czoło szerokawe
twarz:
- wskaźnik twarzowy całkowity: twarz różna, od szerokie do częściej wąskiej
- dla głowy (m, Polska) 85.0 (79-92) - twarz średnio szeroka
- - " - (m, Tadżykistan) 90.0 (81-98) - twarz wąska
- -"- (♀, Rumunia) 85.4 (79-89)
- wskaźnik górnotwarzowy dla czaszki średnio (♂) 50.3 (48-52) - niskawe twarz górna
- wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: (♀, Rumunia) 92.5 (90-94)
- profil pionowy twarzy: bardzo często prognatyzm / mezognatzym zębodołowy (Tadżykistan - 40%)
- profil poziomy twarzy: pewne przypłaszczenie twarzy niekiedy występuje
{sldier nos:|icon}
- wskaźnik nosowy: nos różny, od wąskiego do szerokiego
- dla głowy średnio (m, Polska) 60.6 (54-64)
- -"- (♂, Tadżykistan) 60 (47-69) - nos wąski
- -"- (♀, Rumunia) 56.6 (48-64)
- dla czaszek jest to średnio dla (♂) 44.7 (44) - wąski
- wskaźnik wysokosci nosa: (♀, Rumunia) 44.7 (39-48)
- mało wydatny, średnio (♂) 46.0
- profil nosa zróżnicowany od słabo wklęsłego do prostego
szczęka górna i żuchwa:
- wskaźnik szczękowy Virchowa: średnio dla czaszki (♂) 66.4 (65-67) - szczęka dość szeroka w stosunku do wysokości twarzy
- wskaźnik szczękowo-jarzmowy: średnio dla czaszki (♂) 75.8 (71-79) - szczęka szeroka w stosunku do łuków jarzmowych
- wskaźnik podniebienia czaszki: dla (♂) 92.3 (73-111) - podniebienie bardzo szerokie
oczy:
- kolor oczu: ciemne (1-6)
- ukształtowanie powieki górnej: pełna fałda mongolska występuje w 12% przypadków (Tadżykistan); silna fałda powiekowa w 29% (Tadżykistan). W Polsce ślad fałdy mongolskiej lub pełna u większości przypadków.
Występowanie:
W Polsce bardzo rzadki. Należy do grupy typów wschodnich. W dawniejszych epokach liczniejszy, np. kultura łużycka (cmentarz w Częstochowie) - 5.3%.
W Polsce występuje incydentalnie:
- Radziwie (obecnie dzielnica Płocka, próba z lat '60) - 0.5% [Becker, 1966]
- powiat płoński (próba z lat '60) - 0.5% [Stolarczyk, 1971]
- powiat sierpecki (próba z lat '60) - 0.4% [Łuczak, 1972]
- powiat płocki (próba z lat '60) - 0.4% [Becker, 1970]
- Warszawa (ludność przedwojenna - etniczni Polacy) - 0.2% [Krasnodębska, 1969]
- powiat bełchatowski (próba z lat '70) - 0.1% [Stolarczyk, 1979]
Dla porównania:
- Tadżykistan (♂) 5%
- Mongolia (♂) 1.1% i dla () 0.5%
- Rumunia (Karpaty południowe) dla (♂) 0.4% i dla (♀) 1.5%
Z synonimu Kapicy (typ pontyjski) wnoszę że równiez w regionie Morza Czarnego (Krym, północny Kaukaz?).
BIBLIOGRAFIA:
- Kapica Z., Analiza antropologiczna materiałów osteologicznych z cmentarzyska kultury łużyckiej (Hallstatt C) w Częstochowie-Rakowie [w:] red. Błaszczyk W., Cmentarzysko kultury łużyckiej w Częstochowie-Rakowie, 1965
- Kapica Z., Dotychczasowy stan badań antropologicznych regionu Brześcia Kujawskiego [w:] red. Laguna S., Monografia powiatu włocławskiego, (1970), s. 21-48
- Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
- Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Zoologica et Anthropologica, t. 4, 1986, s. 79-138
- Michalski I., Struktura Antropologiczna Polski, 1949
- Michalski T. W., Studia nad strukturą antropologiczną krajów alpejskich, 1956
- Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
- Orczykowska Z., Próba skonstruowania klucza antropologicznego na podstawie klasyfikacji Michalskiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 22, z.1, 1959, s. 212-229
tylko składy typologiczne:
- Becker M., Płock i Radziwie w świetle badań antropologicznych [w:] Notatki Płockie t. 11, nr 4(38), 1966
- Becker M., Struktura antropologiczna powiatu płockiego [w:] Notatki Płockie t. 15, nr 3(57), 1970, s. 34-46
- Kransodębska I., Struktura antropologiczna mężczyzn z Warszawy i okolic w okresie międzywojennym [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 77, 1969, s.375-404
- Łuczak B., Składy antropologiczne na tle ruchów migracyjnych ludności powiatu sierpeckiego [w:] Notatki Płockie, t.17, nr. 2 (66), 1972, s. 25-30
- Stolarczyk H., Analiza antropologiczna ludności powiatu bełchatowskiego [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 18, 1979, s. 59-79
- Stolarczyk H., Ludność powiatu płońskiego w świetle antropologii [w:] Notatki Płockie, t.16, nr 4 (63), 1971, s. 34-42
Przykład 1. Becker M., Struktura antropologiczna powiatu płockiego, Notatki Płockie t. 15, nr 3(57), 1972
Typ pseudolitoralny (HQ) - Polska, Płock
Przykład 2. Strouhal E., Reisenauer R.; A Contribution to the Anthropology of the Recent Egyptian Population [w:] Anthropologie (Brno) t. 1, z. 3, 1963, s. 3-33
wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika
wzrost: 171; wskaźnik główny: 83.5; wskaźnik twarzy całkowity: 96.2; wskaźnik nosowy: 72.5;wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 97.08; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 77.4; wskaźnik czołowo-jarzmowy: 79.7; wskaźnik jarzmowo-nosowy: 27.8; wskaźnik wysokości nosa: 39.84; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.7
kolor oczu: 4 (piwne); włosy: Y (czarne); kształt włosów: proste; skóra: jasnośniada;
wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 164, szerokość głowy [eu-eu] - 137; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 106; szerokość twarzy [zy-zy] - 133 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 128; szerokość żuchwy [go-go] - 102; wysokość nosa [n-ns] - 51; szerokość nosa [al-al] - 37;
waga: 51 kg; wskaźnik Rohrera: 1.02; wskaźnik Queteleta I: 298; wskaźnik skeliczny: 96.55; wskaźnik długości korpus ciała: 50.9
Typ pseudolitoralny (HQ), frakcja wyżynna - Egipt
Przykład 3. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, pp. 209-238, 1964
wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika
wzrost - 173; wskaźnik główny 82.4; wskaźnik wys-dług. - 62.8; wskaźnik wys-szer. - 76.1; wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 89; wskaźnik twarzy całkowity - 92; wskaźnik górnotwarzowy - 62.3; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy - 89; wskaźnik wysokości górnej wargi - 41; wskaźnik wysokości nosa - 48; wskaźnik nosowy - 60.7; kolor skóry - 15 w skali von Luschana; kolor oczu - 2 (76) ciemnobrązowe; kolor włosów - W (ciemnobrazowe)Typ pseudolitoralny (HQ), frakcja pośrednia - Egipt