W typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego typ mieszany między rasami orientalną (K) i kromanionoidalną (Y). Typ refaicki oznacza się symbolem YK. In English: Rephaitic type.
Ogólna charakterystyka:
Główne cechy:
- wzrost średni do wysokiego (x-178)
- budowa: dość lekka
- głowa dolichocefaliczna (wskaźnik główny x-77); dość niska i niezbyt wysklepiona; czaszka większa i bardziej urzeźbiona niż u typu orientalnego
- oczodoły średnie
- twarz różna, od szerokiej do wąskiej, rysy twarzy grubsze niż u typu orientalnego, dużo szersze jarzma, nieraz wybitnie
- nos różny, od wąskiego do szerokiego, wysoki, wydatny; profil prosty do wypukłego
- nos x-65 i twarz 84-x, nie występuje razem; podobnie jak twarz szeroka (x-83) i nos (70-x)
- kolor oczu: od ciemnych do jasnych (4-14), najczęściej ciemne mieszane (żółtawopiwne)
- kolor włosów: włosy ciemne, za to częściej występuje rozjaśnienie zarostu; kształt najczęściej falisty
- kolor skóry: niezbyt jasna
- obfity zarost i owłosienie ciała
Frakcje:
Typ bardzo polimorficzny, o wyraźnie różnych frakcjach, ze względu na bardzo różne komponenty wyjściowe
- kromanionoidalna (Yk) - twarz szeroka (x-83), nos wąski lub dość wąski (x-69); rozjaśnienie pigmentacji (co najmniej jedna z cech: oczy / zarost / włosy / skóra)
- pośrednia (yk) - twarz średnia (84-87), nos dość wąski do szerokiego (66-x); rozjaśnienie pigmentacji (co najmniej jedna z cech: oczy / zarost / włosy / skóra)
- orientalna (yK) - twarz wąska (88-x), nos dośc wąski do szerokiego (66-x); rozjaśnienie pigmentacji (co najmniej jedna z cech: oczy / zarost / włosy / skóra)
Różnice z innymi typami:
- od typu orientalnego (K) odróżnia go znaczne poszerzenie twarzy i jarzm, często szerszy nos; jaśniejsze oczy, czasem tez jaśniejszy zarost; grubsze rysy, cięższa budowa czaszki
- od teoretycznie zbliżonego wskaźnikowo typu atlantyckiego (YE) różni się "orientalną" fizjonomią, częściej wypukłym / garbatym profilem nosa; wyższymi oczodołami, ciemniejszą skórą, występowaniem mocno kręconych włosów
- frakcja orientalna i pośrednia różnią się od typu egejskiego (AB) zawsze co najmniej średnim lub wysokim wzrostem (165-x), wyłącznie długą głową (x-76) i orientalną fizjonomią, przede wszystkim wydatniejszym, wypukłym / garbatym nosem
- od typów BK i BE różni się rozjaśnieniem pigmentacji
Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.
wzrost i budowa ciała:
wzrost: średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w wielu populacjach, jest na pewno wyższy
budowa:
- budowa: dość lekka, średnio lp (leptosomatyczno-pykniczna) czyli 36 wg skali Michalskiego
głowa / czaszka:
- wskaźnik główny: dolichocefaliczny,
- czaszka większa i bardziej urzeźbiona niż u typu orientalnego
- większe łuki nadoczodołowe
twarz:
- wskaźnik twarzowy całkowity twarz różna, od bardzo szerokiej do wąskiej
- nos x-65 i twarz 84-x, nie występuje razem; podobnie jak twarz szeroka (x-83) i nos (70-x)
- o rysach grubszych niż u typu orientalnego
nos:
- wskaźnik nosowy nos różny od wąskiego do szerokiego
- nos x-65 i twarz 84-x, nie występuje razem; podobnie jak twarz szeroka (x-83) i nos (70-x)
- wydatność nosa: przeważnie wydatny do bardzo wydatnego
- profil nosa od prostego do wypukłego
oczy:
- kolor oczu: od ciemnych do jasnych, najczęściej dla (♂) żółtawopiwne 6.1 (4-14)
Uwagi:
Frakcję orientalną (wąska twarz, średni lub szeroki nos) wyodrębniłem na zasadzie analogii z frakcjami typu atlantyckiego (YE). Teoretycznie powinna występować i trudno też zaliczać osobników o garbatym, wydatnym nosie, o opuszczonym końcu do typu egejskiego (AB) czy atlantyckiego (YE).
Występowanie:
Typ refaicki (YK) należy do grupy typów południowych. Nazwa (według Stolarczyka, za Michalskim) pochodzi od mitycznych olbrzymów z legend Bliskiego Wschodu - Rephaitu. Centrum jego występowania to Bliski Wschód. Spotykany wśród Kurdów i niektórych Beduinów. Rzadko spotykany też w Iranie (przynajmniej w zanalizowanych seriach). W Afryce Północnej występuje rzadziej i pochodzi właśnie głównie z Azji zachodniej. Ale częściowo może też być wynikiem mieszania się elementu kromanionoidalnego z Maghrebu z napływowym elementem orientalnym.
składy typologiczne:
Zachodnia Azja
- Irak środkowy, szczep Beduinów Ba'ij (♂) - 5.3%
- Iran środkowo-południowy, Kinaresh (♂) - 1.39% (yK)
- Iran, Żydzi z Ishafan (♂) - 1.04% (yK)
Środkowa Azja
Północna Afryka
- Libia, Cyrenajka (♂) 2.5%
- Egipt (♂) - 1.2%
BIBLIOGRAFIA:
- Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the Joint Arabic-Polish Anthropological Expedition. Part II, 1964, s. 209-238
- Stolarczyk H., Budowa ciała mieszkańców Cyrenajki, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 1-28
- Stolarczyk H., Charakterystyka typów antropologicznych Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 44, 1971, s. 107-139
- Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 40, 1970, s. 123-148
składy z poniższych opracowań określiłiem metoda morfologiczno-porównawczą na bazie podanych tam materiałów indywidualnych:
- Field H., Contributions to the anthropology of Iran [w:] Publications of the Field Museum of Natural History. Anthropological Series, Vol. 29,No. 2 (DECEMBER 15, 1939), s. 511, 513-706
Odpowiedniki w innych typologiach:
- Eickstedt - częściowo (osobniki o jasniejszej pigmentacji) zapewne typ irański rasy orientalnej
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
Objaśnienia do powyższych danych:
- ♂ - mężczyźni
- ♀ - kobiety
- w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
podtyp / frakcja kromanionoidalna (Yk) - twarz szeroka (x-83), nos wąski lub dość wąski (x-69); rozjaśnienie pigmentacji (co najmniej jedna z cech: oczy / zarost / włosy)
Przykład 1. Puccioni N., Antropometria delle genti della Cirenaica : Vol. II. Tabelle e tavole, 1936
typ refaicki (YK), Libia, Cyrenajka - frakcja kromanionoidalna
Przykład 2. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, pp. 209-238, 1964
Typ refaicki (YK), Egipt - frakcja kromanionoidalna (jasna skóra w porównaniu z typem BK)
orientalna (yK) - twarz wąska (88-x), nos dośc wąski do szerokiego (66-x); rozjaśnienie pigmentacji (co najmniej jedna z cech: oczy / zarost / włosy / skóra)
Przykład 3. Genna G., Samaritani, 1938
Typ refaicki (YK), Samarytanin, Palestyna - frakcja orientalna
Przykład 4. Field H., THE ANTHROPOLOGY OF IRAQ. PART I, NUMBER 1. THE UPPER EUPHRATES, 1940
Typ refaicki (YK), Irak - frakcja orientalna
Przykład 5. Genna G., Samaritani, 1938
Typ refaicki (YK), Samarytanin, Palestyna - frakcja orientalna
Przykład 6. Field H., THE ANTHROPOLOGY OF IRAQ. PART I, NUMBER 1. THE UPPER EUPHRATES, 1940
Typ refaicki (YK), Irak - frakcja orientalna
Przykład 7. Coon C. S., Tribes of the Rif, 1931
Typ refaicki (YK) - Maroko, góry Rif
