Typ subnordyczny (AL)

W typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego typ mieszany między rasą nordyczną (A) i rasą laponoidalną (L) w wariancie europejskim. Typ subnordyczny oznacza się symbolem AL. In English: Sub-Nordic type.

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

  • wzrost różny, najczęściej średni lub ponad średni
  • budowa różna, często krępa i mocna
  • głowa krótka (wskaźnik główny: 83 - x), bardzo rzadko krótkawa (80-82); dość wysoka ale słabo wysklepiona
  • twarz od szerokiej do wąskiej, najczęściej ortognatyczna, z dość wystającymi kośćmi policzkowymi
  • nos niezbyt wydatny,  wąski do szerokiego, o różnym profilu, najczęściej bliski prostemu i częściej wklęsły niż wypukły
  • zarówno szczęka górna jak i żuchwa niskie i szerokie; podbródek mały, zaokrąglony lub wypukły
  • oczodoły dość niskie lub średnie (wsk. oczodołowy - 82)
  • kolor oczu: najczęściej zielonawe, często czysto jasne, odcienie jasnopiwne występują rzadko (3-16)
  • oprawa oka: najczęściej z wyraźną fałdą powiekową, rzadziej bez lub ślad fałdy mongolskiej
  • kolor włosów:o szerokiej skali wahań (A-V), najczęściej ciemnoblond lub szatynowe, ciemne występują tylko z jasnymi oczami,
  • kształt włosów: przeważnie proste gładkie, rzadziej faliste, bardzo rzadko proste sztywne
  • kolor skóry: skóra biała, jasnopłowa, niekiedy z odcieniem żółtawym

Frakcje (podtypy)

Występują trzy frakcje względnie można je nazwać podtypami, dwie wahające się między typami macierzystymi i jedna pośrednia. Poniższe przykłady fotograficzne ukazują to zróżnicowanie. W każdej frakcji jeśli występuje skojarzenie włosów szatynowych i ciemnych (R-V) to tylko z oczami jasnymi (8-16), jeśli piwnozielonawe (7) to co najwyżej z włosami w zakresie A-T. Oczy piwne (3-6) w tym typie mogą występować tylko z włosami jasnymi (A-Q) i taka kombinacja jest rzadka. Średnie dla frakcji na podstawie serii ze Struktury Antropologicznej Polski.

  • frakcja nordoidalna (Al - 75% A, 25% L) - średnia lub wąska twarz (84-x) i nos (x-69), nos mniej wydatny niżu typu nordycznego (ale profil przeważnie prosty), wzrost średnio też niższy, pigmentacja włosów (A-U), oczu (3-16) i skóry  - ciemniejsza niż u (A); ślad fałdy mongolskiej 5.1%. Przy najciemniejszej pigmentacji włosów (S-U) która jest cechą laponoidalną nie występują profile nosa wypukły i garbaty, dla odróżnienia od typu dynarskeigo (AH). Część frakcji nordoidalnej o jasnej / jasnobrązowej pigmentacji włosów (A-R), wysokim wzroście,  wąskiej twarzy i profilu nosa wypukłym / garbatym jest przez innych antropologów określana jako typ Noric (Lebzelter) lub tzw. jaśni dynarzy (Stołyhwo). 
  • frakcja pośrednia (al - 50% A, 50% L) - zdarza się w tej frakcji krótkawa głowa o wskaźniku głównym 80-82 jako aberracja, ale z reguły jest krótka (83-x); laponoidalna twarz (x-83) i nordyczny nos (x-69), profil nosa z reguły prosty, oczywiście jaśniejsza pigmentacja niż u laponoidów, włosy (A-U), oczy (4-16); ślad fałdy mongolskiej 7.2%. Przy najciemniejszej pigmentacji włosów (S-U) która jest cechą laponoidalną nie występują profile nosa wypukły i garbaty, dla odróżnienia od typu dynarskeigo (AH). Osobników o głowie krótkawej (80-82) zaliczamy do tej frakcji jedynie jeśli wykazują dysharmonijną pigmentację i / lub cechy laponoidalne w fizjonomii.
  • frakcja laponoidalna (aL - 25%A, 75% L) - przeważnie szeroka twarz (x-83)  i średni lub szeroki nos (70-x), rzadkie formy o średnie i wąskiej twarzy (84-x) i laponoidalnym nosie (70-x) również ze względów fizjonomicznych się tu zaliczają, generalnie jaśniejsza pigmentacja oczu (3-16) bądź włosów (D-V), bądź obydwie niż u laponoidów; wyższy wzrost, nos najmniej wydatny ze wszystkich frakcji (z reguły profil falisty, wyraźna tendencja do profili wklęsłych, ale zdarzają się w przeciwieństwie do laponoidów tez profile wypukłe / garbate), ślad fałdy mongolskiej 7.2%

Różnice z innymi zbliżonymi wskaźnikowo typami (nie wszystkie cechy występują łącznie):

  • W skrócie różni się od typu nordycznego (A) krótką głową, występowaniem twarzy (x-83) i nosa (70-x) i opcją jego wklęsłego profilu, oraz cechami fizjonomicznymi wziętymi z domieszki laponoidalnej.
  • Od typu laponoidalnego (L) jaśniejszą pigmentacją, węższą twarzą i / lub nosem, opcją jego wypukłych / garbatych profili, opcją falistych włosów.
  • Frakcja pośrednia w której występuje rzadko głowa o wskaźniku 80-82 (połączona z szeroką twarzą (x-83 i wąskim nosem x-69) różni się od od typu AY o tych samych wymiarach, niższym wzrostem (x-164), i/lub ciemniejszymi włosami, i/lub cechami laponoidalnymi (nie wszystkie mogą wystąpić łącznie) jak silna fałda powiekowa / ślad fałdy mongolskiej, wystające kości policzkowe, wyraźna warstwa podściółki tłuszczowej na policzkach; lekkie przypłaszczenie twarzy, zółtawy odcień skóry).
  • Różnice z typem alpejskim (HL), dynarskim (AH) i pseudoalpejskim (YH) wyjaśnione przy ich opisach.

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.

wzrost i budowa ciała:

wzrostśredni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji polskiej, jest na pewno wyższy

  • wzrost średni do wysokiego (ale zdarzają się i niscy osobnicy)

budowa:

  • budowa na ogół krępa i mocna, choć niezbyt rzadko spotyka się pomiędzy nimi postacie  niemal nordyczne
  • kościec średnio rozwinięty, umięśnienie dobre lub silne, podściółka tłuszczowa średnia lub obfita, otyłość u obu płci pospolita, zwłaszcza w późniejszym wieku
  • głowa w stosunku do reszty ciała średniej wielkości
  • szyja dość krótka, gruba  o słabo zaznaczonej grdyce
  • tułów długi, o szerokich i lekko spadzistych barkach i szerokich biodrach, klatka piersiowa średnio szeroka, dość głęboka i raczej krótka, obwód pasa duży
  • pośladki wypukłe
  • pierś kobieca najczęściej półkolista, obfita
  • kończyny średniej długości lub krótkie, dobrze umięśnione; nogi często kształtne, nawet u osobników otłuszczonych
  • dłonie szerokie i krótkie, mięsiste, o dość krótkich, grubych palcach
  • stopy dość krótkie, szerokie i na ogół dobrze wysklepione, zwykle o wysokim podbiciu

głowa / czaszka:

Cechy opisowe głowy:

Cechy opisowe czaszki:

twarz:

fizjonomia:

  • kształt twarzy: we frakcji centralnej zwykle pieciokątny; we frakcji laponoidalnej często odwrotnie trapezowaty lub okrągły, wyjątkowo kwadratowy; u frakcji nordycznej często owalny
  • rysy miękkie, łagodne, niekiedy delikatne, rzadko wyraziste, częściej grube
  • łuki jarzmowe słabo zarysowane, szeroko rozstawione, nieznacznie rozszerzające się ku uszom
  • kości policzkowe zaznaczone, niekiedy wystające, policzki pełne
  • panniculus malaris (obfita podściółka tłuszczowa na policzkach) nierzadki
  • profil pionowy twarzy: najczęściej ortognatyczny

nos:

  • wskaźnik nosowy: nos przeważnie dość wąski, ale może być też sredni lub szeroki (zależnie od frakcji)

cechy opisowe nosa (głowa)

  • krótki, niewielki, często robiący wrażenie za małego w stosunku do dużej, pełnej twarzy (we frakcji pośredniej i laponoidalnej)
  • niezbyt wydatny
  • o dość niskiej, średnio szerokiej  nasadzie
  • o niezbyt wąskim grzbiecie
  • profil nosa bardzo różny, od słabo wklęsłego do wypukło-garbatego (zależnie od frakcji)
  • koniuszek przeważnie tępo zakończony
  • skrzydełka nosa dość niskie i cienkie
  • podstawa nosa pozioma lub wzniesiona
  • krótkie, dość wąskie otwory

cechy opisowe nosa (czaszka)

szczęka górna, żuchwa, zęby i usta:

górna szczęka:

  • szczęka górna niewysoka i szeroka (w wymiarach bezwzględnych)

żuchwa:

  • żuchwa niska, szeroka ale rzadko kanciasta
  • o mocnym żwaczu
  • podbródek niewielki, zaokrąglony często wypukły

zęby:

  • drobne, krótkie i zwarcie osadzone, równe
  • białe lub żółtawe
  • na ogół dość mocne

usta:

oczodoły:

oczy:

  • oczy przeważnie średniej wielkości, poza tym częściej duże niż małe
  • dość płytko osadzone
  • szpara oczna średnio szeroka lub szeroka, rzadko wąska ale dość często ukośna, o kształcie wrzecionowatym
  • ukształtowanie powieki górnej: fałda powiekowa zwykle zaznaczona, niekiedy bardzo wyraźna; ślad fałdy mongolskiej rzadki, ale się zdarza (w 6.82% przypadków średnio)
  • kolor oczu: z reguły jasne,(3 - 16), bardzo często zielonawo-niebieskie (8), nierzadko błękitne (16), oczy piwne (1-6) występujące zresztą w skojarzeniu z jasnymi lub rudymi włosami (A-Q, I-IV), należy uznać za wyraźnie atypowe (aberracja?)

włosy:

  • kolor włosów: zróżnicowany (A-V);  przeważnie ciemnoblond (Q), kasztanowate lub jasno szatynowe (T w skali Fischera-Sallera i 5 w skali Fischera); prawdziwie jasne włosy występują u subnordyków często, ciemnobrunatne (V) natomiast spotykane niekiedy we frakcji laponoidalnej, należy uznać za rzadkie aberracje, rudawe odcienie z kolei wydają się być stosunkowo częste
  • przeważnie dość cienkie, gęste i obfite
  • kształt włosów: proste gładkie lub lekko faliste, bardzo rzadko proste sztywne (cecha laponoidalna)
  • łysina wczesna i częsta, typu czołowego

skóra:

  • kolor skóry: przeważnie biała lub jasnopłowa, niekiedy z odcieniem żółtawym, skóra ciemnopłowa występuje rzadko
  • zwykle  z mniej lub bardziej wyraźnym rumieńcem
  • niekiedy pokryta piegami
  • niezbyt gruba
  • na czole napięta
  • dość późno marszcząca się w płytkie i cienkie fałdki

uwłosienie:

  • zarost bardzo różnie rozwinięty, na ogół dość obfity, niezbyt miękki
  • brwi obfite, poziome lub łukowate, często ciemniejsze niż włosy
  • rzęsy krótkie lecz gęste, przeważnie ciemne
  • owłosienie ciała rozmaicie wykształcone, przeważnie niezbyt obfite

uszy:

  • niewielkie
  • dość grube
  • przylegające

Uwagi:

1. Wskaźnik główny 80-82 zdarza się jako rzadka aberracja we frakcji pośredniej i łączy się z szeroką twarzą (x-83) i wąskim nosem (x-69) i pigmentacją dysharmonijną (dla odróżnienia od typu teutońskiego AY.

2. Jako że Michalski [1949] założył że do tego typu zaliczą się wszystkie krótkogłowe,  jasnopigmentowane jeśli chodzi o oczy i włosy formy, to wliczył tu też osobników wysokich, o wąskiej twarzy i nosie z wypukłym profilem, którzy są przez niektórych innych polskich antropologów [np. Stołyhwo] określani jako "jaśni dynarczycy" lub przez zachodnich (Lebzelter, Coon) jako typ Noric.

Uznano  jednak że jasna (względnie jasnobrązowa) pigmentacja włosów (A-R) dyskwalifikuje z bycia reprezentantem typu dynarskiego (AH). I są to prostu przedstawiciele nordoidalnej frakcji typu subnordycznego (Al). Zresztą wypukły / garbaty profil nosa skorelowany z wąską twarzą występuje też i w typie nordycznym (A), więc czemu zakładać że nie taka kombinacja nie  mogła się zrealizować w mieszance z laponoidami.

Wg Michalskiego [1949] jedynie osobnicy o jasnych oczach, kasztanowatych / szatynowych (S-T) włosach i armenoidalnym profilu nosa (mocno wypukły / garbaty, dodatkowo silnie wydatny) mogą być zaliczeni do typu dynarskiego jako formy niedopigmentowane.

3. Ogólnie jest to typ jeden z najbardziej zróżnicowanych w klasyfikacji kierunku morfologiczno-porównawczego i określony jako polimorficzny (czyli o mocno różniących się frakcjach). Co nie dziwi gdyż jest mieszańcem dwóch bardzo kontrastowych morfologicznie typów elementarnych.

Występowanie:

Najpowszechniejszy typ w Polsce, wg Michalskiego [1949] w Polsce stanowi 47,6% (wśród przebadanych 36532 mężczyzn z całego kraju, dane dla Polski przedwojennej).

Typ subnordyczny (AL) należy do grupy typów centralnych. Występuje licznie w Europie Środkowej i Wschodniej i częściowo Europie Zachodniej kontynentalnej (za to dużo mniej licznie w Skandynawii i na Wyspach Brytyjskich).

składy typologiczne ( w nawiasach frakcje według liczebności, tam gdzie były podane)

Europa północna - u Lapończyków przeważa frackja laponoidalna, u Norwegów nordoidalna.

  • Lapończycy (♂) 38.2% (aL > al > Al)  - typ względnie najliczniejszy w serii
  • Laponki, płw Kola (♀)  27.8% (aL > al > Al) - typ względnie najliczniejszy w serii
  • Norwegia (♂)  8% (Al > al > aL)

Europa północno-zachodnia

  • Niemcy (♂) - Hanover 29,1%; Lubeck 23,5%, Brunswick 22.9%, Arnsberg  22.2%, Munster 16.4%;
  • Walia (♂) - 5%

Europa środkowa - we wszystkich seriach był względnie najliczniejszy.

  • Niemcy (obywatele Polski przedwojennej) dla (♂) - 57.1%
  • Polska (♂) - 47.6% (Al > aL > al)
  • Łużyczanki (♀) 46.2%
  • Ukraińcy z dawnej Galicji (♂) - 44.4%
  • Łużyczanie (♂) - 43.1% (Al >> aL > al)
  • region alpejski (Bawaria, Badenia, Tyrol, Szwajcaria - serie kraniologiczne XV-XIX wiek) (♂+♀) - 38.4%

Bałkany i Grecja 

  • Serbia (♂) 32.7% (Al >> al > aL) - typ względnie najliczniejszy w serii
  • Rumunia, Karpaty południowe  (♀)- 20.9% - typ względnie najliczniejszy w serii)
  • Rumunia, Karpaty południowe (♂) - 17.6%
  • Macedonia - 12.7%
  • Albania - 8.3%
  • Grecja, Kreta (♂) - 4.09% (Al > al > aL)
  • Grecja, płd. Peloponez (♂) - 3.79% ( |Al, aL| > al)

Turcy - na zachodzie Turcji jest dość liczny, może to potomkowie ludności muzułmańskiej przesiedlonej z Bałkanów w latach 20-tych?

  • Smyrna, zachodnia Turcja (♂) - 11.32% (al > Al > aL)
  • Kastamuni, północna Turcja  (♂) - 5.88% (al > Al)
  • Bursa, płn-zachodnia Turcja (♂) - 3.92% (Al)
  • Anatolia, środkowa Turcja (♂) - 3.64% (al)
  • Konya, środkowo-południowa Turcja (♂) - 3.57% (al, Al)

Środkowa Azja

  • Tadżykistan (♂) 3.5%

BIBLIOGRAFIA:

  1. Dębiński Z.,Kozieł T., Niziałek Z., Antroposkopia kryminalistyczna. Podstawy rysopisu człowieka, 1994
  2. Kapica Z., Różnicowanie się składów antropologicznych ludności Kujaw w czasie od neolitu do współcześności na podstawie materiałów z terenu powiatu włocławskiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 34, z. 2, 1968, s. 325-339 (link do fragmentu)
  3. Kapica Z., Szkice z antropologii historycznej Polski i ziem ościennych: Serie neolityczne, Tom 1, 1958
  4. Kapica Z., Z badań łódzkiego ośrodka antropologicznego nad taksonomicznym zróżnicowaniem procesu migracji [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 51-80 (zobacz link do fragmentu)
  5. Kapica Z., Zagadnienia antropologiczne [w:] red. Głębowicz B., Monografia Brześcia Kujawskiego, 1970 (link do fragmentu)
  6. Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
  7. Michalski I., Die Jugoslaven der Dalmatnischen küsten. Beitrag zur kraniologie der Südslaven, 1936
  8. Michalski I., From the studies in the Anthropological Structure of the German Nation (North-western Germany), Bulletin de la societe des sciences et des lettres de Łódź, classe III des sciences mathematiques et Naturelles, vol IX, 6, 1958
  9. Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu), Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953 link
  10. Michalski I., STRUKTURA - ANTROPOLOGICZNA POLSKI W ŚWIETLE MATERIAŁÓW WOJSKOWEGO ZDJĘCIA ANTROPOLOGICZNEGO. The anthropological structure of Poland in light of the Polish War-Office's materials., 1949 link
  11. Michalski T. W., Studia nad strukturą antropologiczną krajów alpejskich, 1956
  12. Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru, Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
  13. Orczykowska Z., Próba skonstruowania klucza antropologicznego na podstawie klasyfikacji Michalskiego,  Przegląd Antropologiczny, t. 22, z.1, 1956, s. 212-229
  14. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Łemków, 1962
  15. Wierciński A., Analiza antropologiczna serii czaszek wiślickich z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego przy ulicy Batalionów Chłopskich. Wykopaliska w latach 1958 - 1959 [w:] red. Budkowa Z., Odkrycia w Wiślicy, 1963, s. 273-294
  16. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link

tylko składy typologiczne - wszystkie określiłiem metoda morfologiczno-porównawczą na bazie podanych tam materiałów indywidualnych

  1. Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260
  2. Luschan F., Beiträge zur Anthropologie von Kreta [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 45. Jahrg., H. 3 (1913), s. 307-393
  3. Schiff F., Beiträge zur Anthropologie des südlichen Peloponnes. (Die Mani.) [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 46. Jahrg., H. 1 (1914), s. 14-40

Odpowiedniki w innych typologiach:

  • Czekanowski - typ subnordyczny
  • Hooton  - podrasa wschodniobałtycka  (częsciowo za względu na wskaźnik główny)
  • Lundman - rasa wschodnio-bałtycka (częsciowo za względu na wskaźnik główny)
  • Eickstedt - rasa wschodnioeuropejska (częsciowo za względu na wskaźnik główny i fizjonomię bardziej odpowiada frakcji laponoidalnej aL)
  • Deniker - cześciowo rasa wschodnia jako odpowiednik frakcji pośredniej / laponoidalnej, oraz podrasa sub-adriatycka jako odpowiednik frakcji nordoidalnej

 Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
  4. Najważniejsze zakresy zmienności, służące do różnicowania z innymi typami, podane są w sekcji "Główne cechy". Podane w dalszym opisie średnie dla cech mają znaczenie informacyjne.

 


Typ mieszany bardzo zróżnicowany (polimorficzny) ze względu na kontrastowość morfologiczną typów elementarnych rodzicielskich. Poniższa galeria to ukazuje.

 Przykład 1. Kapica Z., Różnicowanie się składów antropologicznych ludności Kujaw w czasie od neolitu do współcześności na podstawie materiałów z terenu powiatu włocławskiego, Przegląd Antropologiczny, t. 34, z. 2, 1968, s. 325-339

typ subnordyczny (AL) - Polska

Typ subnordyczny (AL)

 

Przykład 2. Kapica Z., Różnicowanie się składów antropologicznych ludności Kujaw w czasie od neolitu do współcześności na podstawie materiałów z terenu powiatu włocławskiego, Przegląd Antropologiczny t. 34, z. 2, s. 325-339

typ subnordyczny (AL) - Polska

Typ subnordyczny (AL)

 

Przykład 3. Becker M., Struktura antropologiczna powiatu płockiego, Notatki Płockie t. 15, nr 3(57), 1970

typ subnordyczny (AL) - Polska

Typ subnordyczny (AL)

 

Przykład 4. Łuczak B., Ludnośc Alp Transylwańskich pod względme antropologicznym, Przegląd Antropologiczny t.37, z. 1, 1971, s. 199-210

Typ subnordyczny (AL)

typ subnordyczny (AL)

 

Przykład 5. Mała Encyklopedia Powszechna PWN, 1959

Typ subnordyczny (AL) - przykład z tablicy nr 26 "Człowiek - typy antropologiczne"

al-enc

 

Przykład 6. Kapica Z., Z badań łódzkiego ośrodka antropologicznego nad taksonomicznym zróżnicowaniem procesu migracji, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 51-80

typ subnordyczny (AL) - Polska

Typ subnordyczny (AL)

 

Podtyp / frakcja nordoidalna [75% A, 25% L] - głowa krótka, osobnicy o twarzy wąskiej lub średnioszerokiej i nosie wąskim, pigmentacja jasna lub dysharmonijna (ciemne włosy / jasne oczy, rzadko odwrotnie)

 Przykład 6. Michalski I., Fotografie 50 osobników omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 2, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 171.6; wskaźnik główny: 84.7 (głowa krótka); wskaźnik twarzy całkowity - 87.2 (wąskawa); wskaźnik nosowy - 67.9 (dość wąski);

wskaźnik górnotwarzowy - 51.8 (dość niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 88.125 (jarzma dośc wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 43.08 (niskawy)

profil nosa: prosty; oprawa oka: fałda powiekowa dość słaba; stopień wystawania kosci policzkowych: słabo;

kolor oczu - 8 (zielonawo-niebieskie); kolor włosów - T (szatynowe);  kształt włosów: falujące bardzo słabo;   kolor skóry - matowobiała;

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 189, szerokość głowy [eu-eu] - 160; szerokość twarzy [zy-zy] - 141  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 123; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 73; wysokość nosa [n-ns] - 53; szerokość nosa [al-al] - 36

typ subnordyczny (AL), frakcja nordyczna - Polska

typ subnordyczny (AL)

 

Przykład 7. Michalski I., Fotografie 50 osobników omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 2, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 167.9; wskaźnik główny: 86.4 (głowa krótka); wskaźnik twarzy całkowity - 84.9 (szerokawa); wskaźnik nosowy - 65.4 (wąski);

wskaźnik górnotwarzowy - 51.8 (dość niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 87.42 (jarzma wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 44.06 (niskawy)

profil nosa: prosty; oprawa oka: fałda powiekowa dość słaba; stopień wystawania kosci policzkowych: słabo;

kolor oczu - 9 (szare); kolor włosów - K (jasnoblond);  kształt włosów: proste gładkie;   kolor skóry - żółtawobiała

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 184, szerokość głowy [eu-eu] - 159; szerokość twarzy [zy-zy] - 139  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 118; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 72; wysokość nosa [n-ns] - 52; szerokość nosa [al-al] - 34

budowa: a;

typ subnordyczny (AL), frakcja nordyczna - Polska

typ subnordyczny (AL)

 

Przykład 8. Becker M. i Łuczak B., Migracje żeńskie powiatów płockiego i sierpeckiego, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 39-49

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost: 165.1 cm, wskaźnik główny: 84.9 (głowa krótka); wskaźnik twarzy całkowity: 85.9 (szerokawa); wskaźnik nosowy: 63.5 (wąski);

kolor skóry: biała; kolor oczu: 9 (szare); kolor włosów: P (ciemnoblond); ukształtowanie powieki górnej: fałda powiekowa słaba

Typ subnordyczny (AL), frakcja nordyczna -Polska

typ sunordyczny (AL)

 

Przykład 9. Michalski I., Fotografie 50 osobników omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 2, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 180.4; wskaźnik główny: 83.2 (głowa krótka); wskaźnik twarzy całkowity - 87.1 (wąskawa); wskaźnik nosowy - 62.7 (wąski);

wskaźnik górnotwarzowy - 53.1 (niskawe twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 96.07 (jarzma dość szerokie w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 46.09 (wysokawy)

 profil nosa: garbaty silnie; oprawa oka: fałda powiekowa; stopień wystawania kosci policzkowych: niewystające;

kolor oczu - 14 (niebieskie); kolor włosów - R (kasztanowate);  kształt włosów: proste gładkie;   kolor skóry - żółtawopłowa jasna

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 184, szerokość głowy [eu-eu] - 153; szerokość twarzy [zy-zy] - 147  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 128; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 78; wysokość nosa [n-ns] - 59; szerokość nosa [al-al] - 37;

budowa: la

typ subnordyczny (AL), frakcja nordyczna - Polska (przez innych antropologów byłby klasyfikowany jako typ Noric)

typ subnordyczny (AL)

 

 

 Podtyp / frakcja pośrednia [50% A, 50% L] - głowa krótka, rzadko krótkawa (80-82), osobnicy o twarzy szerokiej i nosie wąskim, pigmentacja dysharmonijna (ciemne włosy / jasne oczy, rzadko odwrotnie) lub jasna

Przykład 10. Michalski I., Fotografie 50 osobników omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 2, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 160; wskaźnik główny: 87.7 (głowa bardzo krótka); wskaźnik twarzy całkowity - 80.3 (szeroka); wskaźnik nosowy - 61.8 (wąski)

wskaźnik górnotwarzowy - 50.4 (dość niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 87.26 (jarzma wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 50 (wysoki)

profil nosa: falisty; oprawa oka: fałda powiekowa słaba;stopień wystawania kosci policzkowych: niewystające;

kolor oczu - 13 (szaroniebieskie); kolor włosów - T (szatynowe);  kształt włosów: falujące;   kolor skóry - żółtawobiała

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 179, szerokość głowy [eu-eu] - 157; szerokość twarzy [zy-zy] - 137  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 110; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 69; wysokość nosa [n-ns] - 55; szerokość nosa [al-al] - 34;

budowa: p

typ subnordyczny (AL), frakcja pośrednia - Polska

Typ subnordyczny (AL)

 

Przykład 11. Michalski I., Fotografie 50 osobników omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 2, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 163.1; wskaźnik główny: 84.5 (głowa krótka); wskaźnik twarzy całkowity - 78.1 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy - 68.6 (dość wąski);

wskaźnik górnotwarzowy - 50.7 (dość niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 89.02 (jarzma wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 44.73 (niskawy)

profil nosa: niemal prosty; oprawa oka: fałda powiekowa dość silna; stopień wystawania kosci policzkowych: niewystające;

kolor oczu - 14 (niebieskie); kolor włosów - R (kasztanowate);  kształt włosów: proste gładkie;   kolor skóry - biała

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 194, szerokość głowy [eu-eu] - 164; szerokość twarzy [zy-zy] - 146  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 114; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 74; wysokość nosa [n-ns] - 51; szerokość nosa [al-al] - 35;

Dodatkowo w skali Coona rozmiar głowy bardzo duży - 358 (długość + szerokość)

budowa: la;

typ subnordyczny (AL), frakcja pośrednia - Polska

 typ subnordyczny

 

 

 

Podtyp / frakcja laponoidalna [25% A, 75% L] - głowa krótka, osobnicy o twarzy przeważnie szerokiej i nosie zawsze co najmniej średnio szerokim, pigmentacja dysharmonijna (ciemne włosy / jasne oczy, rzadko odwrotnie) lub rzadziej jasna

  Przykład 14. Michalski I., Fotografie 50 osobników omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 2, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 166.0; wskaźnik główny: 85.3 (głowa krótka); wskaźnik twarzy całkowity - 80.4 (twarz szeroka); wskaźnik nosowy - 78.3 (dość szeroki);

wskaźnik górnotwarzowy - 59.9 (wysokie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 91.39 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik wysokości nosa: 41.41 (dość niski)

profil nosa: wklęsły; oprawa oka: fałda powiekowa oraz hotentocka dość słaba; stopień wystawania kosci policzkowych: słabo;

kolor oczu - 13 (szaroniebieskie); kolor włosów - T (szatynowe);  kształt włosów: proste;   kolor skóry - matowobiała

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 177, szerokość głowy [eu-eu] - 151; szerokość twarzy [zy-zy] - 138  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 111; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 69; wysokość nosa [n-ns] - 46; szerokość nosa [al-al] - 36;

typ subnordyczny (AL), frakcja laponoidalna - Polska

typ subnordyczny (AL)

 

 

Materiał kostny

Przykład 1. Wokroj F., Fotografie 50 czaszek z Ostrowa Lednickiego omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 3, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 83.6; wskaźnik twarzy całkowity - 87.2; wskaźnik górnotwarzowy - 50.8; wskaźnik nosowy - 45.3; wskaźnik oczodołowy [♂f] 74.4; wskaźnik wysokościowo-długościowy: 76.5; wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 78.4

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

Czaszka typu subnordycznego - frakcja Al (nordyczna)

czaszka typu subnordycznego

 

Przykład 2. Wokroj F., Fotografie 50 czaszek z Ostrowa Lednickiego omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 3, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 82.4; wskaźnik twarzy całkowity - 83; wskaźnik górnotwarzowy - 46.8; wskaźnik nosowy - 51; wskaźnik oczodołowy [♂f] 74.4; wskaźnik wysokościowo-długościowy: 73.1; wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 80

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

Czaszka typu subnordycznego - frakcja aL (laponoidalna)

Typ subnordyczny (AL)

 

Przykład 3. Wokroj F., Fotografie 50 czaszek z Ostrowa Lednickiego omawianych na konferencji metodologicznej i typologicznej (album), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 3, 1955

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik główny: 82.1; wskaźnik twarzy całkowity - 77.4; wskaźnik górnotwarzowy - 48.1; wskaźnik nosowy - 52; wskaźnik oczodołowy [♂f] 76.9; wskaźnik wysokościowo-długościowy: 76.0; wskaźnik ciemieniowo-potyliczny: 76.9

Określony typologicznie w pracy: Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953

Czaszka typu subnordycznego - frakcja aL (laponoidalna)

Typ subnordyczny (AL)

 

Przykłady wykrzyżowania się typu subnordycznego (AL), względnie przykłady potomstwa rodziców w typie AL, na przykładzie realnie przebadanych antropometrycznie rodzin

Przykłady 1-9. Michalski I., Struktura antropologiczna Polski, 1949

Zobacz więcej o zasadach krzyżowania się ras i typów mieszanych według kierunku morfologiczno-porównawczego.

al-rodzina1

al-rodzina2

al-rodzina3

al-rodzina4