Rasa sudańska (S)

Jedna z ras w typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego. Odmiana czarna. Rasa sudańska (względnie typ elementarny sudański) oznacza się symbolem S. In English: Sudanese race (S).

U Czekanowskiego odpowiada mu rasa, bądź typ nigrycki.

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

Frakcje:

Występuje dwie frakcje

  • centralna Ss (wzrost 174 - x, wskaźnik głowy x-74) 
  • frakcja peryferyjna sS (jedna lub obie cechy: wzrost 170-173 i wskaźnik głowy 75-76).

Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tej rasy (mimo posiadania innych wyżej wymienionych):

  • brunatna ( i jaśniejsza) skóra
  • krótkie nogi
  • słaby prognatyzm
  • fałda mongolska
  • wydatny nos
  • kędzierzawe (tym bardzije faliste) włosy
  • mocne owłosienie ciała

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tej rasy.

wzrost i budowa:

  • wzrost bardzo wysoki,  (170-x), wg Henzla przeciętnie 180 cm; górna granica wzrostu może być bardzo wysoka (przeszło 2 metry)

głowa / czaszka:

oczodoły:

twarz:

nos:

usta:

  • wargi wywinięte, średnio grube
  • o kolorze szarawym

oczy:

włosy:

skóra:

  • kolor skóry: bardzo ciemna, dla (♂) 30.4 (30) i dla (♀) 30.5 (31-29)

owłosienie:

Występowanie:

Jest to charakterystyczny element ludności płd. Sudanu ale jego wpływy zaznaczają się też w środkowej Afryce i sięgają do rejonu Wielkich Jezior.  Jego domieszki występują też w Afryce zachodniej (raczej w strefie Sahelu).

 składy typologiczne:

  • Mali - (♂) 14.3%
  • Niger (plemię Fulbe) - (♂+♀) 10%
  • Nigeria+Niger (plemię Hausa) - (♂+♀) 6%
  • Nigeria+Niger (plemię Joruba) - (♂+♀) 5.3%
  • Zimbabwe (Batonga) - (♀) 5%
  • Kongo (Kwilu) - (♂) 4.5%
  • Mozambik - (♂) 2.9%
  • RPA (Zulusi) - (♂) 2.1%
  • Czad (południowy) - (♂+♀) 1%

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy mieszane tej rasy, według liczebności):

zachodnia Afryka

  • Niger (plemię Fulbe) - (♂+♀) 50% (ES > SX > |S, QS, HS | )
  • Mali - (♂) 42.1% (KS > S > | ES, HS, NS, QS | )
  • Nigeria+Niger (plemię Hausa) - (♂+♀) 33.3% (SX > NS > | S, BS | > QS > ES > KS > ZS)
  • Nigeria+Niger (plemię Joruba) - (♂+♀) 31.2% (SX > NS > OS > ES > | KS, BS |  >QS)
  • Nigeria (plemię Ibo) - (♂+♀) 24.5% (OS > SX > | ES, HS | > | QS, BS | )
  • Ghana i Togo - (♂) 23.6% (OS > SX > ES > LS > | BS, KS, HS, NS, ZS | )

środkowa Afryka

  • Kongo (Kwilu) - (♂) 30.9% (NS > OS > S > ST > BS > KS)
  • Czad (środkowy) - (♂+♀) 21.7% (OS > SX > ES > BS > | KS, NS | > QS > | S, HS, ST | )
  • Republika Środkowoafrykańska - (♂) 14.7% (ES > HS > BS > OS > KS > SX > NS)

południowa Afryka

  • Mozambik - (♂) 35.3% (SX > ES > KS > | BS, OS | >  | QS, NS,  HS, S | )
  • Mozambik (♀) 33.3% (ES, KS)
  • RPA (Zulusi) - (♂) 31.33% (SX > ES > ST > KS > OS > NS  > | S, BS | )
  • Zimbabwe (Batonga) - (♀) 30% (SX > BS > NS > S)
  • Zimbabwe (Batonga) - (♂) 28.3% (SX < | KS, ES, BS | > NS > QS)
  • RPA (Zulusi) - (♀) 17.4% (SX > | OS > ST, QS, BS | )

wschodnia Afryka

  • Somalia - (♂+♀) 27.6% (KS > ES > HS > BS > ZS)
  • Etiopia - (♂+♀) 17.4% (nie mam podziału na typy, zapewne ES i KS głównie)
  • Sudan (głównie północny i środkowy, jako całość w dawnych granicach) - (♂) 12% (KS > ES > HS > BS > ZS > | MS, QS | )

północna Afryka

  • Egipt (♂) - 0.7% (ES > | AS, KS, HS | )
  • Libia (Cyrenajka) 0.2% (ES, KS)

BIBLIOGRAFIA:

  1. Henzel T., Badania struktury rasowej ludności Afryki Środkowej, 1963
  2. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
  3. Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971, s. 184-199
  4. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957
  5. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
  6. Michalski I., Typy antropologiczne Egiptu, Człowiek w czasie i przestrzeni : kwartalnik PTA, 1958, Tom 1, zeszyt 4, s. 192-203
  7. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63
  8. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
  9. Wierciński A., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis, Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link

tylko składy typologiczne / rasowe:

  1. Becker M., Typy antropologiczne Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 480-483
  2. Grabowska J., Uwagi dotyczące składów rasowych niektórych szczepów Sudanu Zachodniego, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 495-498
  3. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962
  4. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt [w:] Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, s. 209-238, 1964
  5. Różbicka-Biernat L., Somalijczycy w świetle badań antropologicznych, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 490-494
  6. Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, z. 40, 1970, s. 123-148
  7. Stolarczyk H., Przyczynek do antropologii ludności południowego Nigru, [w:] Badania populacji ludzkich, UAM w Poznaniu, ser. Antropologia nr 4, 1976,s. 169-178
  8. Stolarczyk H., Z badań antropologii Sudańczyków, Przegląd Antropologiczny, t. 35 z. 2, 1969, s. 484-490
  9. Stolarczyk H., Zróżnicowanie antropologiczne niektórych szczepów Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1978, s. 307-315

Odpowiedniki w innych typologiach:

rasa nigrycka w typologii Czekanowskiego

rasa sudańska (Sudanidzi) u Eickstedta i za nim Lundmana, oznacza trochę inny morfotyp, bliższy raczej mieszanemu typowi subekwatorialnemu (SX)

 Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
  4. Najważniejsze zakresy zmienności, służące do różnicowania z innymi typami, podane są w sekcji "Główne cechy". Podane w dalszym opisie średnie dla cech mają znaczenie informacyjne.

 


Przykład 1. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999

Rasa sudańska (S)

Typ sudański (S)

 

Przykład 2. Cipriani L., Osservazioni antropometriche su indigeni asiatici e africani [w:] Archivio per l'Antropologia e la etnologia, vol LX-LXI, 1932, s. 57-105

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 159; wskaźnik główny 72 (głowa bardzo długa); wskaźnik twarzy całkowity - 75.6 (twarz wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy - 105.4 (wybitnie szeroki) nos;

wskaźnik wys-dług. - 66.3;  wskaźnik wys-szer. - 92.1;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 97.1;  wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 131.1;  wskaźnik górnotwarzowy - 52.8; wskaźnik ust - 48.1; wskaźnik wysokości nosa - 36.3; 

kolor skóry - 30 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 1 ciemnopiwne); kolor włosów - ciemne

Określony w pracy: Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971, s. 184-199

Rasa sudańska (S), kobieta z plemienia Batonga (Zimbabwe)

rasa sudańska (S)

 

Przykład 3. Cipriani L., Osservazioni antropometriche su indigeni asiatici e africani [w:] Archivio per l'Antropologia e la etnologia, vol LX-LXI, 1932, s. 57-105

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 171; wskaźnik główny 75 (głowa długa); wskaźnik twarzy całkowity - 76.9 (twarz wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy -  89.6 (szeroki / bardzo szeroki nos);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 100;  wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 124.1;  wskaźnik górnotwarzowy - 58.5; wskaźnik wysokości nosa - 43.6

Określony w pracy: Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971, s. 184-199

Rasa sudańska (S), Mozambik

rasa sudańska (S)

 

 

Przykład 4. Cipriani L., Osservazioni antropometriche su indigeni asiatici e africani [w:] Archivio per l'Antropologia e la etnologia, vol LX-LXI, 1932, s. 57-105

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 175.5; wskaźnik główny 71.2 (głowa bardzo długa); wskaźnik twarzy całkowity - 76.8 (twarz wybitnie szeroka); wskaźnik nosowy - 93.4 (bardzo szeroki) nos;

wskaźnik wys-dług. - 68.6;  wskaźnik wys-szer. - 96.4;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 97.8;  wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 118.8;  wskaźnik ust - 44.6; wskaźnik wysokości nosa - 43.39; 

kolor skóry - 28 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 1 ciemnopiwne); kolor włosów - ciemne

Określony w pracy: Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63

Rasa sudańska (S), Zulu (RPA)

Typ sudański (S)

 

Przykład 5. Seligmann, C. G., The Physical Characters of the Nuba of Kordofan [w:] The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, Vol. 40 (Jul. - Dec., 1910), s 505-524

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 177.2; wskaźnik główny 75.76 (głowa dość długa); wskaźnik twarzy całkowity - 75.54 (twarz wybitnie szeroka); wskaźnik górnotwarzowy - 41 (sskrajnie niske lico); wskaźnik nosowy - 102.38 (wybitnie szeroki) nos;

Rasa sudańska (S) - plemię Nuba (Sudan południowy

 ss5