Typ turański (HM)

W typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego typ mieszany, międzyodmianowy (biało-żółty) między rasami armenoidalną (H) i mongoloidalną (M). Typ turański oznacza się symbolem HM. In English: Turanian type (HM).

Jeden z tzw. typów "turańskich" - czyli występujących najczęściej w Azji Centralnej.

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

  • wzrost  średni do wysokiego
  • głowa bardzo brachycefaliczna  (85-x)
  • skrajnie duża wysokość głowy
  • oczodoły wysokie
  • twarz od szerokiej do wąskiej (zależnie od frakcji), często wysokie i mniej lub bardziej wystające kości policzkowe, niekiedy mezognatyzm i/lub prognatyzm zębodołowy i przypłaszczenie twarzy
  • nos od wąskiego do szerokiego (zaleznie od frakcji), profil różny
  • oczy ciemne, z rzadka piwnozielonawe (1-7); przeważnie szpara oczna wąska i/lub ukośna; silna fałda powiekowa, często ślad fałdy mongolskiej lub pełna fałda mongolska
  • włosy ciemne  (U-Y), od prostych sztywnych do lekko falistych
  • skóra  od płowej do żółtawośniadej
  • słabe owłosienie ciała
  • jest to jak gdyby mocno zmongolizowany odpowiednik typu alpejskiego (HL)

Różnice z innymi typami:

  • W porównaniu z typem mongoloidalnym (M) obecność (zależnie od frakcji) twarzy średnich i wąskich, oraz bardziej wydatnych, wąskich i wypukłych / garbatych nosów (też zależnie od frakcji).  Bardziej europeidalna fizjonomia czyli mniejsze nasilenie cech odmiany żółtej (wymienione niżej).
  • Od typu armenoidalnego (H) odróżniają go (z reguły nie wszystkie naraz) cechy odmiany żółtej: wysokie i wystające kości jarzmowe; przypłaszczenie twarzy / nosa; mezognatyzm / prognatyzm zębodołowy;  wąska i ukośna szpara oczna; ślad lub pełna fałda mongolska; żółtawy odcień skóry; proste, sztywne włosy; słabe owłosienie ciała; poza tym występowanie nosów (zależnie od frakcji) co najmniej średnioszerokich (70-x).
  • W porównaniu z typem alpejskim (który ma takie same wymiary i nawet frakcje) znaczne nasilenie cech odmiany żółtej (jak wyżej), wysokie oczodoły i na przykładzie materiału tadżyckiego oba te typy różniły się znacznie wskaźnikiem wysokościowo-długościowym (u HM przeciętnie znacznie wyższy )
  • W porównaniu z frakcjami pośrednią i laponoidalną typu zachodnioazjatyckiego (KL) większe nasilenie cech odmiany żółtej (jak wyżej).
  • W porównaniuz typem (KM) krótsza głowa.

Frakcje:

  • frakcja armenoidalna (Hm) - twarz co najmniej średnio szeroka (84-x), nos wąski (x-69)
  • frakcja pośrednia (hm) - twarz szeroka (x-83), nos wąski (x-69)
  • frakcja mongoloidalna  (hM) - twarz różna (x-x), nos co najmniej średnio szeroki (70-x)

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.

wzrost i budowa:

  • wzrost: średni, rzadziej wysoki lub niski dla (♂, Tadżykistan) 165 cm (155-179) - średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w wielu populacjach, jest na pewno wyższy

głowa / czaszka:

twarz:

nos:

górna szczęka; usta:

  • mezognatyzm / prognatyzm zębodołowy często występuje

oczodoły:

oczy:

  • kolor oczu: najczęściej ciemne, rzadko zielonawopiwne, co zdarza się czasem u typu armenoidalnego (1-7)
  • szpara oczna: przeważnie wąska i pozioma, rzadziej ukośna
  • oprawa oka: przeważnie silna fałda powiekowa; często ślad fałdy mongolskiej lub pełna wersja

włosy:

skóra:

  • kolor skóry:od płowej do śniadej, czasem w odcieniach żółtawych

Występowanie:

Typ (HM) stanowi odpowiednik typu (HL) gdzie zamiast składnika laponoidalnego jest mongoloidalny. Co daje w rezultacie nasilone cechy odmiany żółtej w fizjonomii (np. fałda mongolska) i dużo częściej bardzo ciemną pigmentację. Pod względem zakresów wskaźników poszczególnych frakcji są identyczne.

Typ turański (HM) należy do grupy typów wschodnich.

Jak nazwa wskazuje że  jest też jednym z typów "turańskich", czyli typów mieszanych biało-żółtych występujących głównie w dawnej, radzieckiej Azji Centralnej i terenach przyległych jak północny Afganistan i Sinkiang. Są to jeszcze typy: AZ, AM, EZ, EM, KQ, KZ, KM - niedługo będą opisane.

Centrum jego występowania znajduje się w południowej Azji Centralnej - głównie Tadżykistan i Uzbekistan (poza Turkmenistanem gdzie jest stosunkowo nieliczny, gdyż przeważa tam pośrednio- i długogłowość). Poza tym jego wpływy spotyka się w północnym Afganistanie, chińskim Sinkiangu, wśród  ludności północnego Kaukazu turko-tatarskiego pochodzenia (Nogajowie, Karaczajowie, Bałkarzy). Jak też wśród Tatarów z Europy Środkowo-Wschodniej (Tatarzy Powołża, Krymu, rumuńskiej i bułgarskiej Dobrudży, Tatarzy polscy i litewscy).

W związku z ekspansją turecką dotarł też w nielicznych ilościach na Bliski Wschód, do Azji Mniejszej i do północnej Afryki.

Antropolodzy radzieccy umieszczali to co kierunek morfologiczno-porównawczy uważał za typ (HM) jako południową część rasy południowosyberyjskiej (głóny element ludów tureckich północnej Azji Centrlnlej) lub jako bardziej mongoloidalne elementy w typach pamiro-fergańskim i środkowoazjatyckiego międzyrzecza (południowa Azja Centralna).

Antropolodzy węgierscy z kolei wyróżniali w składzie populacji Węgier typ turański (turanid) i turanoidalny (turanoid) oraz ich różne formy mieszane (głównie z typem pamirskim), jako ślad wschodniego, stepowego pochodzenia Węgrów (być może kiedyś je opisze dokładniej).

W Polsce śladowe ilości da się zaobserwować zapewne głównie wśród polskich Tatarów.

Jedyny skład typologiczny jaki wykazał obecnośc tego typu, to przedwojenna próba 2045 meżczyzn z Warszawy i okolic [Krasnodębska, 1969]. W Warszawie było 0,3% typu HM, w powiecie warszawskim 0.2%, czyli kilka osób.

Dla porównania:

  • Tadżykistan (Pamir) - 11%
  • Mongolia (m) - 6% i dla (♀) 2.2% (doliczyłem do HM błędnie określony w tej serii typ HZ)
  • Rumunia (Karpaty południowe) dla (♀) - 2%
  • Libia (Cyrenajka) dla (♂+♀) 0.1%
  • Egipt (♂) - 0.1%

Odpowiedniki w innych typologiach:

BIBLIOGRAFIA:

  1. Kransodębska I., Struktura antropologiczna mężczyzn z Warszawy i okolic w okresie międzywojennym [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 77, 1969
  2. Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
  3. Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Zoologica et Anthropologica, t. 4, 1986, s. 79-138
  4. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, 1964, s. 209-238
  5. Michalski T. W., Studia nad strukturą antropologiczną krajów alpejskich, 1956
  6. Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru [w:]  Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
  7. Stolarczyk H., Charakterystyka typów antropologicznych Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 44, 1971, s. 107-139
  8. Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 40, 1970, s. 123-148

 Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)

podtyp / frakcja armenoidalna Hm (około 75% H i 25% M) - twarz co najmniej średnio szeroka (♂ 84-x; k 82-x), nos wąski (x-69)

Przykład 1. Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 169.5;  wskaźnik główny: 87.23 (bardzo krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 85.98 (średnio szeroka twarz); wskaźnik nosowy:  50.76 (nos wybitnie wąski);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 69.68 (głowa wysoka);  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 79.87 (głowa niezbyt spłaszczona od góry); 

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 95.73 (jarzma dość szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 48.14 (dość nwysoki nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 78.98 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu (Martin):  3 (średniobrązowe); kolor włosów (Fischer) - 27 (czarne).

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 188, szerokość głowy [eu-eu] - 164; wysokość głowy [t-v] - 131; szerokość twarzy [zy-zy] - 157; wysokość twarzy [n-gn] - 135; szerokość żuchwy [go-go] - 124; wysokość nosa - 65; szerokość nosa - 33

Typ turański (HM), frakcja armenoidalna -  Turcja

Typ turański (HM)

 Przykład 2. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 170.3;  wskaźnik główny: 87.7 (bardzo krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 92.36 (wąska twarz); wskaźnik nosowy:  60.34 (nos wąski);
 
wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 71.34 (średnio szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 87.8 (jarzma wąskie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 43.6 (niskawy nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 79.86 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  8 w skali Martina-Schulza (zielonawopiwne); kolor włosów - X (czarnobrązowe).

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 187, szerokość głowy [eu-eu] - 164; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 117; szerokość twarzy [zy-zy] - 144; wysokość twarzy [n-gn] - 133; szerokość żuchwy [go-go] - 115; wysokość nosa - 58; szerokość nosa - 35;

Typ turański (HM), frakcja armenoidalna   - Bułgaria (Tatar z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ pamiro-turanid.
Typ turański (HM)
 
 
Przykład 3. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 156.8;  wskaźnik główny: 90.22 (wybitnie krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 83.8 (średnio szeroka twarz); wskaźnik nosowy:  61.11 (nos wąski);
 
wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 73.24 (szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 90.44 (jarzma wąskie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 45.37 (wysokawy nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 78.87 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  14 w skali Martina-Schulza (ciemnobrązowe); kolor włosów - X (czarnobrązowe).

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 174, szerokość głowy [eu-eu] - 157; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 115; szerokość twarzy [zy-zy] - 142; wysokość twarzy [n-gn] - 119; szerokość żuchwy [go-go] - 112; wysokość nosa - 54; szerokość nosa - 33;

Typ turański (HM), frakcja armenoidalna   - Bułgaria (Tatarka z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ turano-pamirid.
 
 Typ turański (HM)
 
 
Przykład 4. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 157;  wskaźnik główny: 89.88 (bardzo krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 86.62 (wąska twarz); wskaźnik nosowy:  58.49 (nos bardzo wąski);
 
wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 70.86 (średnio szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 93.77 (jarzma średnio szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 43.44 (wysokawy nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 74.46 (wąska żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  14 w skali Martina-Schulza (ciemnobrązowe); kolor włosów - Y (czarne).

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 168, szerokość głowy [eu-eu] - 151; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 107; szerokość twarzy [zy-zy] - 141; wysokość twarzy [n-gn] - 122; szerokość żuchwy [go-go] - 105; wysokość nosa - 53; szerokość nosa - 31;

Typ turański (HM), frakcja armenoidalna   - Bułgaria (Tatarka z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ pamiro-turanid.
 Typ turański (HM)
 

 podtyp / frakcja pośrednia hm (około 50% H i 50% M) - twarz szeroka (♂ x-83; ♀ x-81), nos wąski (x-69)

Przykład 5. Henkey G., A Magyarsag es mas Karpat-Medencei nepek etnikai embertani vizsgalata, 2002

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 172.1; wskaźnik główny - 86.02 (krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 79.87 (twarz szeroka); wskaźnik nosowy - 68.51 (nos wąski);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.12 (jarzma szerokawe w stosunku do głowy);  wskaźnik jarzmowo-żuchwowy - 77.18 (żuchwa średnio szeroka w stosunku do twarzy);  wskaźnik wysokości nosa - 45.37 (nos wysokawy);

kolor oczu - 15 (w skali Martina-Schulza) - ciemnobrązowe; kolor włosów - W (ciemnobrązowe)

Typ turański (HM) - frakcja pośrednia - Węgry. Określony przez Henkeya jako turanid.

 Typ turański (HM)

 

Przykład 6. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 167.8;  wskaźnik główny: 85.18 (krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 82.66 (szeroka twarz); wskaźnik nosowy:  66.07 (nos dość wąski);
 
wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 68.32 (wąskie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 93.16 (jarzma szerokawe w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 45.16 (wysokawy nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 80.66 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  13 w skali Martina-Schulza (średniobrązowe); kolor włosów - Y (czarne).

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 189, szerokość głowy [eu-eu] - 161; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 110; szerokość twarzy [zy-zy] - 150; wysokość twarzy [n-gn] - 124; szerokość żuchwy [go-go] - 121; wysokość nosa - 56; szerokość nosa - 37;

Typ turański (HM), frakcja pośrednia   - Bułgaria (Tatar z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ turanid. Bardzo dużewymiary szerokościowe głowy, twarzy i żuchwy.

 Typ turański (HM)

 

Przykład 7. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 163.3;  wskaźnik główny: 85.47 (krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 81.69 (szeroka twarz); wskaźnik nosowy:  65.38 (nos wąski);
 
wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 73.20 (szerokiee czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 92.81 (jarzma średnio szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 44.82 (niskawy nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 77.46 (średnio szeroka żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  14 w skali Martina-Schulza (ciemnobrązowe); kolor włosów - X (czarnobrązowe).

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 179, szerokość głowy [eu-eu] - 153; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 112; szerokość twarzy [zy-zy] - 142; wysokość twarzy [n-gn] - 116; szerokość żuchwy [go-go] - 110; wysokość nosa - 52; szerokość nosa - 34;

Typ turański (HM), frakcja pośrednia   - Bułgaria (Tatarka z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ turanid.

 Typ turański (HM)

 

podtyp / frakcja mongoloidalna  hM (około 25% H i 75% M) - twarz różna, najczęściej szeroka; nos zawsze co najmniej średnio szeroki (70-x)

Przykład 7. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 173.8;  wskaźnik główny: 84.29 (krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity:  75 (wybitnie szeroka twarz); wskaźnik nosowy:  76 (nos szerokawy);
 
wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 71.42 (średnio szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 94.4 (jarzma szerokawe w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 43.85 (niskawy nos); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 78.94 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  12 w skali Martina-Schulza (jasnobrązowe); kolor włosów - Y2 (czarne z granatowym połyskiem).

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 191, szerokość głowy [eu-eu] - 161; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 115; szerokość twarzy [zy-zy] - 152; wysokość twarzy [n-gn] - 114; szerokość żuchwy [go-go] - 120; wysokość nosa - 50; szerokość nosa - 38;

Typ turański (HM), frakcja mongoloidalna   - Bułgaria (Tatar z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ turanid + X. Bardzo dużewymiary szerokościowe głowy, twarzy i żuchwy.

 Typ turański (HM)

 

Przykład 9. Henkey G., A Magyarsag es mas Karpat-Medencei nepek etnikai embertani vizsgalata, 2002

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 176.8; wskaźnik główny - 86.76; szerokość głowy - 177 mm (skrajnie szeroka); wskaźnik twarzy całkowity - 75.78; szerokość twarzy  - 161 mm (skrajnie szeroka); wskaźnik nosowy - 74.07;

wskaźnik czołowo-ciemieniowy: - 66.10 (czoło wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 90.96;  wskaźnik jarzmowo-żuchwowy - 69.56;  wskaźnik wysokości nosa - 44.26;

kolor oczu - 10 (w skali Martina-Schulza) - piwne; kolor włosów - Y (czarne)

Typ turański (HM), frakcja mongoloidalna - Węgry. Określony przez Henkeya jako turanid.

Typ turański (HM)

 

Przykład 10. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, pp. 209-238, 1964

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 171; wskaźnik główny - 93.7; wskaźnik twarzy całkowity - 82.9; wskaźnik nosowy - 73.7;

wskaźnik wys-dług. - 73; wskaźnik wys-szerok. - 77.9;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 85.9;  wskaźnik górnotwarzowy - 55.7;  wskaźnik jarzmowo-żuchwowy - 91.4; wskaźnik wysokości górnej wargi - 36.8; wskaźnik wysokości nosa - 49.1;

kolor skóry - jasnośniada; kolor warg - różowe; kolor oczu - 7 (60) - zielonawopiwne; kolor włosów - W (ciemnobrązowe);

mongoloidalna oprawa oka


Typ turański (HM), frakcja mongoloidalna

Typ turański (HM)

 

Przykłady bez wymiarów ale średnie dla grup z których pochodzą pasują do charakterystyki tego typu i pochodzą z teoretycznego centrum występowania tego typu

 Przykład 11. red. Abduleshivili M. G. [i inni], Contributions to the physical anthropology of Central Asia and Caucasus, 1968

Typ turański (HM), Karaczaj (Rosja > płn. Kaukaz > Karaczajo-Czerkiesja > Ust-Dzheguta)

Typ turański (HM)

 

Przykład 12. red. Abduleshivili M. G. [i inni], Contributions to the physical anthropology of Central Asia and Caucasus, 1968

Typ turański (HM), Uzbek

Typ turański (HM)

 

Przykład 13. red. Abduleshivili M. G. [i inni], Contributions to the physical anthropology of Central Asia and Caucasus, 1968

Typ turański (HM), Uzbek

 Typ turański (HM)

 

Przykład 14. red. Abduleshivili M. G. [i inni], Contributions to the physical anthropology of Central Asia and Caucasus, 1968

Typ turański (HM), Uzbek

Przykład 2. red. Abduleshivili M. G. [i inni], Contributions to the physical anthropology of Central Asia and Caucasus, 1968  Typ turański (HM)

 

Przykład 15. Oshanin L. V., Antropological Composition of the population of Central Asia, and ethnogenesis of its peoples: III, 1964

Typ turański (HM), Uzbek, klan Kurama (Uzbekistan, dolina Angren)

 Typ turański (HM)

 

Przykład 16. Oshanin L. V., Antropological Composition of the population of Central Asia, and ethnogenesis of its peoples: III, 1964

Typ turański (HM), Jagnobiec, północny Tadżykistan

 Typ turański (HM)

 

Przykład 17. Oshanin L. V., Antropological Composition of the population of Central Asia, and ethnogenesis of its peoples: III, 1964

Typ turański (HM), Tadżyk, północny Tadżykistan

 Typ turański (HM)

 

Przykład 18. Debets G. F., Physical Anthropology of Afghanistan: I-II, 1970

 Typ turański (HM), mieszaniec tadżycko-uzbecki, Afganistan

Typ turański (HM)