Typ wschodnioazjatycki (ZQ)

W typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego typ mieszany odmiany żółtej rasy wyżynnej (Q) i pacyficznej (Z). Typ wschodnioazjatycki oznacza się symbolem ZQ. In English: Eastern-Asiatic type (ZQ).

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

  • wzrost różny, przeważnie średni
  • głowa mezocefaliczna ( 77-82)
  • głowa raczej wysoka i średnio wysklepiona
  • czoło średnio szerokie, rzadko wysokie, dość częste wydatne łuki nadoczodołowe
  • twarz  od średnio szerokiej do wąskiej (84-x), kości policzkowe w 1/3 przypadków nie wystające
  • profil poziomy twarzy: płaski,
  • profil pionowy twarzy: często prognatyzm zębodołowy
  • nos od dość wąskiego do średnio szerokiego (66-x), dość niski, profil różny
  • oczy ciemne (1-7)
  • oprawa oka: fałda mongolska nie zawsze obecna, szpara oczna ukośna ale bardzo często pozioma, wąska
  • włosy bardzo ciemne (X-Y), proste, rzadko faliste
  • skóra przeważnie niezbyt jasna
  • zarost i owłosienie ciała słabe

Frakcje / podtypy:

Frakcja wyżynna (zQ) jak wynika z materiałów indywidualnych Chin, Korei czy Syberii, jest zdecydowanie najpopularniejsza.

  • frakcja pacyficzna (Zq) - wzrost średni do wysokiego (♂ 165-x; ♀ 152-x); nos wąski (x-69), profil nosa tylko wklęsły / bulwiasty
  • frakcja pośrednia (zq) - wzrost niski (x-164), nos dość wąski (66-69), profil różny
  • frakcja wyżynna (zQ) - wzrost różny, nos średnio szeroki (70-x), profil nosa różny, ale najczęściej wklęsły

Różnice z innymi typami:

  • od typu ZI we frakcji arktycznej różni się wklęsłym lub bulwiastym profilem nosa; który tam nie występuje

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.

głowa / czaszka:

wskaźnik główny:mezocefaliczny (77-82)

czoło:

  • czoło rzadko wysokie (w 14% przypadków)
  • o wydatnych przeważnie łukach nadoczodołowych

twarz:

wskaźnik twarzowy całkowity: twarz średnia lub wąska (84-x)

cechy opisowe:

nos:

wskaźnik nosowy: z reguły średni lub szeroki (70-x), jeśli wąski, to tylko o profilu wklęsłym lub bulwiastym

cechy opisowe:

  • profil nosa: różny (wklęsły - wypukły), najczęściej falisty

wydatność nosa:dość słabo wydatny

szczęka górna i żuchwa:

prognatyzm zębodołowy: często występuje

oczy:

  • kolor oczu: oczy ciemne (1-6), niekiedy intensywnie brunatne w 14% przypadków

szpara oczna  zwykle ukośna, z reguły wąska, bardzo rzadko średnio rozwarta,

ukształtowanie powieki górnej: częsty brak fałdy mongolskiej

włosy:

skóra:

kolor skóry:

  1. dla (♂) w Chinach niezbyt ciemna,  średnio 9.0 (w skali von Luschana);
  2. Korea Północna (♂) niezbyt jasna (żółto-biała - żółto-brunatna) 
  3. Korea Północna (♀) jasna (płowa jasna - żółtawa jasna)

owłosienie:

  • zarost twarzy na ogół skąpy (obfity w 10% przypadków)
  • owłosienie ciała słabe
  • brwi nierzadko krzaczaste

Uwagi:

Ze średnich dla Chin wyłączyłem dwóch osobników którzy byli tak naprawdę w typie wyżynnym (Q).

Występowanie:

składy typologiczne (w nawiasach frakcje wg liczebności, jeśli były określone)

  • Gołdowie (♀) 44.83% (Zq >> zQ)
  • Chiny (♂) 19.27%
  • Gołdowie (♂) 18.64% (zQ > Zq)
  • Korea Północna (♀) 17.9% - seria [Stolarczyk 1976]
  • Korea Północna (♂) 17.0% - seria [Stolarczyk 1976]
  • Mongolia (♀) 13.8%
  • Mongolia (♂) 10.1%
  • Oroczoni (♂+♀) 8% (zQ, Zq)
  • Korea Północna (♂) 7.59% (zQ > Zq) - seria [Niemiec 1965]

BIBLIOGRAFIA:

  1. Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Zoologica et Anthropologica, t. 4, 1986, s. 79-138
  2. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938
  3. Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53
  4. Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link
  5. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. I, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108
  6. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. II, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 3-28
  7. Wokroj F., Ludność nadamurska w świetle antropologicznych materiałów Stanisława Poniatowskiego [w:] Lud, nr 50, 1966, s. 121-189


 Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)

Przykład 1. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938
 
Typ wschodnioazjatycki (ZQ) -  Chiny

Typ wschodnioazjatycki (ZQ)
 

podtyp / frakcja wyżynna (zQ) - wzrost różny; głowa mezocefaliczna (77-82); twarz średnia lub wąska (84-x); nos średnio szeroki (70-x); profil nosa różny, ale najczęściej wklęsły

 
Przykład 2. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków. Część I, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 172.0; wskaźnik główny 80.5 (krótkawa); wskaźnik twarzy całkowity - 90.3 (wąska); wskaźnik nosowy - 72.2 (średnio szeroki);

wskaźnik wys-dług. - 73.7 (skrajnie wysoka głowa);  wskaźnik wys-szerok. - 91.5 (bardzo wysklepiona głowa);

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 94.8 (jarzma szerokawe); wskaźnik górnotwarzowy - 55.9 (wysokawa twarz górna); wskaźnik wysokości nosa - 41.2 (dość niski);

kolor skóry - żółtawa ciemna; kolor oczu - 71; kolor włosów - Y;

profil nosa: falisto-wypukły; oprawa oka: ślad fałdy mongolskiej; kształt włosów: proste sztywne

Typ wschodnioazjatycki (ZQ), frakcja wyżynna - Korea Północna

typ wschodnioazjatycki (ZQ)

 

Przykład 3. Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 164.9;  wskaźnik główny 82.16 (krótkawa głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 88.4 (dość wąska); wskaźnik nosowy - 70.17 (średnio szeroki);

wskaźnik wysokosciowo-długościowy - 72.97 (skrajnie wysoka głowa);  wskaźnik wys-szerok. - 88.81 (wysklepiona  głowa); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 65.13 (wąskie czoło w stosunku do szerokości głowy)

wskaźnik górnotwarzowy: 54.34 (twarz górna wysokawa)

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 90.78 (jarzma dość wąskie w stosunku do głowy); wskaźnik twarzowo-żuchwowy: 86.05 (żuchwa średnio szeroka w stosunku do wysokosci twarzy), wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.08 (żuchwa średnio szeroka w stosunku do szerokości twarzy); wskaźnik wysokości nosa - 46.72 (wysokawy); 

kolor oczu - 4 (brązowe); kolor włosów: X (czarnobrązowe);  kolor skóry: 12 (skala Luschana); profil nosa:prosty;  nasada nosa: niska;  włosy: proste; zarost i owłosienie: słabe; szpara oczna: skośna wąska; fałda mongolska: silna; kości policzkowe: silnie wystające; prognatyzm zębodołowy: słaby

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 185; szerokość głowy [eu-eu]: 152; wysokość głowy [t-v]: 135 mm;  najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 99; szerokość twarzy [zy-zy]:138; wysokość twarzy [n-gn]: 122; górna wysokosć twarzy [n-sto]: 75;  szerokość żuchwy [go-go]: 105; wysokość nosa [n-sn]: 57; szerokość nosa [al-al]: 40

Typ wschodnioazjatycki (ZQ), frakcja wyżynna - Korea Północna

Typ wschodnioazjatycki (ZQ)

 
 
Przykład 4. Henkey G.., Rusze-környéki tatárok embertani vizsgálata [w:] Anthropolgia Hungarica, XI, 1972, s. 137-164

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 163.3 (niski);  wskaźnik główny: 79.08 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 90.84 (wąska twarz); wskaźnik nosowy:  70.68 (nos średnio szeroki);
wskaźnik wysokościowo-długościowy - 68.36;  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 86.45; 

wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 69.032 (średnio szerokie czoło w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 98.7 (jarzma szerokie w stosunku do głowy);  wskaźnik wysokości nosa: 41.72 (dość niski); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 79.08 (szeroka żuchwa w stosunku do twarzy);

kolor oczu:  14 w skali Martina-Schulza (ciemnobrązowe); kolor włosów - X (czarnobrązowe).

wymiary bezwzględne w mmdługość głowy [g-op] - 196, szerokość głowy [eu-eu] - 155; wysokość głowy [t-v] - 134; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 107; szerokość twarzy [zy-zy] - 153; wysokość twarzy [n-gn] - 139; szerokość żuchwy [go-go] - 121; wysokość nosa - 58; szerokość nosa - 41;

Typ wschodnioazjatycki (ZQ), frakcja wyżynna   - Bułgaria (Tatar z okolic Ruse, potomek Tatarów Krymskich osiedlonych tu w XIX wieku). Określony przez Henkeya jako typ Baykal + X. Generalnie jeden z najbardziej momgoloidalnych przykładów w tej pracy według niego.
 
 Typ wschodnioazjatycki (ZQ)
 

frakcja pacyficzna (Zq) - wzrost różny, głowa mezoceflaiczna (77-82); twarz średnia lub wąsk a(84-x); nos wąski (x-69), profil nosa tylko wklęsły / bulwiasty


Przykład 5. Poniatowski S., Fotografie z Syberii, 1914 link

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

dane antropometryczne z Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link

wzrost - 158.6;  wskaźnik główny 79.06 (wydłużona głowa); wskaźnik twarzy całkowity: 87.6 (średnio szeroka); wskaźnik nosowy: 69.81 (dość wąski);

wskaźnik wysokosciowo-długościowy - 66.49 (wysokawa głowa);  wskaźnik wys-szerok. - 84.11 (neizbyt wysklepiona  głowa); wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 68.21 (średnio szerokie czoło w stosunku do szerokości głowy);

wskaźnik górnotwarzowy: 52.38  (niskawa twarz górna;  wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 97.35  (jarzma szerokie w stosunku do głowy); wskaźnik twarzowo-żuchwowy:  86.82 (żuchwa średnio szeroka w stosunku do wysokosci twarzy), wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 76.19 (żuchwa wąska w stosunku do szerokości twarzy); wskaźnik wysokości nosa - 41.09 (dość niski); 

waga: 57.7; wskaźnik Rohrera: 1.45;

 kolor oczu - 4 (brązowe); kolor włosów: ciemny brąz;  kolor skóry: żółtawa jasna;

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 191; szerokość głowy [eu-eu]: 151; wysokość głowy [t-v]: 127 mm;  najmniejsza szerokość czoła [ft-ft]: 103; szerokość twarzy [zy-zy]:147; wysokość twarzy [n-gn]: 129; wysokośc twarzy górnej [n-sto]: 77; szerokość żuchwy [go-go]: 112; wysokość nosa [n-sn]: 53; szerokość nosa [al-al]: 37

Typ wschodnioazjatycki (ZQ), frakcja pacyficzna - Oroczon (Syberia)

Typ wschodnioazjatycki (ZQ), frakcja pacyficzna