Antropologia
Fizyczna

wzrost i budowa:

wzrost -  średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w wielu populacjach, jest zapewne wyższy

• generalnie średni, od niskiego do częściej wysokiego (157-x)

budowa:

• leptosomatyczno-atletyczna, średnio 27.0

głowa / czaszka:

wskaźnik główny - dolichocefaliczny (x-76)

wskaźnik wysokościowo-długościowy czaszka śednio wysoka

wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - czaszka bardzo wysklepiona

cechy opisowe:

• czaszka dość duża
• archimorficzna
• grube kości czaszki

czoło:

• czoło pochylone, szerokie, niewysokie
• z reguły wydatne łuki brwiowe

oczodoły:

• wskaźnik oczodołowy - przeważnie niski, rzadko średni (x-82)

• wielkość:  małe

twarz:

wskaźnik twarzowy całkowity - twarz średnia do wąskiej (84-x)

wskaźnik górnotwarzowy  (x-47)

cechy opisowe:

• kontur twarzy często romboidalny
• o rysach grubych
• średnio rozstawione , masywne i wystające do przodu kości jarzmowe
• silnie wystające kości policzkowe (tylko w 14% przypadków nie są wydatne), również wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy to podkreśla
• podściółka tłuszczowa (panniculus malaris) jest na nich słaba
• profil poziomy twarzy: płaskawy lub płaski
• profil pionowy twarzy: z silną tendencją do mezo- lub prognatyzmu zębodołowego

nos:

wskaźnik nosowy - nos co najmniej średnio szeroki (x-70 dla głowy, 50-x dla czaszki)

cechy opisowe:

• profil nosa:  wklęsły, wklęsło-wypukły lub prosty o spłaszczonym końcu
• profil poprzeczny nosa: przypłaszczony
• nos krótki i szeroki
• nasada niska, szeroka

wydatność nosa:słabo wydatny

żuchwa i szczęka:

często silny prognatyzm zębodołowy:

oczy:

• kolor oczu: oczy ciemne, najczęściej piwne (2-6), rzadko ciemnopiwne

szpara oczna:  wąska, przeważnie pozioma,  czasami esowata

ukształtowanie powieki górnej: fałda mongolska nie zawsze występuje

włosy:

• kolor włosów: ciemne (V-Y), średnio 83,5), nie zawsze kruczoczarne (w Chinach 14% odcieni jasniejszych niż Y)
• kształt włosów: proste, bardzo rzadko słabo falujące
• sztywne, niezbyt gęste

skóra:

kolor skóry: oliwkowożółta, żółtawośniada, często bardzo jasna, niemal płowa

1. Chiny (♂) -  9.25 (7-12)

• silnie opalająca się na słońcu

owłosienie:

• zarost twarzy czasami dość obfity (średnio w 14% przypadków)
• brwi często krzaczaste

Uwagi:

Ze średnich dla Chin wyłączyłem jednego osobnika który był w typie ZI i dołączyłem dwóch, pierwotnie umieszczonych w ZQ przez Michalskiego.

Występowanie:

W Polsce w czystej postaci nie występuje ale poprzez swoje typy mieszane (obecnie jest to prawie wyłącznie typ czuchoński AQ) element wyżynny stanowi niewielką część mieszkańców kraju. W średniowieczu i epokach dawniejszych liczniejszy w Europie środkowej i wschodniej, wtedy również w czystej postaci (np. w znalezisakch górnopaleolitycznych z Oberkassel). Należał on na jej obszarze do grupy typów archaicznych. Np. w szczątkach z Częstochowy-Rakowa (kultura łużycka) występował w odsetku 5.3%.

Występowanie pochodnych rasy wyżynnej (głównie typy czuchoński AQ, dużo rzadziej południowo-wschodni EQ) wśród ludności Polski przedwojennej, koncentrowało się w rejonach będących dawnymi pustkami rubieżnymi, między terytoriami poszczególnych plemion słowiańskich (Polan, Wiślan, Mazowszan itd.). Wskazuje to wg Michalskiego że byli to potomkowie ludności przedsłowiańskiej, zepchnięci w tereny pograniczne. Prawdopodobnie wywodzący się z kultur prafińskich lub nawet kultur górnopaleolitycznych kręgu północno-wschodniego. Na pochodzenie związane z ludnością ugrofińską wskazuje też maksimum północno-wschodnie występowania pochodnych typu wyżynnego w Polsce przedwojennej (czyli obecna północno-zachodnia Białoruś).

Jest to jeden z najbardziej archaicznych składników odmiany żółtej, jakby "żółty" kromanionoid, szeroko rozpowszechniony także w populacjach wschodnioeuropejskich, aż po okres średniowieczny. Jeden z charakterystycznych składników ludności wschodniofińskiej, a ponadto Tybetu i zachodnich oraz południowych Chin. Sięga też do Indochin.

sklady typologiczne:

• Chiny (♂) 6.42%
• Gołdowie (♂)  1.69%
• Mongolia (♂) 1.1%
• Mongolia (♀)  0.5%

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy wg liczebności):

wschodnia Azja

• Wietamczycy (♂+♀) - 32.3% (nie mam podziału na typy)
• Chiny (m) - 29.36% (ZQ > LQ > MQ > Q)
• Chamneganie, plemię Ewenków (♂+♀) - 25% (nie mam podziału na typy)
• Gołdowie (♀) - 22.41% (ZQ)
• Oroczoni (♂+♀)  - 22% (LQ > ZQ > MQ)
• Korea Północna (♀) - 17.9% (ZQ > LQ > MQ) - seria [Stolarczyk 1976]
• Korea Północna (♂) - 15.3% (ZQ > MQ > LQ > IQ) - seria [Stolarczyk 1976]
• Mongolia (♀) - 15.4% (ZQ > LQ > MQ >IQ > |Q, HQ| )
• Gołdowie (♂) - 15.25% (ZQ > | QI, MQ | > Q)
• Mongolia (♂) - 14.4% (ZQ > LQ > MQ > |Q, HQ| > IQ)
• Korea Północna (♂) 13.92% (MQ > ZQ > LQ) - seria [Niemiec 1965]

zachodnia Azja i północna Afryka (tylko w postaci typów mieszanych z odmianą białą)

1. Tadżykistan (♂) - 4.8% (HQ > AQ > EQ > KQ)
2. Egipt (♂) - 4.9% (EQ > BQ > KQ > HQ > AQ)
3. Libia (♂+♀) -  2.5% (BQ > EQ > KQ)

Europa (tylko w postaci typów mieszanych z odmianą białą, głownie jest to typ czuchoński AQ)

• Niemcy płn. i środkowe (♂) - 4.9% (AQ)
• Ukraińcy z Zachodniej Ukrainy (♂) - 4% (AQ >> | EQ, HQ |)
• Rumunia, Karpaty płd. (♂+♀) 3.4% (AQ > HQ > EQ)
• Polska (♂) - 3.3 % (AQ >> | HQ, EQ | )
• Norwegia (♂) - 3.1% (AQ)
• Walijczycy (♂) - 2.5% (AQ)
• Lapończycy, płw. Kola (♂) - 2.9% (AQ)
• region alpejski (Bawaria, Badenia, Tyrol, Szwajcaria - serie kraniologiczne XV-XIX wiek) (♂+♀) - 2.2% (AQ > EQ > HQ > | YQ,  LQ | )
• Laponki, płw Kola (♀) - 1.4% (AQ)
• Serbowie (♂) 0.8% (AQ > EQ)
• Niemcy (obywatele Polski przedwojennej) dla (♂) - 0.5% (AQ), porównanie składu rasowego z Niemcami północnymi i środkowymi może sugerować że niemieccy koloniści przybywali do Polski raczej z południowych Niemiec, co potwierdzają też źródła.

BIBLIOGRAFIA:

1. Mydlarski J., Rasa [w:] Człowiek, jego rasy i życie, 1939 (opis typu wyżynnego tam podany za Michalskim)
2. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
3. Kapica Z., Analiza antropologiczna materiałów osteologicznych z cmentarzyska kultury łużyckiej (Hallstatt C) w Częstochowie-Rakowie [w:] red. Błaszczyk W., Cmentarzysko kultury łużyckiej w Częstochowie-Rakowie, 1965
4. Kapica Z., Szkice z antropologii historycznej Polski i ziem ościennych: Serie neolityczne, Tom 1, 1958
5. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
6. Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodziensis, Folia Zoologica et Anthropologica, 4, 1986, s. 79-138
7. Michalski I., Metoda morfologiczna w zastosowaniu do określenia taksonomicznego materiału ludzkiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIX, Poznań 1953 link
8. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938
9. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków [w:] odbitka ze sprawozdań TNW XXXI, Wydział IV, str 1 - 4, 1938
10. Michalski I., STRUKTURA - ANTROPOLOGICZNA POLSKI W ŚWIETLE MATERIAŁÓW WOJSKOWEGO ZDJĘCIA ANTROPOLOGICZNEGO. The anthropological structure of Poland in light of the Polish War-Office's materials., 1949 link
11. Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53
12. Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link
13. Stęślicka W., Powstanie odmian ludzkich, 1963
14. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Korea Północnańczyków. Część I [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108
15. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Korea Północnańczyków cz. II [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 3-28
16. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999
17. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
18. Wierciński A. i Bielicki T., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis [w:] Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link 
19. Wokroj F., Ludność nadamurska w świetle antropologicznych materiałów Stanisława Poniatowskiego [w:] Lud, nr 50, 1966, s. 121-189

tylko składy typologiczne / rasowe

1. Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
2. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, 1964, s. 209-238
3. Michalski T. W., Studia nad strukturą antropologiczną krajów alpejskich, 1956
4. Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru, Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
5. Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 40, 1970, s. 123-148