W indywidualnej typologii rasowej Czekanowskiego typ mieszany rasy śródziemnomorskiej i armenoidalnej. Typ litoralny oznaczany był jako ρ (χε). Synonimy: typ atlanto-śródziemnomorski.
Charakterystyka antropologiczna typu litoralnego ρ (χε):
- Główne cechy:
- wzrost średni
- budowa raczej przysadzista
- głowa mezocefaliczna / dolichocefaliczna (x-82)
- twarz średnio szeroka, owalna
- nos wąski, profil nosa prosty, rzadziej wypukły
- pigmentacja oczu i włosów ciemna
- skóra śniada
- wzrost:
- wzrost średni, wyższy od typu śródziemnomorskiego, przeciętnie 165 cm (165-170) - średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji, jest na pewno wyższy
budowa:
- budowa ciała: nie tak harmonijna jak u śródziemnomorskiego, raczej przysadzista
- tułów dość długi
- kończyny krótkie
- stopy długie i dość szerokie, o dość wysokim podbiciu
głowa / czaszka:
- wskaźnik główny: pośredni lub podkrótkogłowy, średnio 80 [Czekanowski 1938], względnie długo-pośredniogłowy 74-78 [Czekanowski 1930]; dla czaszki średnio 74 [Czekanowski 1930]
- największa długość głowy [g-op] średnio 190-x mm
- największa szerokość głowy [eu-eu] średnio 150 mm
- wskaźnik wysokościowo-długościowy, średnio dla czaszek 72
- głowa w normie wierzchołkowej ma kształt owoidu (czyli jajowaty)
- czoło niskie i szerokie, pionowe, często w okolicy nadoczodołowej zgrubione
- czoło wznosi się pionowo ku metopionowi, stąd zaś pochyla się ostro ku płaskim kościom ciemienia
- najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] średnio 105 mm
- wskaźnik czołowo-ciemieniowy 70-x; dla czaszki 70
- wskaźnik czołowo-jarzmowy średnio 75
- potylica wypukła, z profilu zaokrąglona
- szerokość potylicy [ms-ms] średnio 132 mm
- cechę dość często spotykaną stanowi silnie rozwinięta guzowatość potyliczna (protuberantia occipitalis), występująca przy średnio poza tym rozwiniętej rzeźbie potylicy
- wskaźnik ciemieniowo-potyliczny dla głowy 85; dla czaszki 78
- wskaźnik czołowo-potyliczny średnio 78
- podstawa czaszki szeroka
nos:
- wskaźnik nosowy: nos dość wąski, dla głowy 65 (64-68); dla czaszki średnio 50
- z reguły nieco szerszy niz u rasy śródziemnomorskiej, mięsisty,
- o szerokawej nasadzie
- niezbyt wąski grzbiet
- o profilu prostym, niekiedy jednak wypukłym lub orlim
- otwór nosowy czaszki dość niski i szeroki
górna szczęka / żuchwa:
- szczęka górna jest szeroka
- żuchwa jest wysoka i w ogóle większa niż u rasy śródziemnomorskiej
- szerokość żuchwy [go-go] średnio 107 mm
- wskaźnik jarzmowo-żuchwowy średnio 76
Występowanie:
Obszar jego występowania stanowią kraje śródziemnomorskie wraz ze wschodnią częścią półwyspu Bałkańskiego (Bułgaria, Rumunia, Mołdawia). Ponadto jest licznie reprezentowany w regionach położonych na północ od Morza Czarnego (południowa część Ukrainy i Rosji).
BIBLIOGRAFIA:
- Czekanowski J.,Człowiek w czasie i przestrzeni, 1967
- Czekanowski J., Polska-Słowiańszczyzna. Perspektywy antropologiczne, 1948
- Czekanowski J., Wstęp do historii Słowian. Perspektywy antropologiczne, etnograficzne, archeologiczne i językowe, 1957
- Czekanowski J., Zarys antropologii Polski, 1930
- Mydlarski J., Podstawowe zagadnienia eugeniki. Część I. Pojęcie rasy i typu [w:] Zagadnienia rasy, t. 4, 1929, s. 113-131 link
- Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
- Piontek J., Klasyfikacje gatunku ludzkiego [w:] red. Malinowski A. i Strzałko J., Antropologia, 1985
Odpowiedniki w innych typologiach:
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
Przykład 1. Czekanowski J., Zarys Antropologii Polski, 1930
Typ litoralny ρ - Polska
Przykład 2. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
Typ litoralny ρ - Polska
Przykład 3. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939
Typ litoralny ρ - Polska
Przykład 4. Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, 1934
Typ litoralny ρ
