Antropologia
Fizyczna

wzrost i budowa ciała:

wzrost:

• niski do średniego (x-169) -  dane sprzed kilkudziesięciu lat

budowa:

• budowa krępa, dośc masywna (pyknoidalna), średnio 42.6 (18-84), pozwalająca reprezentantom tego typu osiągnąć w odpowiednim wieku i warunkach, imponującą tuszę
• długie nogi, wskaźnik kończyny dolnej przeciętnie 58.0
• wskaźnik siągu: średni, przeciętnie 106.9

głowa / czaszka:

• wskaźnik główny - dolichocefaliczny (x-76)

• wskaźnik wysokościowo-długościowy: czaszka dość wysoka

• wskaźnik wysokościowo-szerokościowy: czaszka wybitnie wysklepiona

• czaszka mała lub bardzo mała;  mezomorficzna; dość słabo urzeźbiona

twarz:

• wskaźnik twarzowy całkowity: twarz szeroka do bardzo szerokiej (x-83)

• wskaźnik górnotwarzowy: przeważnie niskie twarz górna (x-50)

• profil pionowy twarzy: mezo- ortognatyczny
• o grubych rysach (szczególnie widać to u mężczyzn w starszym i średnim wieku)
• szerokie, ale krótkie kości policzkowe

nos:

• wskaźnik nosowy: nos od średnio do bardzo szerokiego (70-94)

cechy opisowe nosa

• średnio wydatny,
• o dość szerokiej i niezbyt wysokiej nasadzie
• o różnym profilu, bliski prostemu, częściej lekko falisty lub wklęsły, rzadko falisto-wypukły
• grube skrzydełka nosa
• gruby grzbiet
• podstawa nosa często skierowana do góry

cechy opisowe nosa (dla czaszki)

• dolny brzeg otworu gruszkowatego formy antropina
• średnio wykształcony kolec nosowy przedni

górna szczęka i usta:

górna szczęka:

• prognatyzm alweolarny: z tendencją do mezognatyzmu lub słabego prognatyzmu zębodołowego
• szerokie i krótkie podniebienie
• silny dół nadkłowy
• silne wcięcie szczękowe 

żuchwa:

• masywna, kanciasta
• podbródek wydatny

usta:

• wargi pełne, lecz nie wywinięte, purpurowe

oczodoły:

• wskaźnik oczodołowy [mf] - różne (x-76)

oczy:

• kolor oczu: ciemne, najczęściej piwne bez odcienia zielonawego (1-5)
• oczy małe
• szpara oczna na ogół dość wąska, zwykle "oszczepowata"
• oprawa oka: fałda powiekowa występuje w różnych stopniach nasilenia

włosy:

• kolor włosów: czarno-brunatne do czarnych (W-Y)
• kształt włosów: najczęściej faliste, lokowate, do kędzierzawych, nigdy wełniste, rzadko proste gładkie

skóra:

• kolor skóry: śniada do jasnobrunatnej (najciemniejsza w odmianie białej)

uwłosienie:

• dobre owłosienie ciała, zarost u dojrzałych mężczyzn średni lub obfity
• brwi często obfite, grube, nierzadko zrośnięte

Uwagi:

1. Twórca kierunku morfologiczno-porównawczego w polskiej antropologii Michalski w swojej pierwszej pracy opisującej tą rasę (Michalski I., Charakterystyka antropologiczna Sikhów [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIII, z. 1, 1939, s. 50-70) określał ją mianem mediterranoidalnej. W pracy z 1949 zmienił to na - rasa berberyjska (B). Ze względu na podobieństwo w wielu językach słowa Mediterranoid do określenia "Mediterranean race" oznaczającego rasę śródziemnomorską.
Niestety według mnie nowa nazwa wprowadziła jeszcze większe zamieszanie i sugeruje że pochodzi od Berberów z Afryki Północnej, a chodziło tu Michalskiemu tylko o miejsce jej obecnej największej koncentracji. Spotyka się ją jednak także w Indiach i na całym Bliskim Wschodzie, więc nazwa "rasa berberyjska" wprowadza tylko chaos co do teorii jej pochodzenia.
Dlatego wracam do określenia mediterranoidalny z zastrzeżeniem że definicja tej rasy u Czekanowskiego i Michalskiego się różnią. U Czekanowskeigo bowiem obejmowała ona również niektóre typy mieszane z odmianą czarną, a u Michalskiego należy w pełni do odmiany białej. Zostawiam dla niej symbol (B) bo i tak (M) jest już zajęty w systemie Michalskiego przez inną rasę.
Prawdopodobnie lepszym (po angielsku), bo nie geografizującym określeniem, ale ciężko przetłumaczalnym na polski byłoby do wyboru: Coarse / Crude / Robust  / Proto - Mediterranean (masywny śródziemnomorzec o grubych rysach?).

2. Rasę mediterranoidalną, w oryginalnym ujęciu Michalskiego [1949, 1953, 1955] nazwaną rasą berberyjską (B), autor  utożsamiał z grubsza z typem mediterranoidalnym Czekanowskiego ale po odjęciu tych jego form które najbardziej zbliżały się do odmiany czarnej. Zalicza go bowiem do odmiany białej, choć wykazuje on pewne, słabo zaakcentowane właściwości które mogą być interpretowane jako wskazujące na pewien udział odmiany czarnej w kształtowaniu się tego typu, szczególnie chodzi tu o formy prognatyzmu.

3. Wierciński [1958] uważał że specyficzne cechy odróżniające rasę (B) od śródziemnomorców (E) wynikają raczej z wchłonięcia domieszki długogłowego typu wykazującego cechy odmiany żółtej. Np. oprawa oka; wydatne kości policzkowe, ale też słaby prognatyzm alweoralny. Teoretyzował że mógł to być typ elementarny wyżynny (Q).

W jego opisie rasy (B) są zawarte takie dodatkowe, w porównaniu z Michalskim cechy, jak: wysokie kości jarzmowe, przypłaszczenie twarzy, niskie oczodoły, słabe wcięcie szczękowe, ukośna szpara oczna, ślad fałdy mongolskiej, żółtawy odcień skóry. Wszystko wskazuje na to, że autor na tym etapie, uwzględnił w tym opisie cechy mieszańca mediterranoidalno-wyżynnego (BQ), nie opisanego jeszcze dokładnie w tym czasie.

Choć możliwe że idąc wg sugestii C. S. Coona (omówie to przy jego klasyfikacji w przyszłości) że chodzi tu o ludność protobuszmeńską, która mogła kiedyś występować nawet w północnej Afryce. Wykazuje ona bowiem pewne cechy międzyodmianowe (zbliżajace ją do odmiany żółtej) do dziś.

Pomijając na ten moment hipotezę Coona i wracając do Wiercińskiego, poddawał on jeszcze pod rozważenie koncepcję pochodzenia rasy (B) z rejonów południowej Azji Centralnej [1963]. Wyjaśniałoby to obecność cech mediterranoidalnychh w starożytności nie tylko w Iranie i Indiach ale i Azji Centralnej (antropolodzy sowieccy uznawali to za wpływ rasy ekwatorialnej w typie drawidyjskim). Dodatkowo występują też nawiązania rasy (B) do rasy ajnuidalnej (P) w morfologii (zobacz).  Możliwe że oba te typy elementarne mają wspólnego, środkowo lub południowo-azjatyckiego przodka (jeszcze z okresu paleolitu). Byłby to tzw. ciemnopigmentowany kromanionoid.

Obecność rasy (B) w Afryce byłaby zatem efektem migracji prachamickiej i niewykluczone azjanickiej ludności z terenów azjatyckich. Języki chamickie (względnie część afrykańska rodziny językowej afroazjatyckiej) nie są autochtoniczne dla północnej Afryki. Tak więc w Azji wpływ odmiany żółtej na pierwotnną rasę mediterranoidalną i zarazem ajnuidalną wydaje się tym bardziej usprawiedliwiony.

4. Oprócz zbliżonej morfologii do rasy ajnuidalnej (P), występują też nawiązania (poza pigmentacją) do rasy kromanionoidalnej (Y). Biorąc pod uwagę najnowsze genetyczne dane co do pigmentacji w epoce kamienia w Europie, można zakładać że pierwotni europejscy kromanionoidzi byli ciemnopigmentowani (co do kształu włosów nie ma żadnych danych) i niewiele się różnili od elementów rasowych B i P. Zapewne zróżnicowanie nastąpiło później.

Występowanie:

Rasa mediterranoidalna (B)  należy do grupy typów południowych. Jest to charakterystyczny składnik ludności płn-zach. Afryki (Berberowie) i Egiptu (od epoki przeddynastycznej).

W Afryce subsaharyjskiej jest to wskaźnik wpływów chamickich i sięga daleko na południe poprzez swoje typy mieszane, szczególnie w Afryce wschodniej, gdzie na terenie Wielkich Jezior stanowi wraz z typem orientalnym przymieszkę w tradycyjnych warstwach panujących [Henzel, 1963].

Od czasów kultury megalitycznej obecny w południowej - tu głównie Portugalia, Grecja i płd. Włochy [Michalski, 1963] i nielicznie w zachodniej Europie wzdłuż wybrzeża Atlantyku. Sięgał Wysp Brytyjskich, Irlandii [Wierciński, 1976], a może nawet Skandynawii (Tydal type?). Poza tym spotyka się go najczęściej u Cyganów, w tym polskich [Michalski, 1949].

W Azji najliczniej jego cechy można spotkać Indiach, szczególnie wśród ludności drawidyjskiej (jest to drugie, niezależne od płn. Afryki centrum występowania tego typu elementarnego), liczny też jako komponenta w typach mieszanych w Iranie. Wiele wskazuje na to że stanowi on w Indiach starsze podłoże w porównaniu z później przybyłym typem orientalnym [Michalski 1939 i 1963; Wierciński 1976]. Stamtąd ekspandował na wschód. Jako komponentę w różnych typach mieszanych z odmianą żółtą spotyka się nielicznie go w Azji Południowo-Wschodniej i Polinezji. Zmieszany z typem australoidalnym spotyka się go nielicznie na Nowej Gwinei i Australii [Różbicka 1976].

składy typologiczne

Bałkany i Grecja

• Grecja, Kreta (♂) - 1.26%
• Macedońscy muzułmanie - 1.11%

Europa  (grupy etniczne pochodzenia zachodnio i południowo-azjatyckiego)

• Cyganie (♂) -  2.2%

Zachodnia Azja i Indie

• Iran środkowo-południowy,Yezd-i-Khast (♂) - 4.17%
• Jemen, wybrzeże (♂) - 1.96%
• Iran, Lurowie (♂) - 1.88%
• Sikhowie (płn-zachodnie Indie) - (♂) 1.32%

Północna Afryka

• Libia, Cyrenajka (♂) 6.3% i (♀) 4.9%
• Sudan(♂) - 1.1.%
• Egipt - (♂) 0.7%

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy mieszane wg liczebności)

Bałkany pozostałe

• Rumunia, Karpaty południowe (♂+♀) 1.3% (AB > YB)

Macedonia - przeważa typy egejski (AB), dość liczny jest też (BH). Ogólnie podobie jak w Grecji.

• Karakaczanie (♂) - 20% (BH >>> BL)
• słowiańskojęzyczni muzułmanie, wschód (♂) - 14.44% (AB > BH >>> | B, BE | )
• Macedończycy prawosławni, zachód i centrum (♂) - 14.15% (AB > BH >> YB)
• Macedończycy prawosławni, wschód (♂) - 7.07% (AB >> BH > BK > YB)
• Aromuni, wschód i południe (♂) - 7.05% (BH > AB > YB)
• Macedonki prawosławne, wschód (♀) - 5.61% (AB >>> BH)
• słowiańskojęzyczne muzułmanki (♀) - 4.79% (AB > BH > YB > BE)

Grecja - liczny jest typ egejski (AB), według Michalskiego charakterystyczny dla tego rejonu, oraz typ lewantyński (BH) co już jest nawiązaniem do zachodniej Azji.

• Grecja, Kreta (♂) - 15.14% (AB > BH > BK > YB > B)
• Grecja, płd. Peloponez (♂) - 5.73% (BH > AB > | BE, BK | )

Europa  (grupy etniczne pochodzenia zachodnio i południowo-azjatyckiego)

• Cyganie serbscy (♂) - 7.8% (BH > | B, BE, AB | )

Turcy

• Bursa, płn-zachodnia Turcja (♂) - 5.88% (AB > BK  > BH )
• Wschodnia Turcja (♂) -  5.13% (BH)
• Konya, środkowo-południowa Turcja (♂) - 4.46% (AB > BH > YB)
• Smyrna, zachodnia Turcja (♂) - 2.83% (BH > BE)
• Dardanele, płn-zachodnia Turcja (♂) -  2.7% (AB, BE)
• Anatolia, środkowa Turcja (♂) - 1.82% (BH)
• Kastamuni, północna Turcja  (♂) - 0.98% (BK)

Zachodnia Azja  - przeważają typy lewantyński (BH) i submediterranoidalny (BE). U grup etnicznych z większą domieszką nordyczną, jak Lurowie czy Beduini jest to typ (AB).

• Iran środkowo-południowy,Yezd-i-Khast (♂) - 18.75% ( | BH, BE |  > | B, BK | > YB)
• Jemen, wybrzeże (♂) - 15.69% (BH > BX > | BK ,B, BE | )
• Iran, Żydzi z Ishafan (♂) - 14.58% (BH > BE > AB > | YB, BK | )
• Iran środkowo-południowy, Kinaresh (♂) - 12.5% (BH > BE > AB > | BQ, BL | )
• Irak środkowy, szczep Beduinów Ba'ij - (♂) 10.52% (AB >> BE)
• Ormianie, iracki Kurdystan (♂+♀, n=8)  9.35% (BH)
• Iran środkowo-południowy, Rayy (♂) - 8.33% (AB, BH, NE)
• Iran, Lurowie (♂) - 6.6% ( | AB, BE | > | B, BK | )

Środkowa Azja

• Tadżykistan (♂) - 0.55% (BK > BH)

Południowa Azja - na Cejlonie dominuje rasa (B) w czystej postaci, u Sikhów typ (BK).

• Cejlon (Syngalezi), seri akostna - (♂) 68.75% (B > BH)
• Cejlon (Tamilowie), seria kostna - (♂) 42.31% (B > BK)
• Cejlon (Weddowie), seria kostna - (♂) 42.86% (B > |BT,  BO| )
• Sikhowie (płn-zachodnie Indie) - (♂) 14.47 % (BK > BE > |B, AB| )

Afryka Północna - Egipt wykazuje sporo typu (AB). Libia to przewaga (BK), (BE) i (B).

• Libia (Cyrenajka) - (♂) 24.1% (BK > B > AB > BE > BH > BQ > |BL, BS| )
• Egipt - (♂) 21% (AB > BH > BK > BE > |BL, BQ| > BZ > B)
• Libia (Cyrenajka) - (♀) 20.4% (BE > BK > BL > |B, BH| )

Wschodnia Afryka - głównie typy mieszane z odmianą czarną.

• Sudan [Stolarczyk 1969] - (♂) 16.2% (BX > BH > BK > BS > BE > B > |BL, BO, AB| )
• Somalia - (♂+♀) 2.4% (BX > BS > BN)
• Etiopia - (♂+♀) 1.2% (nie mam podziału na typy)

Zachodnia Afryka -  typy mieszane z odmianą czarną.

• Niger (plemię Fulbe) - (♂+♀) 10% (BN)
• Nigeria+Niger (plemię Hausa) - (♂+♀) 5 .6% (BS > BX)
• Nigeria+Niger (plemię Joruba) - (♂+♀) 4.5% (BX > BS > |BO, BN| )
• Nigeria (plemię Ibo) - (♂+♀) 3.9% (BX > BS)
• Ghana i Togo - (♂) 3.8% (BX > |BS, BH| )
• Mali - (♂) 3.6% (BX)

Środkowa Afryka - typy mieszane z odmianą czarną.

• Republika Środkowoafrykańska - (♂) 12.1% (BX > BS > BO > BN)
• Czad (południowy) - (♂+♀) 8.6% (BX > BS > |BO, BN, BK| )
• DR Kongo (dawny Zair) - (♂) 6.5% (BS > BN)

Południowa Afryka -  typy mieszane z odmianą czarną.

• Zimbabwe (Batonga) - (♂) 13.3% ( |BN, BS| > BX)
• Zimbabwe (Batonga) - (♀) 7.5% (BS)
• Mozambik - (♂) 4.4% (BS > BX)
• RPA (Zulusi) - (♀) 4.3% (BX,BS)
• RPA (Zulusi) - (♂) 3.1% (BX > BS)

Australia i Oceania - typy mieszane z odmianą czarną.

• Australia, seria współczesna - (♂+♀) 6.3% (BT)
• Australia, seria kostna - (♂+♀)  6.1% (BT > BS)
• Nowa Gwinea, seria kostna - 2.5%

Wschodnia Azja

• Wietnam - (♂+♀) 2.4% (nie ma podziału na typy, zapewne mieszane z odmianą żółtą jak BZ, BM, BL i BQ)

BIBLIOGRAFIA:

1. Henzel T., Badania struktury rasowej ludności Afryki Środkowej, 1963
2. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
3. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962
4. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957
5. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna Sikhów [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIII, z. 1, 1939, s. 50-70
6. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt [w:] Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, s. 209-238, 1964
7. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
8. Michalski I., STRUKTURA - ANTROPOLOGICZNA POLSKI W ŚWIETLE MATERIAŁÓW WOJSKOWEGO ZDJĘCIA ANTROPOLOGICZNEGO. The anthropological structure of Poland in light of the Polish War-Office's materials., 1949 link
9. Michalski I., Typy antropologiczne Egiptu [w:] Człowiek w czasie i przestrzeni : kwartalnik PTA, 1958, Tom 1, zeszyt 4, s. 192-203 link
10. Stolarczyk H., Budowa ciała mieszkańcw Cyrenajki [w:] Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 1-28
11. Stolarczyk H., Charakterystyka typów antropologicznych Cyrenajki [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 44, 1971, s. 107-139
12. Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, z. 40, 1970, s. 123-148
13. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999
14. Wierciński A., Analiza strukutry rasowej starożytnego Egiptu w epoce przeddynastycznej [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 56, 1963
15. Wierciński A.,O antropologii starożytnego Egiptyu [w:] Człowiek w czasie i przestrzeni : kwartalnik PTA, 1958, Tom 1, zeszyt 4, s. 184-191 link
16. Wierciński A.,The racial analysis of predynastic populations in Egypt, [w:] Atti del I° Congresso di Scienze. Antropolog. Etnologie di Folklore. Torino, s. 431–440, 1961 -  link
17. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
18. Wierciński A., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis [w:] Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 - link

tylko składy rasowe i typologiczne:

1. Becker M., Typy antropologiczne Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 480-483
2. Grabowska J., Uwagi dotyczące składów rasowych niektórych szczepów Sudanu Zachodniego, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 495-498
3. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962 
4. Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971, s. 183-198
5. Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru, Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
6. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63
7. Różbicka L., Składniki antropologiczne autochntonicznej ludności Australii [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt38, 1976, s. 51-78
8. Różbicka-Biernat L., Somalijczycy w świetle badań antropologicznych, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 490-494
9. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. II, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 3-28
10. Stolarczyk H., Przyczynek do antropologii ludności południowego Nigru, [w:] Badania populacji ludzkich, UAM w Poznaniu, ser. Antropologia nr 4, 1976,s. 169-178
11. Stolarczyk H., Z badań antropologii Sudańczyków [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35 z. 2, 1969, s. 484-490
12. Stolarczyk H., Zróżnicowanie antropologiczne niektórych szczepów Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1978, s. 307-315
13. Wierciński A., Typy kraniologiczne Cejlonu [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 19, 1953, s. 309-325

składy z poniższych opracowań określiłiem metoda morfologiczno-porównawczą na bazie podanych tam materiałów indywidualnych:

1. Cipriani L., Osserviazioni antropometriche su indigeni asiatici e africani [w:] Archivo per L'Antropologia e la etnologia, vol LX-LXI, 1932, s. 57-115
2. Field H., Contributions to the anthropology of Iran [w:] Publications of the Field Museum of Natural History. Anthropological Series, Vol. 29,No. 2 (DECEMBER 15, 1939), s. 511, 513-706
3. Field H., The anthropology of Iraq. Part II. Number 2. Kurdistan, 1951
4. Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260
5. Luschan F., Beiträge zur Anthropologie von Kreta [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 45. Jahrg., H. 3 (1913), s. 307-393
6. Miszkiewicz B, Antropologische Struktur der Mazedonischen Bevölkerung [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, 62, 1961
7. Schiff F., Beiträge zur Anthropologie des südlichen Peloponnes. (Die Mani.) [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 46. Jahrg., H. 1 (1914), s. 14-40
8. Wrzosek A., Ćwirko-Godycki M., Macedończycy. Materjały antropologiczne, 1931

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 61.5;  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 81.5;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 92.7;  wskaźnik górnotwarzowy - 55.7; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy - 87.1; wskaźnik nosowo-twarzowy - 46.6; wskaźnik wysokości górnej wargi - 44.4;

  kolor skóry - śniady; kolor warg - szaro-purpurowy; kolor oczu - 4 (piwne); kolor włosów - W (ciemnobrązowe)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy:  92.36; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 76.4; wskaźnik czołowo-jarzmowy: 82.7; wskaźnik jarzmowo-nosowy: 25.6;  wskaźnik wysokości nosa: 41.12; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 75.2;

kolor oczu: 5 (jasnobrązowe); włosy: Y (czarne); kształt włosów: silnie faliste; skóra: jasnośniada;

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 191, szerokość głowy [eu-eu] - 144; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 110; szerokość twarzy [zy-zy] - 133 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 107; szerokość żuchwy [go-go] - 100; wysokość nosa [n-ns] - 44; szerokość nosa [al-al] - 34;

waga: 52 kg; wskaźnik Rohrera: 1.47; wskaźnik Queteleta I: 401; wskaźnik skeliczny: 93.03; wskaźnik długości korpus ciała: 51.2

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 63.21;  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 84.14;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.10;   wskaźnik wysokości nosa - 47.70; wskaźnik ust - 27.78;

kolor skóry - 12 w skali von Luschana (przedramię);  kolor oczu - 5; kolor włosów - ciemne

budowa: ap;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 60.41;  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 81.51;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 91.78; wskaźnik wysokości nosa - 41.74; wskaźnik ust - 33.90;

kolor skóry - 17 w skali von Luschana (przedramię);  kolor oczu - 4; kolor włosów - ciemne;

budowa: la;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy:  91.66; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 76.4; wskaźnik czołowo-jarzmowy: 83.3; wskaźnik jarzmowo-nosowy: 29.5;  wskaźnik wysokości nosa: 37.38; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 77.3;

kolor oczu: 2 (ciemnobrązowe); włosy: Y (czarne); kształt włosów: silnie faliste; skóra: dość ciemna;

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 195, szerokość głowy [eu-eu] - 144; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 110; szerokość twarzy [zy-zy] - 132 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 107; szerokość żuchwy [go-go] - 104; wysokość nosa [n-ns] - 40; szerokość nosa [al-al] - 39;

waga: 65 kg; wskaźnik Rohrera: 1.53; wskaźnik Queteleta I: 401; wskaźnik skeliczny: 95.18; wskaźnik długości korpus ciała: 51.2

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 66.50;  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 87.33;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 98.66; wskaźnik wysokości nosa - 46.95; wskaźnik ust - 33.90;

kolor skóry - 13 w skali von Luschana (przedramię);  kolor oczu - 4; kolor włosów - ciemne

budowa: ap;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy:  98.54; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 81; wskaźnik czołowo-jarzmowy: 82.2; wskaźnik jarzmowo-nosowy: 26.7;  wskaźnik wysokości nosa: 40.18; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 77.8;

kolor oczu: 4 (piwne); włosy: Y (czarne); kształt włosów: słabo faliste; skóra: jasnośniada;

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 195, szerokość głowy [eu-eu] - 137; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 111; szerokość twarzy [zy-zy] - 135 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 107; szerokość żuchwy [go-go] - 105; wysokość nosa [n-ns] - 43; szerokość nosa [al-al] - 36;

waga: 57.5 kg; wskaźnik Rohrera: 1.21; wskaźnik Queteleta I: 342; wskaźnik skeliczny: 94.21; wskaźnik długości korpus ciała: 51.5

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy:  95.77; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 75.3; wskaźnik czołowo-jarzmowy: 78.7; wskaźnik jarzmowo-nosowy: 26.5;  wskaźnik wysokości nosa: 44.24; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 79.4;

lekki prognatyzm zębodołowy;

kolor oczu: 4 (piwne); włosy: X (czarnobrązowe oraz siwiejące); kształt włosów: słabo faliste; skóra: jasna;

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 202, szerokość głowy [eu-eu] - 142; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 107; szerokość twarzy [zy-zy] - 136 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 113; szerokość żuchwy [go-go] - 108; wysokość nosa [n-ns] - 50; szerokość nosa [al-al] - 36;

waga: 57 kg; wskaźnik Rohrera: 1.26; wskaźnik Queteleta I: 344; wskaźnik skeliczny: 90.2; wskaźnik długości korpus ciała: 52.6

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy:  86.33; wskaźnik czołowo-ciemieniowy: 71.4; wskaźnik czołowo-jarzmowy: 82.7; wskaźnik jarzmowo-nosowy: 27.3;  wskaźnik wysokości nosa: 39.66; wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 71.9;

lekki prognatyzm zębodołowy;

kolor oczu: 3 (ciemnobrązowe); włosy: Y (czarne); kształt włosów: silnie faliste; skóra:ciemnośniada;

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 214, szerokość głowy [eu-eu] - 161; najmniejsza szerokość czoła [ft-ft] - 115; szerokość twarzy [zy-zy] - 139 mm; wysokość twarzy [n-gn] - 116; szerokość żuchwy [go-go] - 100; wysokość nosa [n-ns] -  46; szerokość nosa [al-al] - 38;

waga: 57 kg; wskaźnik Rohrera: 1.29; wskaźnik Queteleta I: 359; wskaźnik skeliczny: 83.5; wskaźnik długości korpus ciała: 54.5

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 61.86;  wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - 80.54;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 90.60; wskaźnik wysokości nosa - 42.34;  wskaźnik ust - 31.37;

kolor skóry - 16 w skali von Luschana (przedramię);  kolor oczu - 4; kolor włosów - ciemne

budowa: pa;

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 165.4; wskaźnik główny 75.79 (głowa dość długa); wskaźnik twarzy całkowity - 81.2 (szeroka); wskaźnik nosowy - 90.24 (bardzo szeroki);

wskaźnik wysokościowo-długościowy - 66.32;  wskaźnik wysokosciowo-szerokościowy - 88.5;

wskaźnik górnotwarzowy - 44.36 (wybitnie niskie twarz górna); wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy: 92.36 (jarzma wąskawe w stosunku do głowy); wskaźnik jarzmowo-żuchwowy: 78.95; wskaźnik wysokości nosa: 39.04 (niski)

kolor oczu - ciemnobrązowe; kolor włosów - czarne;   kolor skóry  - żołtawa

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op] - 190, szerokość głowy [eu-eu] - 144; wysokość głowy [t-v]: 126 mm;  szerokość twarzy [zy-zy] - 133  mm; wysokość twarzy [n-gn] - 105; wysokość twarzy górnej [n-sto] - 59; szerokość żuchwy [go-go] 108 mm;wysokość nosa [n-ns] - 41; szerokość nosa [al-al] - 39;