Antropologia
Fizyczna

wzrost:

• wzrost wysoki do bardzo wysokiego, (170-x) i dla (♀) 158-x

budowa:

• budowa ciała atletyczna
• długie nogi, wskaźnik kończyny dolnej przeciętnie 58.3 (55-60)
• wskaźnik siągu: średni, przeciętnie 105.5 (91-111)

głowa / czaszka:

• wskaźnik głowy: najczęściej mezocefaliczna, rzadziej dość długa (75-82)

1. materiał kostny: 74 - 81

• wskaźnik wysokościowo-długościowy - czaszka niska do średniowysokiej x-72 (74?)
• wskaźnik wysokosciowo-szerokosciowy - średnio spłaszczona czaszka (x-93), dla wskaźnika z wysokości usznej x-84
• czaszka niewielka; neo-mezomorficzna
• czoło pochylone u (♂) i wypukłe u (♀)
• z reguły silnie zaznaczone łuki nadoczodołowe u (♂) i brak u (♀)

oczodoły:

• wskaźnik oczodołowy [mf]  średnio wysoki  do wysokiego (♂) 76-86 i dla (♀) 78-88

twarz:

• wskaźnik twarzowy całkowity: od dość szerokiej do dość wąskiej (83-x), z reguły śednioszeroka
  

• wskaźnik górnotwarzowy: twarz górna średnia do wysokiej (52-x, ♀ 50-x)
  

1. materiał kostny: (♂) 50-x i dla (♀) 48-x

• wskaźnik oblicza:

1. osobnicy żywi: (♂) 139.2 - oblicze bardzo wysokie
2. osobnicy żywi: (♀) 135.2 - oblicze wysokie

• profil pionowy twarzy:  silnie prognatyczny u (♂), u (♀) może być mezognatyczny
• średnio wystające kości jarzmowe
• wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy:

1. osobnicy żywi: (♂) 93.9 (94-100), jarzma szerokawe
2. osobnicy żywi: (♀) 91.4 - dość wąskie

nos:

• wskaźnik nosowy: wprawdzie w zakresie szerokim ale relatywnie węższy niż u innych typów elementarnych odmiany czarnej u obu płci (82-x głowa, 54-x czaszka)
  

• wybitnie słabo wydatny
• kości nosowe spłaszczone
• nasada nosa silnie wklęsła u (♂) i mało u (♀)
• przegroda nosa uniesiona
• profil nosa:  od wklęsłego (wtedy też płaski), przez prosty, do lekko wypukłego (chyba najrzadziej występuje)

usta:

• wargi grube

oczy:

• kolor oczu: oczy ciemne (1-5)
• gałka oczna niewypukła u (♂) i mało wypukła u (♀)

włosy:

• kolor włosów: czarne (X-Y)
• kształt włosów: wełniste

skóra:

• kolor skóry: ciemna, dla (♂) 28.1 (27-31) i dla (♀) 28.0

owłosienie:

• zarost i owłosienie ciała -  bardzo skąpy zarost i brak owłosienia ciała

Występowanie:

Jest to charakterystyczny składnik ludności zachodniej i centralnej Afryki, przypuszczalnie element dawnej, ciemnoskórej ludności Sahary, w czasach gdy była jeszcze sawanną. Jego wpływy sięgają wschodniej i południowej Afryki.

Michalski [1963] uważał że ekspansja rasy ekwatorialnej (X) może się wiązać z najstarszymi afrykańskimi kulturami kopieniaczymi i pierwotny zasięg pokrywać się z kolebką rodziny językowej bantuidalnej, jak też "Early Neolithic" i "Negro Neolithic" według Howellsa.

składy typologiczne:

• Hausa, płd. Niger - 9%
• Hausa, Nigeria i płd. Niger - 8.5%
• Republika Środkowej Afryki -  5.3%
• Joruba ,Nigeria  - 3.7%
• Zulusi, Republika Południowej Afryki - 2.8%
• Czad (rejon Jeziora Czad) - 2%
• Ghana i Togo - 1,9%

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy wg liczebności):

zachodnia Afryka

• Hausa, Nigeria i płd. Niger 37.6% (SX > QX > | X, EX |  > BX > KX > NX )
• Hausa, płd. Niger 37.4% (SX > QX > X > EX > BX > KX > NX)
• Joruba ,Nigeria 31.4% (SX > OX > BX > |EX, HX, NX, QX | > KX > XT)
• Ghana i Togo 28.3% (OX > SX > KX > | NX, BX | > | X, QX, HX | )
• Ibo, Nigeria 27.4% (SX > OX > EX > | NX, BX | > HX > | ZX, QX | )
• Mali 14.3% (OX, BX, QX, NX)
• Fulbe, płd. Niger – 10% (SX)

środkowa Afryka

• Republika Środkowej Afryki 29.8% (BX > HX > EX > OX > X > KX > SX > XT )
• Czad (rejon Jeziora Czad) 22.7% (NX > SX > BX > | OX, EX | > XT > | X, AX, KX, QX | > NX )

południowa Afryka

• Zulusi, Republika Południowej Afryki 26.8% (SX > OX > XT > NX > BX > X > | EX, QX |)

wschodnia Afryka

• Etiopia 26.7% - głównie EX i KX
• Sudan 21.5% (BX > KX > EX > HX > QX > | OX, ZX| ) - w większości zmieszany z typami odmiany białej
• Somalia 18.6 (EX > KX > HX > BX > ZX) - w większości zmieszany z typami odmiany białej

północna Afryka

• Egipt - 0.8% (EX > HX > AX > KX }
• Libia (Cyrenajka) - 0.5% ( | KX, HX | > EX > ZX)

BIBLIOGRAFIA:

1. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962
2. Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971, s. 184-199
3. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
4. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63
5. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link

tylko składy typologiczne / rasowe:

1. Becker M., Typy antropologiczne Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 480-483
2. Grabowska J., Uwagi dotyczące składów rasowych niektórych szczepów Sudanu Zachodniego, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 495-498
3. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt [w:] Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, s. 209-238, 1964
4. Różbicka-Biernat L., Somalijczycy w świetle badań antropologicznych, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 490-494
5. Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, z. 40, 1970, s. 123-148
6. Stolarczyk H., Przyczynek do antropologii ludności południowego Nigru, [w:] Badania populacji ludzkich, UAM w Poznaniu, ser. Antropologia nr 4, 1976,s. 169-178
7. Stolarczyk H., Z badań antropologii Sudańczyków, Przegląd Antropologiczny, t. 35 z. 2, 1969, s. 484-490
8. Stolarczyk H., Zróżnicowanie antropologiczne niektórych szczepów Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1978, s. 307-315