Rasa mongoloidalna (M)

Jedna z ras (typów elementarnych) w typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego. Odmiana żółta. Rasa mongoloidalna (względnie typ elementarny mongoloidalny) oznacza się symbolem M. In English: Mongoloid race (M)

Ogólna charakterystyka:

Główne cechy:

  • wzrost z reguły dość wysoki, rzadziej średni (164-x)
  • budowa atletyczna
  • głowa bardzo krótka (wskaźnik główny 86-x), czaszka duża, mezomorficzna, o bardzo dużej szerokości
  • bardzo wysoka (70-x)  i średnio wysklepiona czaszka
  • twarz  szeroka (wsk. twarzowy x-83), szerokość jarzmowa bardzo duża, kości policzkowe silnie wystające, bardzo często obfita podściółka tłuszczowa na policzkach
  • profil poziomy twarzy: płaski
  • profil pionowy twarzy: mezo-prognatyczna w okolicy zębodołowej
  • nos średnio szeroki do szerokiego (wsk. nosowy 70-x), profil różny od wklęsłego do garbatego (najrzadziej); nasada nosa niska
  • oczodoły wysokie do bardzo wysokich (wsk. oczodołowy 83-x)
  • kolor oczu: bardzo ciemne (1-5)
  • oprawa oka:  zawsze fałda mongolska; szpara oczna ukośna, w1/3 przypadków pozioma
  • kolor włosów: bardzo ciemne (W-Y)
  • kształt włosów: proste sztywne, czasem lekko faliste
  • kolor skóry: żółtawośniada
  • owłosienie ciała bardzo słabe
  • pozostałe:dół nadkłowy słaby lub brak; nieostra krawędź otworu gruszkowatego nosa

Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tegj rasy  (mimo posiadania innych wyżej wymienionych):

  • wysoka nasada nosa
  • silne owłosienie ciała
  • oko bez fałdy
  • włosy falujace
  • słabo wystające kosci policzkowe

Frakcje:

  • frakcja centralna (Mm) - wzrost (170-x)
  • frakcja peryferyczna (mM) - wzrost (164-169), w porównaniu z rasą laponoidalną (L) znacznie większe wymiary wysokościowe (wsk. wys.-dług. 71-x) i  szerokościowe  głowy, oraz bardzo duża szerokość twarzy, silniejsza fałda mongolska, możliwość wystąpenia profili nosa wypukłych / garbatych

Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tej rasy.

wzrost:

  • średni do wysokiego (164-x) - średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w całej populacji, jest na pewno wyższy)

budowa ciała:

głowa / czaszka:

wskaźnik główny: bardzo brachycefaliczny (86-x);

wskaźnik wysokościowo-długościowy: czaszka wysoka

Cechy opisowe:

  • głowa duża, szerokość czaszki bardzo duża
  • czaszka mezomorficzna
  • kształt czaszki w widoku górnym: okrągły

Czoło:

twarz:

wskaźnik twarzowy całkowityszeroki (x-83)

  • bardzo duża szerokość jarzmowa

wskaźnik górnotwarzowy: niski (x-52)

cechy opisowe:

nos:

wskaźnik nosowy: średnio szeroki do szerokiego (70-x dla głowy, 50-x dla czaszki)

wydatność nosa: bardzo słabo wydatny

cechy opisowe:

górna szczęka i żuchwa

cechy opisowe:

oczodoły:

oczy:

włosy:

skóra:

  • kolor skóry: żółtawośniada, żółtopłowa, żółtobrunatna jasna
  1. Chiny (♂) 9.66  (9-11) w skali von Luschana
  2. Korea Północna (♂) niezbyt ciemna (zółtawopłowa - żółtawo brunatna jasna)
  • dobrze się opalająca

owłosienie:

Występowanie:

Element ten koncentruje się w Mongolii, wśród Buriatów i wśród ludów południowotunguskich.

Licznie występuje w Chinach w okolicach Pekiniu, w dawnej Mandżurii, w północnej Korei

Wpływy tej rasy obejmują całą wschodnią i środkową Azję i przechodzą do różnych grup Indian amerykańskich (Osagowie, Czejeni, Siuksowie oraz niektórzy Indianie Patagonii).

Poza tym wpływy mongolidalne spotyka się w Polinezji i Mikronezjii/

składy typologiczne:

  • Chiny (♂)  5.5%
  • Korea Północna  (♂)  3.9% - seria [Stolarczyk 1976]
  • Korea Półónocna (♂) 2.53% - seria [Niemiec 1965]
  • Mongolia (♂) 1.7%
  • Mongolia (♀) 2.6%

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy wg liczebności):

wschodnia Azja:

  • Korea Północna (♂) - 25.2% (MZ > LM > MQ > MI > M) - seria [Stolarczyk 1976]
  • Korea Północna (♂) - 23.41% (MQ > MZ > LM > MI > M) - seria [Niemiec 1965]
  • Mongolia (♀) - 23.2% (MZ > LM > MI > MQ > AM > M > HM > YM > KM)
  • Mongolia (♂) 20.9% (LM > MZ > MI > AM > MQ > HM > M > YM > BM > |EM,KM|)
  • Korea Północna (♀) - 19.6% (LM > | MZ, MQ | > | HM, MI | ) - seria [Stolarczyk 1976]
  • Chamneganie, plemię Ewenków (♂) - 18.3% (brak danych co do podziału na typy)
  • Wietnamczycy (♂+♀) - 16.1% (brak danych co do podziału na typy)
  • Chiny (♂) - 14.2% (MQ > M > MZ > LM)
  • Oroczoni (♂+♀) - 10% ( | MQ, LM | > MI)
  • Gołdowie (♀) - 5.17% (MI > MZ)
  • Gołdowie (♂) 5.08% (MI  > MQ > MZ )

zachodnia Azja (tylko typy mieszane z odmianą białą)

  • Tadżykistan (♂) - 8.3% (HM > | AM, KM | > EM)

północna Afryka (tylko typy mieszane z odmianą białą)

  • Egipt (♂) - 0.4% (EM > | KM, HM | )
  • Libia (♂) - 0.1% (HM)

Europa (tylko typy mieszane z odmianą białą)

  • Niemcy północne i środkowe (♂) - 1.64% (AM / YM?) - skutek najazdów Hunów?
  • Rumunia (♂+♀) - 1.2% (AM > HM > KM)
  • Polska (zbadane powiaty i miasta: bełchatowski, płoński, sierpecki, płocki, Płock, Warszawa, warszawski, Łódź, woj. łódzkie) - od 0.1% do 1.1% (AM >> EM > HM)

BIBLIOGRAFIA:

  1. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
  2. Michalska-Wichan J., Struktura antropologiczna ludności Mongolii [w:] Acta Universitatis Lodzensis. Folia Zoologica et Anthropologica, t. 4, 1986, s. 79-138
  3. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
  4. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938
  5. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków [w:] odbitka ze sprawozdań TNW XXXI, Wydział IV, str 1 - 4, 1938
  6. Mydlarski J., Rasa [w:] red. Czekanowski J., Człowiek, jego rasy i życie, 1939 (opis rasy mongoloidalnej tam podany za Michalskim)
  7. Niemiec S., Analiza antropologiczna studentów Koreańczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 18, 1965, s. 5-53
  8. Poniatowski S., Gołdowie, Oroczoni: tablice antropometryczne, 1914 link
  9. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. I [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108
  10. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków cz. II [w:]Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, 1976, s. 3-28
  11. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999
  12. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
  13. Wierciński A., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis [w:] Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link
  14. Wokroj F., Ludność nadamurska w świetle antropologicznych materiałów Stanisława Poniatowskiego [w:] Lud, nr 50, 1966, s. 121-189

tylko składy typologiczne / rasowe:

  1. Becker M., Łuczak B., Kształtowanie się składników antropologicznych w różnych środowiskach miejskich [w:]  Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 59-
  2. Becker M., Płock i Radziwie w świetle badań antropologicznych, Notatki Płockie t. 11, nr 4(38), 1966
  3. Becker M., Struktura antropologiczna powiatu płockiego, Notatki Płockie t. 15, nr 3(57), 1970, s. 34-46
  4. Kransodębska I., Struktura antropologiczna mężczyzn z Warszawy i okolic w okresie międzywojennym [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 77, 1969
  5. Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
  6. Łuczak B., Składy antropologiczne na tle ruchów migracyjnych ludności powiatu sierpeckiego [w:] Notatki Płockie, t.17, nr. 2 (66), 1972, s. 25-30
  7. Michalski I., From the studies in the Anthropological Structure of the German Nation (North-western Germany), Bulletin de la societe des sciences et des lettres de Łódź, classe III des sciences mathematiques et Naturelles, vol IX, 6, 1958
  8. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, 1964, s. 209-238
  9. Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru, Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
  10. Stolarczyk H., Analiza antropologiczna ludności powiatu bełchatowskiego [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 18, 1979, s. 59-79
  11. Stolarczyk H., Ludność powiatu płońskiego w świetle antropologii [w:] Notatki Płockie, t.16, nr 4 (63), 1971, s. 34-42
  12. Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 40, 1970, s. 123-

Odpowiedniki w innych typologiach:

  • Eickstedt - Tungidzi, ale jako forma zbiorowa obejmująca też np. typ centralnoazjatycki (LM) i inne pochodne typy mieszane


 Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi

Objaśnienia do powyższych danych:

  1. ♂ - mężczyźni
  2. ♀ - kobiety
  3. w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
  4. Najważniejsze zakresy zmienności, służące do różnicowania z innymi typami, podane są w sekcji "Główne cechy". Podane w dalszym opisie średnie dla cech mają znaczenie informacyjne.


Przykład 1. Michalski I., Składniki rasowe Chińczyków, 1938

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 171.1; wskaźnik główny 93.4; wskaźnik wys-dług. - 75.4;  wskaźnik wys-szerok. - 81.7; wskaźnik nosowy - 80.4

Rasa mongoloidalna (M) - Buriacja

typ mongoloidalny (M)

 

Przykład 2. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków. Część I, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 81-108

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 164.4; wskaźnik główny 90.9; wskaźnik twarzy całkowity - 78.4; wskaźnik nosowy - 78.3;

wskaźnik wys-dług. - 75.4;  wskaźnik wys-szerok. - 83.0;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.1;wskaźnik górnotwarzowy - 49.3; wskaźnik wysokości nosa - 39.7; 

profil nosa: wklęsły; kolor skóry śniada żółtawa; kolor oczu - 76; kolor włosów - Y; oprawa oka: fałda mongolska bardzo silna; kształt włosów - falujące; prognatyzm zębodołowy - słaby

Rasa mongoloidalna (M) - Korea Północna

Typ mongoloidalny (M)

 

Przykład 3. Vlcek E.., A contribution to the anthropology of Khalkha-Mongols [w:]  Acta Facultatis Rerum Naturalium Univ. Com., Anthropologia, Tom IX, Fasc. VI-VII, 1965, s. 283-367

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 159;  wskaźnik główny 86 (bardzo krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 79.9 (szeroka); wskaźnik nosowy - średnio szeroki;

obwód głowy w mm: 580;

waga: 70.5; wskaźnik Rohrera: 1.75; wzrost na siedząco: 85 cm; wskaźnik długości korpusu ciała: 53.46

kolor oczu - 15 (ciemnobrązowe w skali Martina-Schulzta); kolor włosów: Y (czarne);

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 184; szerokość głowy [eu-eu]: 158;  szerokość twarzy [zy-zy]:144; wysokość twarzy [n-gn]: 115;

Rasa mongoloidalna (M) - Mongolia

Rasa mongoloidalna (M) - Mongolia

 

Przykład 4. Stolarczyk H., Charakterystyka antropologiczna Koreańczyków. Część II, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 3, (1976), s. 3-28

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 168; wskaźnik główny 86.1; wskaźnik twarzy całkowity - 80.0; wskaźnik nosowy - 75.5;

wskaźnik wys-dług. - 70.1;  wskaźnik wys-szerok. - 81.4;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 93.2; wskaźnik górnotwarzowy - 50.7; wskaźnik wysokości nosa - 44.2;

 kolor skóry żółtawo-brunatna jasna; kolor oczu - 78 (bardzo ciemne); kolor włosów - Y

Rasa mongoloidalna (M) - Korea Północna

 Typ elementarny mongoloidalny (M)

 

 Przykład 5. Vlcek E.., A contribution to the anthropology of Khalkha-Mongols [w:]  Acta Facultatis Rerum Naturalium Univ. Com., Anthropologia, Tom IX, Fasc. VI-VII, 1965, s. 283-367

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wzrost - 175;  wskaźnik główny 87.6 (bardzo krótka głowa); wskaźnik twarzy całkowity - 78.8 (bardzo szeroka); wskaźnik nosowy - średnio szeroki;

obwód głowy w mm: 575;

waga: 65.5; wskaźnik Rohrera: 1.22; wzrost na siedząco: 93 cm; wskaźnik długości korpusu ciała: 53.14

kolor oczu - 15 (ciemnobrązowe w skali Martina-Schulzta); kolor włosów: W (ciemnobrązowe);

wymiary bezwzględne w mm: długość głowy [g-op]: 194; szerokość głowy [eu-eu]: 170;  szerokość twarzy [zy-zy]:151; wysokość twarzy [n-gn]: 119;

Rasa mongoloidalna (M) - Mongolia (bardzo duże wymiary głowy)

Rasa mongoloidalna (M) - Mongolia