Rasa geograficzna europejska (kaukazoidzi)
- Szczegóły
- Kategoria: Klasyfikacja populacyjna ras ludzkich - Coon, Garn, Birdsell
Cechy charakterystyczne:
budowa ciała:
- budowa ciała zróżnicowana
- z reguły tułów relatywnie długi
- mięśnie łydek zazwyczaj dobrze rozwinięte
- dymorfizm płciowy wyraźniejszy niż u większości innych ras geograficznych, akcentowany często przez tendencję do otyłości w niektórych rasach lokalnych
nos:
- wskaźnik nosowy indywidualnie może wykazywać duże wahania ale biorąc pod uwagę całe populacje jest przeważnie wąski (najwęższy spośród wszystkich ras geograficznych), rzadko średnio szeroki;
- szerokość nosa 33-37 mm;
- z reguły mniej lub bardziej wydatny (szczególnie w porównaniu z rasą azjatycką i afrykańską)
usta, szczęka górna, żuchwa:
- prognatyzm rzadko spotykany
- podbródek zazwyczaj dość dobrze rozwinięty
- wargi zazwyczaj wąskie i nie wywinięte
włosy:
- kolor włosów od blond do czarnych
- siwienie występuje wcześnie w porównaniu z innymi rasami
- kształt włosów: przeważnie proste do falistych
- przekrój włosa: owalny
zarost i owłosienie ciała:
- zarost i owłosienie ciała zróżnicowane, ale zazwyczaj dobrze rozwinięte
- łysienie u mężczyzn jest częste
skóra:
- kolor skóry jasna w Europie, ciemniejsza w północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie
- przy pomiarach odbicia światła od skóry (dla długości fali 700 nm), wynosi ono 70% dla północnej Europy, 65% dla ciemnopigmentowanych kaukazoidów z poza Europy, w porównaniu z 60% dla Japończyków, 40% u Hindusów i 15% u Murzynów
- ogólnie można powiedzieć że tylko w tej rasie geograficznej występuje najjaśniejsza kombinacja skóry, oczu i włosów
dermatoglify:
- Ogólnie we wzorach linii papilarnych występuje przewaga pętli nad wirami i niewielka ilość łuków.
Europa:
- 0-9% łuki (bardzo rzadko więcej w niektórych populacjach z Europy północnej i środkowej)
- 63-76% pętle
- 20-42% wiry
zachodnia Azja:
- łuki 2-8% (tylko w Turcji 14,3%)
- pętle 52-75%
- wiry 32-44%
północna Afryka
- łuki 1-7%
- pętle 54-62%
- wiry 28-43%
gruczoły potowe i zapach ciała:
- wydzielający się pot na skórze pod względem intensywności zapachu lokuje się pomiędzy rasą afrykańską, a azjatycką
- dotyczy to też ilości gruczołów potowych
adaptacje fizjologiczne:
- ludność północnej Europy, przede wszystkim Lapończycy wykazuje pewne adaptacje do chłodnego klimatu, ale na o wiele mniejszą skalę niż u mongoloidów i w oparciu o inne mechanizmy fizjologiczne
- brak przystosowań do klimatu tropikalnego (gorącego i wilgotnego)
- kaukazoidzi śródziemnomorscy (z rejonu północnej Afryki i Bliskiego / Środkowego Wschodu) wykazują za to przystosowanie do klimatu gorącego i suchego, jaki występuje na pustyniach i suchych stepach w tych rejonach. W porównaniu z nimi Kongoidzi (Negroidzi) np. bardzo źle znoszą pustynny klimat Sahary.
zróżnicowanie serologiczne:
- w Europie średni odsetek grupy krwi 0 między 35-47%, dodatkowo wzrasta z południa na północ;
- niezbyt duży odsetek grupy krwi B, średnio 15% (9-25%), odsetek wzrasta w kierunku wschodnim i południowo-wschodnim
- odsetek grupy krwi A większy niż B (w północno-zachodniej Europie średnio 45%); podgrupa A2 10-15% w Europie, co jest największym odsetkiem na świecie (występuje jeszcze tylko mniej licznie w Afryce)
- największy na świecie odsetek genu RH- (12-30%), z koncentracją wśród wśród Basków
- Grupa krwi Duffy (Dia) 65%, mniej niż w pozostałych rasach geograficznych (za wyjątkiem afrykańskiej, gdzie w ogóle nie występuje)
- Brak grupy krwi Diego (popularnej za to we wschodniej Azji)
- Grupa krwi Kidd (Jka) około 70%, mniej niż w rasie afrykańskiej i amerykańskiej, więcej niż w azjatyckiej
pozostałe zróżnicowanie genetyczne:
- populacje rejonu śródziemnomorskiego wykazują przystosowanie do malarii, co widoczne jest w składzie ich hemoglobiny
- odsetek (występowania genu warunkującego odczuwanie smaku gorzkiego PTC (fenylotiokarbamid) między 59-83%, mniejszy niż u rasy geograficznej afrykańskiej i azjatyckiej
- odsetek genu odpowiedzialnego za produkcję tzw. suchej woskowiny usznej (16-18%), bardzo mały w porównaniu z rasą azjatycką, mniejszy jest jedynie u rasy afrykańskiej
BIBLIOGRAFIA
- Coon C. S., Birdsell J., Garn S., Races. A study of the problem of race formation in man, 1950
- Coon C. S., Racial adaptations, 1982
- Coon C. S., The living races of man, 1965
- Garn S., Human races, 1961
- Molnar S., Human variation. Races, types and ethnic groups, 1997