Podział na rasy geograficzne i rasy lokalne

Rasy geograficzne (geographical races lub stocks):

  1. Rasa geograficzna amerykańska
  2. Rasa geograficzna polinezyjska
  3. Rasa geograficzna melanezyjska
  4. Rasa geograficzna australijska
  5. Rasa geograficzna azjatycka
  6. Rasa geograficzna indyjska
  7. Rasa geograficzna europejska
  8. Rasa geograficzna afrykańska
  9. Rasa geograficzna mikronezyjska

Przykład 1. Garn S., Human races, 1961

Podział na rasy geograficzne (przed epoką kolonizacji europejskiej około 1500 roku)

garn-races

Coon, Garn i Birdsell pierwotnie wyróżniali 6 ras geograficznych. Garn w 1961 dodał do nich indyjską, mikronezyjską i melanezyjską.

Następnie Coon w swej pracy z 1965 ograniczył się do:

  1. kaukazoidzi (zawierają rasę europejską i  indyjską)
  2. mongoloidzi (zawierają rasę azjatycką i amerykańską)
  3. australoidzi (zawierają rasy australijską, polinezyjską, melanezyjską i mikronezyjską oraz Negrytów i niektóre populacje w Indiach)
  4. kongoidzi - rasa afrykańska bez Buszmenów i Hotentotów)
  5. kapoidzi - Buszmeni i Hotentoci wyróżnieni spośród negroidów

 Ale kryteria ich rozróżniania pozostały zbliżone do określonych w 1950 roku.

Przykład 2. Coon C. S., The living races of man, 1965

Współczesne rozmieszczenie ras geograficznych

Rasy geograficzne człowieka współczesnego

 

Coon, Garn i Birsell oprócz głównych ras geograficznych (określonych jako stocks), dali też listę 30 ras lokalnych [1950]. Coon w swych późniejszych pracach [1962, 1965, 1982] nie dawał listy ras lokalnych, ale większość  z nich opisał mniej lub bardziej dokładnie przy okazji opisu populacji z różnych cześci świata. Uzpełnioną listę ras lokalnych (zwiększoną do 32) podał za to Garn [1961].

Przykład 3. Garn S., Human races, 1961

1. Europejczycy północno-zachodni; 2. Europejczycy północno-wschodni; 3. Europejczycy alpejscy; 4. Populacje śródziemnomorskie; 5. Populacje irańsko-śródziemnomorskie; 6. Populacje wschodnio-afrykańskie; 7. Populacje sudańskie; 8. Populacje negroidalne leśne; 9. Bantu; 10. Populacje ludów tureckich Azji Środkowej; 11. Tybetańczycy; 12. Populacje północno-chińskie; 13. Mongoloidzi klasyczni; 14. Populacje południowo-wschodnio-azjatyckie; 15. Hindusi; 16. Drawidowie; 17. Populacje Indian północnoamerykańskich; 18. Populacje Indian środkowoamerykańskich; 19. Populacje Indian południowoamerykańskich; 20. Populacje Indian z Ziemi Ognistej; 21. Lapończycy; 22. Negryci; 23. Pigmeje; 24. Eskimosi; 25. Ajnowie; 26. Populacje Murajów; 27. Populacje Karpentariów; 28. Buszmeni i Hotentoci (kapoidzi); 29. Murzyni północnoamerykańscy; 30. Koloredzi południowoafrykańscy; 31. Latynosi; 32. Populacje neo-hawajskie

Rozmieszczenie ras lokalnych (w przybliżeniu)

local-races-map

 

Duże rasy lokalne:

W obrębie rasy geograficznej europejskiej:

1. rasa lokalna północno-zachodnio-europejska

a) pierwotny, niezbyt często spotykany typ o cechach paleolitycznych

b) typ nordycki, tworzy niezbyt duże, lokalne populacje w części Skandynawii, gdzie indziej wyróżniany głównie jako typ w innych populacjach

2. rasa lokalna północno-wschodnio-europejska

3. rasa lokalna alpejska

4. rasa lokalna śródziemnomorska (zachodnio-śródziemnomorsa)

5. rasa lokalna irańsko-śródziemnomorska (wschodnio-śróziemnomorska)

W obrębie rasy geograficznej afrykańskiej:

1. rasa lokalna leśna negroidalna

2.rasa lokalna sudańska

3. rasa lokalna chamicka (wschodnio-afrykańska)

4. rasa lokalna Bantu

W obrębie rasy geograficznej indyjskiej:

1. rasa lokalna hinduska (północno-indyjska)

2. rasa lokalna drawidyjska (południowo-indyjska)

W obrębie rasy geograficznej azjatyckiej:

1. rasa lokalna mongoloidalna klasycza

2. rasa lokalna północno-chińska

3. rasa lokalna południowo-azjatycka

4. rasa lokalna tybetańska

5. rasa lokalna turecka (środkowoazjatycka)

W obrębie rasy geograficznej amerykańskiej:

1. rasa lokalna północnoamerykańska

2. rasa lokalna śrdokowoamerykańska

3. rasa lokalna południowoamerykańska

4. rasa lokalna fuegiańska

 

Małe, izolowane rasy lokalne

W obrębie rasy geograficznej europejskiej:

W obrębie rasy geograficznej azjatyckiej:

W obrębie rasy geograficznej afrykańskiej:

  • Pigmeje

Dodatkowo:

  • izolowaną rasą lokalną są Negryci z południowo-wschodniej Azji i Oceanii; prawdopodobnie, zanim nie zostali wyparci przez nowsze migracje stanowili w tym rejonie rasę geograficzną

 

Marginalne, bardzo długo izolowane rasy lokalne

W obrębie rasy geograficznej azjatyckiej wg Garna, lub europejskiej wg Coona:

W obrębie rasy geograficznej australijskiej:

W obrębie rasy geograficznej afrykańskiej:

Buszmeni i Hotentoci - potem Coon w swych książkach [1962,1965] wyróżnił ich jako  jedną z głównych ras geograficznych pod nazwą kapoidów (Capoids).

 

Populacje mieszane, o niedawnym rodowodzie

  • północnoamerykańscy Murzyni
  • południowoafrykańscy Koloredzi
  • Latynosi (metysi z Ameryki Łacińskiej)
  • Neo-Hawajczycy

 

Przykład 1. Dobzhansky T., Mankind Evolving. The evolution off the human species, 1970

1. Europejczycy północno-zachodni; 2. Europejczycy północno-wschodni; 3. Europejczycy alpejscy; 4. Lapończycy; 5. Populacje śródziemnomorskie; 6. Populacje irańsko-śródziemnomorskie / środkowoazjatyckie

rasa geograficzna europejska

 

Przykład 2. Dobzhansky T., Mankind Evolving. The evolution off the human species, 1970

7. Tybetańczycy; 8. Północni Chińczycy; 9. Południowo-wschodni Azjaci; 10. Klasyczni mongoloidzi; 11. Ajnowie; 12. Negryci

rasa geograficzna azjatycka

 

Przykład 3. Dobzhansky T., Mankind Evolving. The evolution off the human species, 1970

13. Indianie patagońscy; 14. Indianie południowoamerykańscy; 15. Eskimosi; 16. Indianie północnoamerykańscy; 17. Latynosi; 18. Indianie środkowoamerykańscy

rasa geograficzna amerykańska

 

Przykład 4. Dobzhansky T., Mankind Evolving. The evolution off the human species, 1970

19. Murajowie; 20. Karpentariowie; 21. Polinezyjczycy; 22. Hindusi; 23. Mikronezyjczycy; 24. Drawidowie;

Rasy świata

Przykład 5. Dobzhansky T., Mankind Evolving. The evolution off the human species, 1970

25. Negroidzi leśni; 26. Afrykanie wschodni; 27. Buszmeni; 28. Populacje sudańskie; 29. Pigmeje; 30. Bantu; 31. Papuas; 32. Południowoafrykański Kolored; 33. Północnoamerykański Murzynrasa geograficzna afrykańska


BIBLIOGRAFIA

  1. Coon C. S., Birdsell J., Garn S., Races. A study of the problem of race formation in man, 1950
  2. Coon C. S., The living races of man, 1965
  3. Garn S., Human races, 1961
  4. Jasicki B., Panek S., Sikora P., Stołyhwo E., Zarys antropologii, 1962
  5. Piontek J., Klasyfikacje gatunku ludzkiego [w:] red. Malinowski A., Antropologia, 1985