Klasyfikacja populacyjna - Coon, Garn, BirdsellKlasyfikacja populacyjna ras ludzkich - Coon, Garn, Birdsell
Kliknij w tytuł powyżej by przejść do artykułów z kategorii.
Konepcja populacyjna ras ludzkich w ujęciu Coon, Garna i Birdsella z 1950 [Races. The Problem of race formation in Man]. Potem rozwinięta przez Garna w jego pracy z 1961 [Human Races] i przez Coona w jego pracach z 1965 [The Living Races of Man] i Racial Adaptations [1982].
Wstęp - podstawy klasyfikacji populacyjnej
Podział zaprezentowany przez autorów tej klasyfikacji odróżnia się od wcześniejszych klasyfikacji geograficznych czy typologicznych, tym że jako rasę definiuje on populację lub zestaw identycznych populacji, które odróżnia się fenotypowo / somatycznie od wszystkich innych z którymi je porównujemy (tym samym można w ten sposób klasyfikować zarówno niewielkie izolowane grupy ludzkie, jak i wielomilionowe społeczności). Oczywiście zakładając że różnice dotyczą tylko fenotypów (czyli wypadkowej oddziaływania genów i środowiska), autorzy od razu zastrzegli że na aktualnym etapie różnic genetycznych nie będą brać pod uwagę [1950].
W późniejszym okresie Garn [1961], postarał się uzupełnić klasyfikację właśnie o ówcześnie znane różnice genetyczne między populacjami (jak grupy krwi) i pozostając pod wpływem definicji Dobzhanskiego, podawał że rasa jest populacją / grupą populacji odróżniająca się od innych częstością występowania niektórych cech dziedzicznych. Ujmujemy tu całą populację, więc różnice są statystyczne, międzypopulacyjne, nie międzyosobnicze, jak w typologiach indywidualnych, np. polskich antropologów. Nie będę tu przesądzał która koncepcja jest lepsza, obie mają wady i zalety.
Podział na rasy geograficzne i rasy lokalne
W tej klasyfikacji biore pod uwagę zarówno pierwszy podział zaproponowany przez trzech autorów w Coon C. S., Birdsell J., Garn S., Races. A study of the problem of race formation in man, 1950. Jak i jego późniejsze mutacje zarówno Stanleya Garna (Human races, 1961) jak i Carletona S. Coona (The living races of man, 1965). Wszystkie nawiązują do sibie nawzajem różniac się wydzieleniem bądź nie dodatkowych ras / grup populacji.
Klasyfikacja z 1950
Grupy rasowe (Racial stocks):
- Negroidzi (Negroid)
- Mongoloidzi (Mongoloid)
- Biali (White)
- Australoidzi (australoid)
- Indianie Amerykańscy (American Indian)
- Polinezyjczycy (Polinesian)
Klasyfikacja Garna z 1961
Coon, Garn i Birdsell pierwotnie wyróżniali 6 ras geograficznych. Garn w 1961 dodał do nich indyjską, mikronezyjską i melanezyjską.
Rasy geograficzne (geographical races lub stocks):
- Rasa geograficzna amerykańska
- Rasa geograficzna polinezyjska
- Rasa geograficzna melanezyjska
- Rasa geograficzna australijska
- Rasa geograficzna azjatycka
- Rasa geograficzna indyjska
- Rasa geograficzna europejska
- Rasa geograficzna afrykańska
- Rasa geograficzna mikronezyjska
Przykład 1. Garn S., Human races, 1961
Podział na rasy geograficzne (przed epoką kolonizacji europejskiej około 1500 roku)
Rasa geograficzna europejska (kaukazoidzi)
Zawiera w sobie szereg ras lokalnych i mikroras zamieszkujących około 1500 roku (przed epoką odkryć geograficznych) Europę, północną Afrykę, Bliski Wschód i zachodnią Azję.
Rasa lokalna północno-zachodnio-europejska
Populacja północno-zachodnich Europejczyków zamieszkuje większość Skandynawii, kraje Beneluksu, północno-zachodnie Niemcy, północną Francję i Wyspy Brytyjskie. Jako rezultat europejskiej kolonizacji i emigracji, populacje o zbliżonych cechach spotykamy w Kanadzie, USA, południowej Afryce, Australii i Nowej Zelandii.
Rasa lokalna północno-wschodnio-europejska
Populacje północno-wschodnich Europejczyków zamieszkujące obszary od Bałtyku do Syberii i od Karpat i Morza Czarnego do rejonów arktycznych w Rosji.
Rasa lokalna alpejska
Populacje zamieszkujące górskie i wyżynne rejony Europy od Masywu Centralnego we Francji, przez Alpy, Karpaty, Bałkany po tereny górskie i wyżynne w Azji Mniejszej, Kaukazie, az po Tadżykistan.
Rasa lokalna śródziemnomorska
Populacje zamieszkujące basen Morza Śródziemnego (czyli południowa Europa i północna Afryka) i półwysep Arabski. Jako wynik europejskiej kolonizacji (Hiszpania i Portugalia) i emigracji (głównie Włochy) zamieszkują licznie Amerykę Łacińską.
Rasa lokalna irańsko-śródziemnomorska
To wschodnio-śródziemnomorskie populacje, zamieszkujące zachodnią Azję, bez płw. Arabskiego i niektórych terenów górskich. Głównie tworzą ją ludy irańskie (Kurdowie, Persowie, Afgańczycy, Pakistańczycy), częściowo też Turcy i Azerowie.
Izolowana rasa lokalna lapońska
Izolowana rasa lokalna. Nieliczna populacja Lapończyków zamieszkująca północną część Półwyspu Skandynawskiego. W mniejszym lub większym stopniu, zaleznie od rejonu przemieszana z Norwegami i Finami.
Rasa geograficzna azjatycka (mongoloidzi)
Mongoloidalne populacje wschodniej Azji od Syberii do Indonezji (plus Eskimosi na krańcach Ameryki Północnej).
Rasa lokalna mongoloidalna klasyczna
Populacje północno-wschodniej Azji. Od Mongolii do Kamczatki. Skrajni mongoloidzi.
Rasa lokalna północno-chińska
Kilkuset milionowa populacja północnych Chin.
Rasa lokalna turecka (centralnoazjatycka)
Populacje tureckojęzyczne Kazachów, Kirgizów, Ujgurów, Uzbeków i Turkmenów.
rasa lokalna tybetańska
Populacje Tybetańczyków i pokrewnych ludów z Nepalu, Bhutanu i północno-wschodnich Indii.
Rasa lokalna południowoazjatycka
Populacje zamieszkujące południowe Chiny, półwysep Indochiński, częściowo Malezję, Indonezję i Filipiny.
