Rasa geograficzna azjatycka (mongoloidzi)

Rasa geograficzna azjatycka [Garn 1961], mongoloidzi [Coon 1962],

Mongoloidalne populacje wschodniej Azji od Syberii do Indonezji (plus Eskimosi na krańcach Ameryki Północnej). Cechujące się przeważnie płaską twarzą, prostymi i sztywnymi włosami oraz przystosowaniem do klimatu arktycznego i warunków wysokogórskich. Mogące jednak występować w całym spektrum warunków klimatycznych, aż po tropikalne.

 

Cechy charakterystyczne:

wzrost i  budowa ciała:

  • wzrost na północy 158-168; na południu niższy (152-160); ogólnie w porównaniu z negroidami i europeidami wahania wzrostu są dużo mniejsze;
  • również wahania średniego ciężaru ciała są najmniejsze wśród głównych ras
  • budowa zróżnicowana;przeważnie długi tułów o prostych plecach i małej krzywiźnie w odcinku lędźwiowym;
  • klatka piersiowa duża, biodra wąskie; 
  • krótkie kończyny, szczególnie krótkie przedramiona i podudzia;
  • nadgarstki są małe; dłonie i stopy również; paznokcie o zaokrąglonym kształcie
  • dymorfizm płciowy mniejszy niż u europeidów, biust i pośladki u kobiet przeważnie płaskie

głowa / czaszka:

  • wskaźnik główny zróżnicowany
  • pojemność czaszki duża do bardzo dużej (dla mężczyzn około 1520 cm3  u Eskimosów i Buriatów)
  • łuki nadoczodołowe małe lub najczęściej brak

twarz:

  • przeważnie silne spłaszczenie twarzy (najbardziej spośród wszystkich ras geograficznych)
  • wystające kości policzkowe (wystające zarówno do przodu jak i na boki)

nos:

  • wskaźnik nosowy przeważnie szerszy niż u rasy geograficznej europejskiej (72-90, wzrasta z północy na południe), ale wynika to z małej wysokości grzbietu nosa,
  • szerokość nosa w mm jest podobna jak u europeidów;
  • nos przeważnie mniej lub bardziej przypłaszczony (czasem tak bardzo że gałki oczne, patrząc z boku, wysunięte są bardziej do przodu)
  • wklęsły, rzadko lekko garbaty / orli (np. w Tybecie i północnych Chinach); formy proste spotykane rzadko

usta, szczęka górna, żuchwa i zęby:

  • prognatyzm alweolarny przeważnie występuje; dodatkowo często współwystępuje z cofniętym podbródkiem
  • wargi raczej cienkie, mało wywinięte

odontologia:

  • siekacze są przeważnie w kształcie łopatkowatym (szufelkowatym) - największy odsetek wśród wszystkich ras geograficznych
  • siekacze często lekko wystają do przodu (przy prognatyzmie alweolarnym)
  • ogólnie zęby są dość duże i o zaokrąglonym kształcie

oczy:

  • oczy z fałdą mongolską i o ukośnej szparze ocznej; położone płytko w oczodołach; które są szeroko rozstawione; gałki oczne małe
  • kolor oczu ciemny

włosy:

  • włosy proste i bardzo grube; w przekroju okrągłe; na głowie rosną długie
  • kolor włosów ciemny
  • łysienie rzadko spotykane
  • siwienie występuje późno lub wcale

zarost i owłosienie ciała:

  • zarost i owłosienie ciała u mężczyzn bardzo skąpe

skóra:

  • kolor skóry ciemnieje wraz z posuwaniem się na południe, od żółtawego do żółtawobrązowego; mongoloidzi zamieszkują pełne spektrum klimatów od polarnego do tropikalnego, wykazują jednak w porównaniu z innymi rasami najmniejsze wahania koloru skóry
  • zółtawy odcień jest spowodowany obecnością w skórze i podściółce tłuszczowej dużych ilości keratyny i karotenu;
  • eumelaniny jest niewiele i jest cząsteczki są mniejsze i nie tak ciemne jak u rasy afrykańskiej i australijskiej
  • w skórze występuje też feomelanina
  • przy pomiarach odbicia światła od skóry (dla długości fali 700 nm) mongoloidzi (w przypadku Japończyków) odbijają 60%, w porównaniu z około 70% u północnych Europejczyków, 40% u Hindusów i 15% u Murzynów
  • skóra, szczególnie na twarzy, jest najgrubsza ze wszystkich głównych ras

dermatoglify:

  • Ogólnie we wzorach linii papilarnych przeciętnie występuje niewielka przewaga wirów nad pętlami i mała ilość łuków.

Wschodnia Azja:

  • 1-5% łuki
  • 43-56% pętle
  • 44-54% wiry

gruczoły potowe i zapach ciała:

  • wydzielający się pot na skórze pod względem intensywności zapachu najmniej wyczuwalny spośród wszystkich ras geograficznych, mała ilość gruczołów potowych

adaptacje fizjologiczne:

  • Fizjologiczne przystosowanie do zimnego klimatu: zwiększone krążenie krwi w częściach ciała najbardziej wystawionych na działanie zimna (twarz, szczególnie policzki, dłonie, stopy), również grubsza warstwa podściółki tłuszczowej w tych miejscach (przy generalnie mniejszej ilości tkanki tłuszczowej na większości ciała niż u Europeidów).
  • Mimo że jako jedyna rasa są przystosowani do klimatu arktycznego, występują też w klimatach cieplejszych, aż po tropikalne, jednakże mongoloidalne populacje tam żyjące nie wykazują specjalnych adaptacji w fenotypie (np. bardzo ciemna skóra czy skręcone włosy) do tych warunków, przeciwnie niż np. rasa afrykańska czy papuasko-melanezyjska. Ogólnie jest to rasa najlepiej przystosowana do wszystkich warunków klimatycznych, podobnie zresztą jak Indianie amerykańscy, którzy niewątpliwie się od niej wywodzą.
  • Przystosowanie fizjologiczne do życia na bardzo dużych wysokościach (rasa lokalna tybetańska).

zróżnicowanie serologiczne:

  • wysoki współczynnik grupy krwi B (do 40%)
  • niski odsetek grupy krwi 0 (30% w Chinach i Japonii)
  • brak grupy krwi A2
  • bardzo niski odsetek genu Rh-
  • Grupa krwi Duffy (Fya) 86-99%; największa oprócz australijskiej spośród wszystkich ras geograficznych
  • Grupa krwi Diego (Dia) spotykana wprawdzie rzadziej w rasie amerykańskiej (u niej pochodzi i tak z Azji) ale  w innych rasach geograficznych praktycznie nie występuje wcale
  • grupa krwi Kidd (Jka) dość mały odsetek (55% w Chinach) w porównaniu do innych ras geograficznych

pozostałe zróżnicowanie genetyczne:

 

  • wysoki poziom (41-45%) recesywnej alleli odpowiedzialnej za wysoki poziom wydalania kwasu α-aminomasłowego (BAIB), oprócz Eskimosów
  • odsetek (występowania genu warunkującego odczuwanie smaku gorzkiego PTC (fenylotiokarbamid) między 83-100%, najwyższy spośró wszystkich ras geograficznych
  • odsetek genu odpowiedzialnego za produkcję tzw. suchej woskowiny usznej najwyższy spośród wszystkich ras geograficznych (67% na Hainanie do 98% w północnych Chinach)

 


BIBLIOGRAFIA

  1. Coon C. S., Birdsell J., Garn S., Races. A study of the problem of race formation in man, 1950
  2. Coon C. S., Racial adaptations, 1982
  3. Coon C. S., The living races of man, 1965
  4. Garn S., Human races, 1961