Antropologia
Fizyczna

wzrost i budowa:

• wzrost (średnio 169 cm) i budowa związane są z dwie frakcjami w obrębie tego typu:
  1. frakcja centralna Tt: średnio-wysokorosła (167-x), budowa bardziej smukła
  2. frakcja peryferyjna tT: niska lub średniorosła (161-166), budowa bardziej krępa

• przeważnie budowa charakteryzuje się masywnym tułowiem oraz smukłymi, lecz muskularnymi kończynami

głowa / czaszka:

• wskaźnik gówny - dolichocefaliczny, z reguły bardzo mocno (x-75)
  

1. dla głowy (♂) 71.2 (x-75) - bardzo dolichocefaliczny
2. dla czaszki (♂) 68.50 (63-72) - skrajnie dolichocefaliczny
3. dla czaszki (♀) 71.3 (70-72)

• wskaźnik wysokościowo-długościowy - czaszka dość niska

1. dla czaszki (♂) 70.32 (66-74)
2. dla czaszki (♀) 71 (70-71)

• wskaźnik wysokościowo-szerokościowy - czaszka bardzo wysklepiona

1. dla czaszki (♂) 102.73 (96-109)
2. dla czaszki (♀) 99.6 (99-100)

Cechy opisowe głowy / czaszki:

• czaszka niewielka
• czaszka wybitnie archimorficzna, bardzo silnie urzeźbiona
• czaszka z tendencją do dachowatego wysklepienia (lofokefalia)
• czoło z reguły silnie pochylone u mężczyzn:

1. dla (♂) 2.6 (1-4) - silnie pochylone
2. dla (♀) 7.5 (6-9) - bardzo słabo pochylone

• bardzo silnie zaznaczone łuki nadoczodołowe

1. dla (♂) 3.2 (1-6) - tworzą wręcz skrajnie słaby wał nadoczodołowy
2. dla (♀) 8.5 (8-9) - silne łuki nadoczodołowe

• gładzizna wystająca u mężczyzn:

1. dla (♂) 2.6 (1-4) - silnie wystająca, wypukła
2. dla (♀) 8 (8-8) - słabo wypukła

oczodoły:

• wskaźnik oczodołowy [mf]  niski do średnio wysokiego x-81/83

1. (♂) 77.1 (72-80)
2. (♀) 79.8 (78-81)

twarz:

• wskaźnik twarzowy całkowity - twarz średnia do wąskiej (84-x), duże wymiary twarzy
  

1. dla głowy (♂) 92.32 (84-x) - twarz wąska
2. dla czaszki (♂) 89.75 (85-91) - twarz wąskawa
3. dla czaszki (♀) 87.7 (86-89) - twarz wąskawa

• wskaźnik górnotwarzowy - wysokie twarz górna
  

1. dla czaszki (♂) 53.5 (50-58) - dość wysokie twarz górna
2. dla czaszki (♀) 54 (52-55) - wysokie twarz górna

• profil pionowy twarzy -  bardzo silnie prognatyczny

1. kąt profilu twarzy [n-pr] dla czaszki (♂) 74.3º (68-77) - prognatyzm
2. kąt proflu twarzy [n-pr] dla czaszki (♀) 75º (74-76) - prognatyzm

• wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - bardzo szerokie jarzma

1. dla czaszki (♂) 106.1 (101-111) - jarzma skrajnie szerokie
2. dla czaszki (♀) 94.3 (92-96) - jarzma szerokawe

nos:

• wskaźnik nosowy: szeroki (90-x)

1. dla głowy (♂) 96.4 (90-x)
2. dla czaszki (♂) 54.5 (51-58)
3. dla czaszki (♀) 58.9 (57-60)

• jeśli chodzi o wymiary: dość długi ale bardzo szeroki
• szerokość nosa dla czaszki nie wskazuje na aż taką dużą szerokość nosa dla głowy (wychodzi mniej więcej 85-x) ale australoidzi mają bardzo wzdęte i grube skrzydełka nosa, co znacznie wpływa na pomiar nosowy u nich

cechy opisowe nosa:

• wydatność nosa: średnio wystający
• spłaszczenie nosa: nos znacznie mniej płaski niż u innych typów elementarnych odmiany czarnej
• nasada nosa szeroka, dla (♂) niska 3.6 (2-5), dla (♀)  4 (4-4) średnio wysoka
• profil nosa:  wklęsły lub prosty

szczęka i żuchwa:

górna szczęka:

• prognatyzm alweolarny:

1. dla czaszki (♂) 3.2 (1-3) - hiperprognatyzm alweolarny
2. dla czaszki (♀) 2.5 (2-3) - prognatyzm / hiperprognatyzm alweolarny

• wskaźnik szczękowy Virchowa:

1. dla czaszki (♂) 77.3 (69-83) - szczęka wąska w stosunku do wysokości twarzy
2. dla czaszki (♀) 79 (77-81) - szczęka wybitnie wąska

• wskaźnik podniebienia czaszki:

1. dla (♂) 76.8 (66-76) - podniebienie wąskie

• wcięcie szczękowe:

1. dla (♂) 6 (5-7) - umiarkowane 
2. dla (♀) 4 (3-5) - średnio głębokie

• dół nadkłowy:

1. dla (♂) 4.4 (3-6)  - średnio głęboki 
2. dla (♀) 2 (2-2) - bardzo głęboki

żuchwa:

• żuchwa masywna, silnie rozwinięta
• wystawanie podbródka:

1. dla (♂) 1.8 (1-4) - skrajnie słabo wystający
2. dla (♀) 3 (3-3) - bardzo słabo wystający

usta:

• wargi grube, ale nie wywinięte

zęby:

• duże i mocne

oczy:

• kolor oczu: oczy ciemne (1-4)
• oczy głęboko osadzone
• oprawa oka: fałda powiekowa słabo rozwinięta

włosy:

• kolor włosów: czarne (W-Y), u dzieci zdarza się jasna barwa włosów, ciemniejąca z upływem czasu
• kształt włosów: faliste, lokowate, słabo kędzierzawe

skóra:

• kolor skóry: czarnobrunatna, średnio 29 w skali Luschana

owłosienie:

• zarost i owłosienie ciała -  silny zarost i owłosienie ciała u mężczyzn

Uwagi:

1. Pierwotnie [Michalski 1955] określono wskaźnik oczodołowy dla (T) na wysoki, potem [Michalski 1963, Różbicka 1976] po dokładniejszym zbadaniu materiałów kostnych z Australii ustalono że jest niski do średniego.

2. Również wskaźnik nosa może być nieznacznie węższy (może 85-x) wg późniejszych materiałów [Różbicka 1976, Wierciński 1976]. Pierwotnie ustalono go na 90-x [Michalski 1955]. Dla czaszki pierwotny wskaźnik nosa, ustalony na materiałach afrykańskich to 64.7 (57-75). Dla czaszek australijskich wyszło znacznie mniej (♂) 54.5 (51-58) i (♀) 58.9 (57-60).

3. Różbicka uznała że osobnicy o bardzo szerokim nosie, trochę szerszej twarzy i niższym licu, mocno kędzierzawych włosach i bardzo silnym owłosieniu to typ ajnuidalno-australoidalny (PT)  i być może czysty typ australoidalny (T) charakteryzuje się słabo sfalowanymi włosami, mniejszą szerokością twarzy i nosa i słabszym owłosieniem. Z tym że brakło materiału żywego z Australii do porównania.

3. Michalski miał teorię że australoidzi wykazują cechy neandertalskie zmieszane z cechami odmiany czarnej. W świetle ostatnich doniesień genetyków o wpływie innych archaicznych hominidów tzw. Denisowian (o których dotąd nie wiadomo jak wyglądali), na pulę genową Aborygenów, Papuasów i Melanezyjczyków może jest coś na rzeczy...

4. Australoidzi przez Michalskiego [1955] byli zaliczeni do odmiany czarnej. Potem [Wierciński 1976, Stolarczyk 1999] uznano że są raczej typem przejściowym do odmiany białej (nawiązują do niej brak włosów wełnistych, silne owłosienie ciała, jasne włosy u dzieci). Z kolei Różbicka [1976] zastanawiała się czy nie lepiej wydzielić ich w czwartą, odrębną odmianę człowieka.

Występowanie:

Centrum występowania typu australoidalnego (T) w czystej postaci jest południowa i środkowa Australia. Jako komponent w typach mieszanych spotyka się go w pozostałęj części Australii, Melanezji, Nowej Gwinei, południowych Indiach i Cejlonie, rzadziej w innych rejonach Azji Południowo-Wschodniej czy Oceanii.

Osobną kwestią jest wyróżnianie tego typu przez kierunek morfologiczno-porównawczy w Afryce wschodniej i południowo-wschodniej. Jako niezbyt liczna komponenta w typach mieszanych. Opisany był na podstawie cech fenotypowych. Ale wielu innych antropologów jak Czekanowski czy  Biasutti również odnajdywało cechy australoidalne w tych rejonach. Na ile było to niezależnie wykształcone podobieństwo, a na ile wspólne pokrewieństwo (przodkowie Aborygenów przybyli przecież z Afryki, migrując wzdłuż wybrzeży Azji południowej i zahaczając o Indie, potem Indonezję i Nową Gwineę) pozostaje kwestią otwartą.

 Porównanie składów typologicznych - Australia i Oceania

• Australia [Różbicka 1976] - (♂) 8.6% i (♀) 5.9%
• Tasmania [Godlewski 1953] - 15.63%

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy według kolejności)

 Australia i Oceania

• Australia [Różbicka 1976], seria kostna - (♂+♀) 44.9% (PT > KT > | BT, QT | > | T, ST | > NT > ET > ZT)
• Australia [Różbicka 1976], osobnicy żywi - (m+k, n=8) 50.3% (ET > PT > | BT, KT, NT | )
• Tasmania [Godlewski 1953] - (♂) 29.7% (T > XT > NT > BT > ZT )
• różne plemiona Nowej Gwinei [Godlewski 1959, metoda Wankego] - (♂) od 5.8% do 29.3%
• różne wyspy Melanezji [Godlewski 1959, metoda Wankego] - (♂) od 9.3% do 29.2%
• różne wyspy Mikronezji [Godlewski 1961, metoda Wankego] - (♂) od 7.5% do 20.7%
• różne wyspy Polinezji [Godlewski 1955] - (♂) od 5.1% do 16.7%
• Nowa Gwinea, pojedyncza seria [Różbicka 1976] - (♂) 10%
• Wyspa Wielkanocna [Godlewski 1954] - (♂) 2.04%

Azja

• Cejlon, Weddowie [Wierciński 1953] - (♂) 26.19% (OT > | ET, BT, KT | )
• Cejlon, Tamilowie [Wierciński 1953] - (♂) 23.08% (ET > | OT, KT | )
• Cejlon, Syngalezi [Wierciński 1953] - (♂) 6.25% (ET)

Afryka

• Zulusi, RPA [Różbicka 1965] - (♂) 9.4% (ST > XT > NT)
• Zulusi, RPA [Różbicka 1965] - (♀) 8.7% (XT > ST > NT)
• Kwilu, DR Kongo [Michalski 1957] - (♂) 4.8% ( | NT, OT | > ST)
• południowy Czad [Grabowska 1969] - (♂+♀) 3% (XT > NT > ST)
• Republika Środkowej Afryki [Jaworska 1962] - (♂) 2.3% (XT > ET > KT > NT)
• plemię Joruba, Nigeria [Stolarczyk 1978] - (♂+♀) 0.8% (XT, NT)

BIBLIOGRAFIA:

1. Henzel T., Badania struktury rasowej ludności Afryki Środkowej, 1963
2. Henzel T., Michalski I., Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
3. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957
4. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
5. Różbicka L., Składniki antropologiczne autochntonicznej ludności Australii [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 38, 1976, s. 51-78
6. Stolarczyk H., Zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe człowieka [w:] red. Malinowski A., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, 1999
7. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
8. Wierciński A., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis [w:] Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link

tylko składy rasowe:

1. Godlewski L. A., Pierwotna ludność Tasmanii [w:] Przegląd Antropologiczny, nr 19, 1953, s. 292-304
2. Godlewski L. A., Struktura antropologiczna ludności Mikronezji [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 37, Wrocław 1961, s. 53-68
3. Godlewski L. A., Struktura antropologiczna Polinezyjczyków [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 8, Wrocław 1955
4. Godlewski L. A., Struktura antropologiczna rdzennej ludności Nowej Gwinei, Australii i Melanezji [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 12, Wrocław 1959
5. Grabowska J., Uwagi dotyczące składów rasowych niektórych szczepów Sudanu Zachodniego, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 495-498
6. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962
7. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów [w:] Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63
8. Stolarczyk H., Zróżnicowanie antropologiczne niektórych szczepów Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1978, s. 307-315
9. Wierciński A., Typy kraniologiczne Cejlonu [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 19, 1953, s. 309-325

Odpowiedniki w innych typologiach:

• Czekanowski - typ australoidalny
• Eickstedt - Australidzi (Australids)
• Hooton - rasa australijska
• Lundman - rasa australidzka