Antropologia
Fizyczna

wzrost i budowa:

• wzrost bardzo wysoki,  (170-x), wg Henzla przeciętnie 180 cm; górna granica wzrostu może być bardzo wysoka (przeszło 2 metry)

• budowa: skrajnie leptosomatyczna, bardzo smukła
• bardzo wydłużone kończyny, szczególnie nogi, wskaźnik kończyny dolnej średnio 61.0
• duże dłonie i stopy

głowa / czaszka:

• wskaźnik główny: głowa długa do bardzo długiej (x-76 głowa, x-75 czaszka)

• wskaźnik wysokościowo-długościowy: średnio wysoka głowa

• czaszka mała; bardzo słabo urzeźbiona; neo-mezomorficzna
• w normie wierzchołkowej często romboidalna
• czoło pochylone

oczodoły:

• wskaźnik oczodołowy [mf]: oczodoły niskie (x-79)

twarz:

• wskaźnik twarzowy całkowity: twarz szeroka do bardzo szerokiej (x-83)

• wskaźnik górnotwarzowy: twarz górna niska (x-51)
  

• średnio wystające kości jarzmowe
• profil pionowy twarzy: silnie prognatyczny

nos:

• wskaźnik nosowy: nos bardzo szeroki (90-x głowa, 57-x czaszka)

• niezbyt wydatny
• kości nosowe spłaszczone
• nasada nosa silnie wklęsła
• przegroda nosa uniesiona
• profil nosa:  prosty lub słabo wypukły, płaski
• nieostra krawędź otworu gruszkowatego nosa

usta:

• wargi wywinięte, średnio grube
• o kolorze szarawym

oczy:

• kolor oczu: oczy bardzo ciemne (1-3)
• gałka oczna wypukła
• ukształtowanie powieki górnej: ślad fałdy powiekowej lub fałda "murzyńska"

włosy:

• kolor włosów: czarne (X-Y)
• kształt włosów: wełniste

skóra:

• kolor skóry: bardzo ciemna, dla (♂) 30.4 (30) i dla (♀) 30.5 (31-29)

owłosienie:

• zarost i owłosienie ciała -  brak (nawet u mężczyzn)

Występowanie:

Jest to charakterystyczny element ludności płd. Sudanu ale jego wpływy zaznaczają się też w środkowej Afryce i sięgają do rejonu Wielkich Jezior.  Jego domieszki występują też w Afryce zachodniej (raczej w strefie Sahelu).

 składy typologiczne:

• Mali - (♂) 14.3%
• Niger (plemię Fulbe) - (♂+♀) 10%
• Nigeria+Niger (plemię Hausa) - (♂+♀) 6%
• Nigeria+Niger (plemię Joruba) - (♂+♀) 5.3%
• Zimbabwe (Batonga) - (♀) 5%
• Kongo (Kwilu) - (♂) 4.5%
• Mozambik - (♂) 2.9%
• RPA (Zulusi) - (♂) 2.1%
• Czad (południowy) - (♂+♀) 1%

składy rasowe (w nawiasach poszczególne typy mieszane tej rasy, według liczebności):

zachodnia Afryka

• Niger (plemię Fulbe) - (♂+♀) 50% (ES > SX > |S, QS, HS | )
• Mali - (♂) 42.1% (KS > S > | ES, HS, NS, QS | )
• Nigeria+Niger (plemię Hausa) - (♂+♀) 33.3% (SX > NS > | S, BS | > QS > ES > KS > ZS)
• Nigeria+Niger (plemię Joruba) - (♂+♀) 31.2% (SX > NS > OS > ES > | KS, BS |  >QS)
• Nigeria (plemię Ibo) - (♂+♀) 24.5% (OS > SX > | ES, HS | > | QS, BS | )
• Ghana i Togo - (♂) 23.6% (OS > SX > ES > LS > | BS, KS, HS, NS, ZS | )

środkowa Afryka

• Kongo (Kwilu) - (♂) 30.9% (NS > OS > S > ST > BS > KS)
• Czad (środkowy) - (♂+♀) 21.7% (OS > SX > ES > BS > | KS, NS | > QS > | S, HS, ST | )
• Republika Środkowoafrykańska - (♂) 14.7% (ES > HS > BS > OS > KS > SX > NS)

południowa Afryka

• Mozambik - (♂) 35.3% (SX > ES > KS > | BS, OS | >  | QS, NS,  HS, S | )
• Mozambik (♀) 33.3% (ES, KS)
• RPA (Zulusi) - (♂) 31.33% (SX > ES > ST > KS > OS > NS  > | S, BS | )
• Zimbabwe (Batonga) - (♀) 30% (SX > BS > NS > S)
• Zimbabwe (Batonga) - (♂) 28.3% (SX < | KS, ES, BS | > NS > QS)
• RPA (Zulusi) - (♀) 17.4% (SX > | OS > ST, QS, BS | )

wschodnia Afryka

• Somalia - (♂+♀) 27.6% (KS > ES > HS > BS > ZS)
• Etiopia - (♂+♀) 17.4% (nie mam podziału na typy, zapewne ES i KS głównie)
• Sudan (głównie północny i środkowy, jako całość w dawnych granicach) - (♂) 12% (KS > ES > HS > BS > ZS > | MS, QS | )

północna Afryka

• Egipt (♂) - 0.7% (ES > | AS, KS, HS | )
• Libia (Cyrenajka) 0.2% (ES, KS)

BIBLIOGRAFIA:

1. Henzel T., Badania struktury rasowej ludności Afryki Środkowej, 1963
2. Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu), Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tej rasy)
3. Michalska-Wichan J., Charakterystyka antropologiczna szczepu Batonga i ludności Mozambiku [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 37, z. 2, 1971, s. 184-199
4. Michalski I., Charakterystyka antropologiczna ludności dorzecza Kwilu, 1957
5. Michalski I., Składniki antropologiczne ludności Śródziemnomorza. Cz. 1, Rasy [w:] Człowiek w Czasie i Przestrzeni : kwartalnik PTA, 1963, Tom 6, Numer 2(22) , s. 60-69 link
6. Michalski I., Typy antropologiczne Egiptu, Człowiek w czasie i przestrzeni : kwartalnik PTA, 1958, Tom 1, zeszyt 4, s. 192-203
7. Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63
8. Wierciński A.,Typologia rasowa [w:] Mały Słownik Antropologiczny, 1976, s. 471–481 link
9. Wierciński A., The Racial Analysis of Human Populations in Relation to Their Ethnogenesis, Current Anthropology, Vol. 3, No. 1 (Feb., 1962), s. 2+9-46 link

tylko składy typologiczne / rasowe:

1. Becker M., Typy antropologiczne Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 480-483
2. Grabowska J., Uwagi dotyczące składów rasowych niektórych szczepów Sudanu Zachodniego, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 495-498
3. Jaworska K., Charakterystyka antropologiczna niektórych szczepów dorzecza Ubangi (Afryka Środkowa), 1962
4. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt [w:] Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, s. 209-238, 1964
5. Różbicka-Biernat L., Somalijczycy w świetle badań antropologicznych, Przegląd Antropologiczny, t. 35, z. 2, 1969, s. 490-494
6. Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, z. 40, 1970, s. 123-148
7. Stolarczyk H., Przyczynek do antropologii ludności południowego Nigru, [w:] Badania populacji ludzkich, UAM w Poznaniu, ser. Antropologia nr 4, 1976,s. 169-178
8. Stolarczyk H., Z badań antropologii Sudańczyków, Przegląd Antropologiczny, t. 35 z. 2, 1969, s. 484-490
9. Stolarczyk H., Zróżnicowanie antropologiczne niektórych szczepów Afryki Zachodniej, Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1978, s. 307-315

Odpowiedniki w innych typologiach:

rasa nigrycka w typologii Czekanowskiego

rasa sudańska (Sudanidzi) u Eickstedta i za nim Lundmana, oznacza trochę inny morfotyp, bliższy raczej mieszanemu typowi subekwatorialnemu (SX)

wskaźniki, wymiary i cechy opisowe danego osobnika

wskaźnik wys-dług. - 68.6;  wskaźnik wys-szer. - 96.4;

wskaźnik jarzmowo-ciemieniowy - 97.8;  wskaźnik twarzy fizjonomiczny - 118.8;  wskaźnik ust - 44.6; wskaźnik wysokości nosa - 43.39; 

kolor skóry - 28 w skali von Luschana (ciemnobrunatna);  kolor oczu - 1 ciemnopiwne); kolor włosów - ciemne

Określony w pracy: Różbicka L., Charakterystyka antropologiczna Zulów, Studia Afrykanistyczne, Acta Anthropologica Lodziensia 10, 1965, s. 29-63