Jeden z typów mieszanych odmiany białej w typologii indywidualnej kierunku morfologiczno-porównawczego, pomiędzy rasami armenoidalna (H) i orientalną (K). Typ subarmenoidalny oznacza się symbolem KH. In English: Sub-Armenoid type (KH).
Ogólna charakterystyka:
Główne cechy:
- wzrost różny, przeważnie średni
- budowa: leptosomatyczna do dość krępej
- wskaźnik główny: głowa mezocefaliczna (77-82); względnie dość krótka (83-83.9); przeważnie wysokawa do dość wysokiej, ale niezbyt wysklepiona
- oczodoły bardzo wysokie (84-x)
- wskaźnik twarzowy wąski do bardzo wąskiego (♂ 88-x; ♀ 86-x), rysy twarzy bardzo wyraziste i ostre; często grube wargi
- profil pionowy twarzy: orto- do hipertognatycznego, rzadziej mezognatyczny
- profil poziomy twarzy: ostro wyprofilowany
- wskaźnik nosowy: wąski lub bardzo wąski (x-65), nos mocno wydatny, profil wypukły i garbaty, czasem prosty o wysokiej nasadzie, o opuszczonej, rzadziej poziomej przegrodzie
- kolor oczu: ciemne (1-6)
- oprawa oka: powieka semicka lub bardzo słaba fałda powiekowa; szeroka szpara oczna
- kolor włosów: ciemny (U-Y); kształt włosów: faliste, kędzierzawe, rzadziej proste gładkie
- kolor skóry: śniada lub ciemnopłowa, rzadko jaśniejsza (13-23)
- obfity zarost i owłosienie ciała u mężczyzn
Cechy dyskwalifikujące danego osobnika jako przedstawiciela tego typu (mimo posiadania innych wyżej wymienionych):
- nos spłaszczony lub o nawet słabo wklęsłym profilu, wzgłędnie bulwiasty
- bardzo silna fałda powiekowa
- wystające kości policzkowe
- miękkie rysy twarzy
- płaskawy profil poziomy twarzy
- panniculus malaris
- słaby zarost lub owłosienie ciała
Frakcje / podtypy:
- frakcja orientalna (Kh) - głowa wydłużona (x-79)
- frakcja pośrednia (kh) - głowa krótkawa (80-82)
- frakcja armenoidalna (kH) - głowa dość krótka (83)
Różnice z innymi typami:
- od armenoidalnego (H) różni go dłuższa i niższa głowa/czaszka, brak twarzy szerokich, brakiem oczu ciemnozielonawych
- od orientalnego (K) rożni się krótszą i znacznie mniej wysklepioną głową/czaszką, czasem tez niżśzym wzrostem
- z typem amoryckim (AK) różni się całkowicie ciemną pigmentacją, brakiem zakresu dolichocefalicznego dla głowy/czaszki, kędzierzawymi włosami i generalnie znacznym nasileniem cech fizjonomii orientalnej (potęgowanym przez wpływ armenoidalny)
- od typu (EH) różni się wąską twarzą
Niżej sprawdź dokładną charakterystykę. Część wymienionych cech, szczególnie opisowych, ma jedynie znaczenie pomocnicze i nie może służyć jako podstawowe kryterium wyznaczania przynależności do tego typu.
wzrost i budowa ciała:
wzrost: średni wzrost odpowiada realiom sprzed kilkudziesięciu lat, obecnie w związku z jego podwyższeniem w wielu populacjach, jest na pewno wyższy
- bardzo zróżnicowany - średnio 170
budowa:
- budowa: bliższa krępemeu typowi armenoidalnemu niż smukłemu orientalnemu
głowa / czaszka:
wskaźnik główny: mezocefaliczny (77-82); lub dośc krótki (83-83.9) - typ armenoidalny (H) ma wskaźnik od 84
oczodoł:
wskaźnik twarzowy całkowity: twarz wąska (♂ 88-x; ♀ 86-x)
- dla głowy (♂) 93.07 (88-101) - bardzo wąska twarz
- dla głowy (♀) 89.1 - wąska twarz
cechy opisowe:
skóra:
- kolor skóry: śniada i ciemnopłowa, rzadko jaśniejsza, średnio 17.8 (14-25)
Uwagi:
Michalski [1955 (link)] w swym podstawowym opisie tego typu podał że wskaźnik twarzowy ma zakres 88-x. Jednak w przykłądach serii zakres zaczynał się od 86. U Stolarczyka [1971] zakres zaczynał się od 85. Według mnie jednk nie sposób wtedy rozróżnić od soebie typu KH i EH (który też może mieć średnią twarz). I zostawiam więc zakres 88-x.
Występowanie:
Typ subarmenoidalny (KH) należy do grupy typów południowych. Występuje głównie w zachodniej Azji. Na Bliskim Wschodzie szczególnie licznie w Syrii, Libanie i Jordanii gdzie dwa typy elementarne go tworzące mieszają się najczęściej. Licznie reprezentowany jest wśród Asyryjczyków (irackich chrześcijan). Popularny w Iranie oraz Jemenie.
Liczny jest też w Tadżykistanie i połnocno-zachodnich Indiach, więc wszystko wskazuje że w Ir Pakistanie i Afganistanie też musi być spotykany dość często.
Za to w północnej Afryce raczej niezbyt liczny (poniżej libijska próba kobiet była dośc nieliczna i mało reprezentatywna). W Europie (południowej) spotykany jeszcze rzadziej, jeśli już to liczniej wśród Cyganów.
W Polsce występuje incydentalnie: w zbadanych po wojnie powiatach i miejscowościach jego odsetek wynosił około 0.25%.
składy typologiczne (w nawiasach frakcje, tam gdzie były podane)
Bałkany i Grecja
- Grecja, płd. Peloponez (♂) - 8.33% (kh > Kh > kH)
- Grecja, Kreta (♂) - 4.4% (Kh > kh > kH)
- Rumunia (Karpaty południowe) dla (♀) 1%
Europa (grupy etniczne pochodzenia zachodnio i południowo-azjatyckiego)
Turcja
- Bursa, płn-zachodnia Turcja (♂) - 11.76% (kh > kH)
- Wschodnia Turcja (♂) - 10.26% (kH)
- Konya, środkowo-południowa Turcja (♂) - 8.93% (kH > kh)
- Anatolia, środkowa Turcja (♂) - 7.27% (kh > kH)
- Dardanele, płn-zachodnia Turcja (♂) - 5.41% (kH)
- Kastamuni, północna Turcja (♂) - 3.92% (kH)
- Smyrna, zachodnia Turcja (♂) - 3.77% (kh, Kh)
Zachodnia Azja
- Iran, Żydzi z Ishafan (♂) - 17.1% (Kh > kh > kH)
- Iran środkowo-południowy, Rayy (♂) - 16.67% (Kh > kH)
- Iran środkowo-południowy, Kinaresh (♂) - 13.89% (Kh >kh)
- Jemen, wybrzeże (♂) - 11.76% (kh > Kh)
- Iran, Lurowie (♂) - 11.32% (Kh > | kH, kh | )
- Irak środkowy, szczep Beduinów Ba'ij (♂) - 5.3%
Środkowa Azja
- Tadżykistan - 15% (względnie najliczniejszy w serii)
Południowa Azja
- Sikhowie (płn-zachodnie Indie) dla (♂) - 7.8%
Północna Afryka
- Libia (Cyrenajka) dla (♂) 3.8% i (♀) 9.9%
- Egipt (♂) - 3.8%
- Sudan - 3.7%
BIBLIOGRAFIA:
- Henzel T., Michalski I.,Podstawy klasyfikacji człowieka w ujęciu Tadeusza Henzla i Ireneusza Michalskiego (oraz dyskusja do artykułu) [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 21, z. 1-2, 1955 (zobacz opis tego typu)
- Łuczak B., Charakterystyka antropologiczna ludności rumuńskiej z okolic Karpat południowych [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 56, 1974, s. 109-120
- Michalski I., Charakterystyka antropologiczna Sikhów [w:] Przegląd Antropologiczny, t. XIII, z. 1, 1939, s. 50-70
- Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, 1964, s. 209-238
- Michalski I., Struktura Antropologiczna Polski, cz. II, s. 103, odn. 13, 1949 (typ nie był opisany, podano tylko cechy 5 osobników w przypisie)
- Michalski I., Typy antropologiczne Egiptu [w:] Człowiek w czasie i przestrzeni : kwartalnik PTA, t. 1, z. 4, 1958, s. 192-203 link
- Orczykowska Z., Analiza antropologiczna Tadżyków z Pamiru [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr. 46, 1959
- Stolarczyk H., Charakterystyka typów antropologicznych Cyrenajki [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 44, 1971, s. 107-139
- Stolarczyk H., Próba ujęcia struktury antropologicznej Cyrenajki [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 40, 1970, s. 123-148
- Stolarczyk H., Z badań antropologii Sudańczyków [w:] Przegląd Antropologiczny, t. 35 z. 2, 1969, s. 484-490
tylko składy typologiczne:
- Kransodębska I., Struktura antropologiczna mężczyzn z Warszawy i okolic w okresie międzywojennym [w:] Materiały i Prace Antropologiczne, nr 77, 1969, s.375-404
- Łuczak B., Składy antropologiczne na tle ruchów migracyjnych ludności powiatu sierpeckiego [w:] Notatki Płockie, nr 17/2 (66), 1972, s. 25-30
- Stolarczyk H., Analiza antropologiczna ludności powiatu bełchatowskiego [w:] Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 18, 1979, s. 59-79
- Stolarczyk H., Ludność powiatu płońskiego w świetle antropologii [w:] Notatki Płockie, nr 16/4 (63), 1971, s. 34-42
składy z poniższych opracowań określiłiem metoda morfologiczno-porównawczą na bazie podanych tam materiałów indywidualnych:
- Cipriani L., Osserviazioni antropometriche su indigeni asiatici e africani [w:] Archivo per L'Antropologia e la etnologia, vol LX-LXI, 1932, s. 57-115
- Field H., Contributions to the anthropology of Iran [w:] Publications of the Field Museum of Natural History. Anthropological Series, Vol. 29,No. 2 (DECEMBER 15, 1939), s. 511, 513-706
- Hauschild M.W., Wagenseil F., Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Türken [w:] Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie, Bd. 29, H. 2/3 (1931), s. 193-260
- Luschan F., Beiträge zur Anthropologie von Kreta [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 45. Jahrg., H. 3 (1913), s. 307-393
- Schiff F., Beiträge zur Anthropologie des südlichen Peloponnes. (Die Mani.) [w:] Zeitschrift für Ethnologie, 46. Jahrg., H. 1 (1914), s. 14-40
Odpowiedniki w innych typologiach:
- Lundman - częściowo rasa arabska (Arabidzi o wsk. główny 77-79) jako odpowiednik frakcji orientalnej (Kh)
- Eickstedt - mezocefaliczna część rasy orientalnej (Orientalidzi)
- Deniker - częściowo rasa asyryjska jako odpowiednik frakcji armenoidalnej i może pośredniej (KH)
Zobacz też - podstawowe różnice między indywidualnymi typami rasowymi, a rasami geograficznymi
Objaśnienia do powyższych danych:
- ♂ - mężczyźni
- ♀ - kobiety
- w nawiasach po średnich podane zakresy zmienności (min - max)
- Najważniejsze zakresy zmienności, służące do różnicowania z innymi typami, podane są w sekcji "Główne cechy". Podane w dalszym opisie średnie dla cech mają znaczenie informacyjne.
frakcja pośrednia (kh) - głowa krótkawa (80-82)
Przykład 1. Michalski I., Remarks about the anthropological structure of Egypt, Publicatons of the joint arabic-polish anthropological expedition. Part II, pp. 209-238, 1964
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja pośrednia - Egipt
Przykład 2. Puccioni N., Antropometria delle genti della Cirenaica : Vol. II. Tabelle e tavole, 1936
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja pośrednia - Libia, Cyrenajka
Przykład 3. Genna G., Samaritani, 1938
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja pośrednia - Samarytanin, Palestyna
Przykład 4. Stolarczyk H., Z badań antropologii Sudańczyków, Przegląd Antropologiczny, t. 44, z. 2, 1969, s. 484-490
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja pośrednia - Sudan
frakcja orientalna (Kh) - głowa wydłużona (x-79)
Przykład 5. Puccioni N., Antropometria delle genti della Cirenaica : Vol. II. Tabelle e tavole, 1936
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja orientalna - Libia, Cyrenajka
Przykład 6. Stolarczyk H., Charakterystyka typów antropologicznych Cyrenajki, Zeszyty Naukowe UŁ. Nauki Matematyczne-Przyrodnicze. Seria II, zeszyt 44, 1971, s. 107-139
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja orientalna - Egipt
Przykład 7. Genna G., Samaritani, 1938
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja orientalna - Samarytanin, Palestyna
Przykład 8. Genna G., Samaritani, 1938
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja orientalna - Samarytanka, Palestyna
frakcja armenoidalna (kH) - głowa dość krótka (83)
Przykład 9. Henkey G., KALOCSA ÉS KÖRNYÉKE NÉPESSÉGÉNEK ETNIKAI EMBERTANI VIZSGÁLATA [w:] Cumania, 06, 1979, s: 401-455
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja armenoidalna - Węgry (Cyganka?). Określony przez Henkeya jako Armenoid + Orientalid (czyli identycznie).
Przykład 10. Körner T., Bericht über rassenkundliche Untersuchungen in Monembasia und Areopolis an der Südküste des Peloponnes, Zeitschrift für Ethnologie 71. Jahrg., H. 1/3 (1939), s. 116-129
Typ subarmenoidalny (KH), frakcja armenoidalna - Grecja (Peloponez)
